COLUMNS WEEK 49 *** 29 NOVEMBER 1998

Frans Mensonides Mat Van mijn geschiedenislessen is me weinig bijgebleven, maar één anekdote heb ik altijd onthouden, omdat hij de grootheidswaanzin van koningen, keizers, admiraals en andere hooggeplaatsten zo in-en-in belachelijk maakt. Die anekdote ging over het paleis Versailles in Parijs. Een pracht en praal die zijn weerga niet kende, maar de architect bleek de toiletten vergeten te hebben. Lodewijk-de-zoveelste moest maar pissen achter een pilaar. Ajax nam in 1995 de Amsterdam-Arena in gebruik, een voetbaltempel van tientallen miljoenen guldens, met skyboxen, met business centers, met een eigen NS-station en met een dak dat open en dicht kon. Voor het laatste moest wel het Gemeente Energie Bedrijf gewaarschuwd worden. Dan konden zij wat extra power richting Bijlmer sturen, want het dak gebruikte nogal wat stroom. In de begintijd van de Arena gebeurde het regelmatig dat toeschouwers en voetballers zeiknat regenden bij een plensbui die zich niet het vereiste aantal uren van te voren had aangekondigd. Het nieuwe stadion had ook een grasmat; al schijnt men hem bijna vergeten te zijn. Met die mat was iets aan de hand. Er viel niet op te voetballen. De aanvallen van Ajax, kort tevoren nog gevreesd in heel de voetbalwereld, smoorden doordat de bal telkens rare capriolen maakte. De mat werd vervangen, nog eens vervangen en opnieuw vervangen. Inmiddels ligt er alweer de achtste generatie gras in de Arena en nog is de mat niet bespeelbaar. Hij werd onlangs door een panel van Nederlandse profvoetballers unaniem uitgeroepen tot slechtste mat van Nederland. Met Ajax is het nooit meer helemaal goed gekomen. In seizoen 1994/1995, toen ze nog voetbalden in de Meer en het Olympisch stadion, behoorde Ajax tot de absolute wereldtop. De Champions League werd gewonnen. Na de feestelijke opening van de Arena kwam er een knak in de prestatiecurve. De volgende CL-finale werd kansloos verloren; Louis van Gaal vertrok naar Spanje, hoewel hij met Nederlands al zo'n moeite had; Patrick Kluivert reisde hem na, en zit nu ergens in Zuid-Europa elke week anderhalf uur lang de reservebank op te warmen; Ajax belandde in het rechterrijtje van de ranglijst. Met het mooiste dak en de beroerdste grasmat van Nederland. Als Ajax nog iets presteerde, dan was het rond de groene tafels. De club begon een lobby voor oprichting van een Europese eredivisie (alsof Ajax daar meer zou kunnen bereiken dan het jaarlijks spelen van promotie- degradatieduels met PSV). Verder moest Ajax zo broodnodig naar de beurs. Alle fans keerden hun rood-wit beschilderde klomp om en wrongen hun spaarvarken uit om aandelen te kopen. De fans hebben dik geld verloren aan hun tobclub; ook het Ajax-aandeel belandde al spoedig in het rechterrijtje. Wat te doen, nu Ajax alweer voortijdig uit de Champions League is gekegeld? Terug naar de basis. Het Olympisch station is afgebroken, maar dat grasmatje bij Betondorp, waar Johan Cruyff ooit op straat het voetballen leerde, dat grasmatje ligt er misschien nog steeds. Als Ajax daar de resterende thuiswedstrijden eens zou afwerken? En die mooie Arena dan? Ach, er zijn in zo'n stadion wel 1000 leukere dingen te bedenken dan een voormalige topclub te zien voetballen.

De digitale reiziger WAARSCHUWING! Problemen met Leiden - Utrecht Wim Kan (bekend cabarettier in de jaren dertig t/m zeventig) voerde in een van zijn sketches ooit een legerkapitein ten tonele, die niet erg tevreden was over zijn ochtendblad. Ja, het was op zich wel een goede krant, hoor. Maar in artikelen over het leger, daar lieten ze nu juist ernstige steken vallen. Ik heb dat ook, die twijfel aan de juistheid van krantenberichten. Niet zozeer die over het leger gaan, daarvan lees ik alleen de koppen. Ik heb niet genoeg tijd om de krant te spellen en behoor tot het grote leger der koppensnellers. Artikelen die gaan over zaken waar ik verstand van beweer te hebben; die lees ik natuurlijk zeer nauwkeurig, en helaas moet ik dikwerf vaststellen: “er klopt weer geen hout van”. Soms heeft het dagblad de feiten onjuist weergegeven; nog vaker stemt het beeld dat wordt opgeroepen, niet overeen met de praktijk die ik ken. Zo wordt Internet door de pers nog altijd afgeschilderd als een Sodom en Gomorra waar alleen diep, diep verdorven pederasten iets te zoeken hebben. Ook de spoorlijn Leiden-Utrecht kan niet anders beschouwd worden dan als een lijn des verderfs, wanneer ik tenminste mag afgaan op wat en in het Leidsch Dagblad over vermeld staat. Conducteurs en reizigers worden met de regelmaat van de klok gemolesteerd door hordes losgeslagen gabbers; door probleemjongeren van een ZMOK-school in Alphen en door Marokkaanse scholieren (een goede conducteur ziet aan de neus van de reiziger uit welk land hij komt (er schiet me ineens een zijpad te binnen: een 100% raszuivere Nederlander, die door de capriolen van de erfelijkheid wat klein en donker is uitgevallen. Deze man heeft altijd alle ruimte in bus en trein; geen Hollander durft naast de vermeende Turk te gaan zitten)). Als dit alles zich afgespeeld zou hebben op de spoorlijn Heerlen - Kerkrade, dan zou ik gedacht hebben: laat ik daar maar niet heengaan op mijn vrije maandag. Maar de lijn Leiden - Utrecht, die ken ik toevallig, want ik reis er zo’n vier tot zes keer per week op; vaak genoeg om een hekel te krijgen aan de ouwe, schommelende, bonkende, stampende, rammelende treintjes die langs de Oude Rijn boemelen. Nu ik erover nadenk: ik heb wel eens een groepje gabbers gezien in de trein. Dat was op zondagmorgen. Ze waren te uitgeblust om medereizigers te molesteren. Ik hoorde er een zeggen: “Het was best wel vet, vannacht” waarna men als een blok in slaap viel. Ik heb een paar keer ‘s avonds wat jongeren zien rondhangen bij de wachtkamer van station Lammenschans. Die is na 21.00 uur afgesloten, dus hingen ze rond in het portiek bij de ingang. Volgens mij een van de meest naargeestige plekken in de Leidse regio, en ik begrijp niet wat iemand erin aantrekt om uitgerekend daar een saffie of een jointje te gaan roken. Ik ben geneigd het probleem van de lijn Leiden - Utrecht te bagatelliseren, maar dat is onverstandig, want het Noodlot straft met harde hand en zorgt ervoor dat ik het volgende slachtoffer ben. Met opluchting nam ik daarom kennis van de voorgestelde maatregelen: camera’s op perrons en in treinen; extra-surveillance van de spoorwegpolitie; overleg met de Marokkaanse gemeenschap. Eén maatregel mis ik nog in dit rijtje: het zou aardig zijn als de conducteur zijn neus weer eens liet zien in de coupé’s; ik keer niet zelden met een ongestempeld dagretourtje in Leiden terug. Eigenlijk zou ik gerustgesteld moeten zijn door wat ondernomen wordt ten behoeve van mijn veiligheid, maar ik zit nu juist heel onrustig in het rammelende boemeltje, terwijl ik me voor lezing van het artikel altijd veilig voelde. De wereld is weer iets minder plezierig geworden. En daarvan schijn je dan nog niet eens de krant de schuld te mogen geven.