Nieuwe reexx - Aflevering 95 MAANDAG 31 MAART 2003
Kennis (2)
Onlangs las ik, dat studenten momenteel slechts 25% betalen van wat hun opleiding de belastingbetaler kost; het is bijna niet meer op te brengen! Jammer dat ik dat niet eerder beseft heb; dan had ik de afgelopen vier jaar met nog meer enthousiasme Nederlandse Taal en Cultuur gestudeerd dan nu al het geval was. Wat een bevrediging moet dat schenken, te weten dat je je op kosten van de rijksschatkist kunt laten vollopen met voor de maatschappij volstrekt nutteloze kennis!
Ja, want laten we wél wezen: met een vak als Nederlands kùn je niet veel, hooguit leraar of docent worden, en de door jou verworven kennis doorgeven aan anderen, wat ook weer een hoop geld kost. Het is net zo’n activiteit als sportvissen, met het oogmerk, de gevangen snoeken en baarzen meteen na het onthaken weer in het water terug te plaatsen.
Vreemd genoeg vond / vind ik dat het meest aantrekkelijke van mijn universitaire studie: het zinloze ervan. Ik deed het louter voor de lol. Nooit meer ploeteren voor mijn CV, voor een mooi en winstgevend baantje; daarvoor heb ik al voldoende leergeld betaald, zoals blijkt uit bovenaangehaald stukje.
Het zou volkomen terecht zijn, als je een zinloze feeststudie geheel zelf moest bekostigen; tenslotte kan ook de sportvisser zijn hengelgerei niet declareren bij het ministerie van Landbouw en Visserij. Maar dan zouden we wel eens moeten kijken naar de werkelijke kosten. Een studie als scheikunde vereist een laboratorium als speeltuin, en studenten medicijnen kunnen niet zonder een academisch ziekenhuis vol proefkonijnen, genaamd: ‘patiënten’, om hun leergierigheid op te botvieren. Als taalstudent, daarentegen, heb ik slechts één keer in vier jaar tijd een laboratorium van binnen gezien. Taal bestuderen vereist niet veel meer dan pen en papier. Meer dan dat hoeven we ook niet te betalen, dunkt me; waarom zouden we moeten kromliggen voor chemische laboratoria en academische ziekenhuizen, die we niet van node hebben??
Nu kan ik wel raillerend spreken over de kennismaatschappij, die niet zou bestaan, en de nutteloosheid van alles wat je leert. Dat neemt echter niet weg, dat universiteiten en hogescholen ook mensen opleiden voor enkele hoogst nuttige beroepen: (tand)arts, apotheker, psycholoog (twijfelgeval) en ingenieur, om er een paar te noemen. Ongelukkigerwijze zijn dat nou juist de duurste studies. Wie zal dat betalen?
De student zelf, natuurlijk, in de eerste plaats. Zijn studie, in tegenstelling tot één in de ICT of in de taal, geeft uitzicht op een topbaan met bijbehorende status en inkomen. Een beetje hartchirurg verdient twee a drie keer zoveel als een docent literatuurhistorie, schat ik; daar mag hij wel wat geld in investeren.
In de tweede plaats moet de overheid betalen. Gezondheidszorg, bijvoorbeeld, is in het belang van ons allen. We waren er ooit bijna het beste in van heel de wereld, en zakken nu langzamerhand weg naar het rechterrijtje van alle min of meer beschaafde naties; Oost-Europees niveau en erger, een ontwikkeling waarvan vrijwel iedereen vindt dat die een halt toegeroepen moet worden (“HALT!”).
Ten derde, en dat is een aspect van de zaak waarover je nooit iemand hoort praten: ook het bedrijfsleven is gebaat bij goed opgeleide mensen. Bayer heeft farmaceuten nodig om hun pillen te fabriceren, apothekers om ze aan de man te brengen, en artsen om die gifrommel voor te schrijven. Aannemers- en bouwbedrijven kunnen niet alleen bestaan bij de gratie van frauderende directeuren en creatieve boekhouders, maar zullen ook nog mensen in dienst moeten hebben die een weg of een brug kunnen ontwerpen. Het bedrijfsleven mag voor opleidingen daarom best in de buidel tasten, in hun eigen belang. Ik welke vorm, daar kunnen we nog wel eens over nadenken.
Wat me verder, al brainstormend, gewenst leek, is een wat duidelijker afbakening tussen Hoger Beroeps Onderwijs en universiteit. Het verschil is niet echt duidelijk; vele vakken kun je aan beide studeren, en bovendien kun je tegenwoordig op beide schooltypen de titel bachelor verwerven.
Laten we alle studies die opleiden voor een nuttig vak, onderbrengen bij de HBO; de naam zegt het eigenlijk al. Alle overige studies: literatuur, theologie, kunst- en gewone historie, taal (dood of levend); alle feestvakken kortom, blijven bij de universiteit.
Die wordt daarmee zoals zij eigenlijk bedoeld is: een reservaat van intellect, van eruditie, van onderzoek, van studie, van diepzinnigheid, voor mensen die het nergens anders om doen dan om Het Weten. Kennis omwille van de kennis; dat is de ware kennis.
Dixi.
Frans Mensonides
Daar is ook te zien: de uitsmijter van Fris Spr!ts.
Onlangs ontving ik de volgende fanmail, van een BLO-onderwijzer en cactus-kweker uit Amstelveen (vermoed ik; hij schreef zijn beroep en hobby er niet bij, noch zijn ware naam):
Beste Frans,
Toevallig kwam ik tijdens een zoektocht op Google uw artikel tegen over sneltram 51 en stadstram 5 van Amsterdam CS naar Amstelveen. Ik zou haast denken dat u een Rotterdammer bent, zo negatief schrijft u over deze lijnen. Ik citeer:
De trambaan werd in een jaar of twee in de grond geflansd.
Over de stadstram: De trams van de 900-serie zijn speciaal ontworpen voor het ritje naar Amstelveen. Zij zijn gebouwd in tweerichting uitvoering. Dat bespaarde in Amstelveen de aanleg van een keerlus, waar overigens best plaats voor was geweest.
De middenbak van de gelede tram is uitgevoerd met een lage vloer en heeft daardoor wel iets van een badkuip.
Lijn 5 heeft zijn eindpunt op 100 meter afstand van de Beneluxbaan, nabij het overdekte winkelcentrum van Amstelveen. Vanaf hier zijn de halteperrons allen hoog uitgevoerd; daarmee heeft men de mogelijkheid afgesneden dat tramlijn 5 ooit doorgetrokken zou kunnen worden naar Amstelveen Zuid.
Vanzelfsprekend is er op de enkelsporige Leidsestraat volop oponthoud. Maar ook de rest van het traject werkt niet mee. Ook in het wat breder opgezette Amsterdam Zuid is het devies: 400 meter rijden; drie minuten stilstaan, stukje rijen, enzovoorts.
De Noord-Zuid metro moet het anno MMVII in 11 minuten gaan doen. Maar zo'n hoge snelheid: daar is iedere rechtgeaarde Amsterdammer op tegen.
Over Amstelveen: ...Je zou Amstelveen, en zijn bewoners, niet beter kunnen typeren dan door dit stukje dialoog. "Zo'n nieuwe munt van vijf gulden"? Vraagt de oplettende tekstanalyticus zich af. "Die munten bestaan toch al een tijdje?. Inderdaad: ik heb wat gesmokkeld met de tijd. Echte schrijvers doen dat ook wel. De beschreven dialoog hoorde ikal in 1989. Ik heb hem altijd onthouden als typerend voor Amstelveen en zijn bewoners.
[…]
Nu is goed te zien hoe afgetrapt het nog geen tien jaar oude materieel er uitziet. Kapotte banken worden niet gerepareerd; graffiti niet verwijderd.
Hoe weet u nou dat kapotte banken niet worden gerepareerd als u maar een enkel dagje met die tram reist? Inmiddels is men bij het GVB druk bezig met de metromorfose waarbij de metrostations, de metrostellen en de tramstellen van sneltram 51 alsook de stadstrams op lijn 5 worden opgeknapt.
[…]
Het enig juiste punt van kritiek wat betreft uw artikel is toch het probleem van de omschakeling van metro naar tram en andersom, maar het artikel doet vermoeden dat het er iedere dag hommeles is. Ik reis dagelijks met deze sneltram en ondervind zelden grote problemen. Het gaat dan om enkele minuten vertraging. In een half jaar heb ik slechts één keer meegemaakt dat de tram op een ochtend niet reed.
Nog even ter informatie:
Conclusie: schrijf over dingen waar u verstand van heeft of laat uzelf beter informeren. Als het de bedoeling was een sarcastisch artikel te schrijven, dan is dat u goed gelukt. Ter informatie is het betreffende artikel hopeloos.
- - - -
Kritische opmerkingen naar aanleiding van een artikel op deze site zijn altijd welkom, en terechte correcties en nuttige aanvullingen worden zelfs terstond in mijn artikelen verwerkt. Wie echter dit soort miezerige mails stuurt, onder schuilnaam, en in zijn ijver om alles af te kraken, niet eens in de gaten heeft dat het artikel 5 jaar oud is, en daarom per definitie achterhaald; zulke personen kunnen rekenen op een zeer kort antwoord mijnerzijds.
Deze mail is geplaatst zonder toestemming van de schrijver, die mij ook geen toestemming heeft gevraagd om hem naar me op te sturen.
W,g,
foto: Wim Scherpenisse
REFLEXXIONZZ! biedt columns over openbaar vervoer en andere onderwerpen, reisverslagen, korte verhalen en geen gedichten.
REFLEXXIONZZ! maakt deel uit van de opgeheven site De digitale reiziger, waarvan het archief nog toegang verleent tot alle tussen 1996 en 2001 verschenen artikelen. Wie op de hoogte gehouden wil worden van alle updates, kan zich aanmelden voor de nieuwsbrief Reiziger.
Op- of aanmerkingen, opbouwende of afbrekende kritiek, benevens suggesties zijn welkom in mijn brievenbus. Vrijwel alle brieven worden door mij beantwoord, zij het meestal niet per kerende post. Anonieme of met schuilnaam ondertekende mails gaan linea recta de prullenmand in.
Sessies met Dennis Feel good guru aan het werk - Do. 27.03.2003
I'm pickin' up good vibrations
Volledige tekst: klik hier.
De Beach Boys hadden in het begin van de jaren zestig naam gemaakt met vrolijke liedjes over windsurfen in de branding van de Stille Oceaan. Dat was vóór mijn tijd. Wel kende ik ze van het chaotische feestnummer Barbara-Ann en van Sloop John B, hun grootste hit in Nederland, eerder dat jaar; een song waarin je de strandpret van de strandjongens nog wel kon horen.
Maar aan de vooravond van 1967 sloeg bandleider en componist Brian Wilson een andere koers in. Zijn vibraties troffen me als iets geheel nieuws, en ik werd erdoor betoverd. Een sprookjesachtige sfeer hing over Good Vibrations. Naast ijl orgelspel waren er mysterieuze geluiden te horen: ooewooewieeeeeehieeeeeee als achtergrond van het refrein, wat later een brommerig: booeehoeeehoeeee tijdens het tussenspel, en aan het slot nog een paar hoge uithalen: oeehiiiihiiiihiiiihiiiiii.
Deze buitenissige geluiden hebben voor het eerst geklonken rond 1920, en wel in het laboratorium van de Russische natuurkundige en musicus Leon Theremin. Hij had een houten kastje gefabriceerd, vol elektrisch spul, dat die geheimzinnige klanken voortbracht. Er staken twee antennes uit het apparaat. De bespeler ervan kon toonhoogte en volume veranderen door zijn handen op grotere of kleinere afstand van die antennes te houden. De theremin, zoals de uitvinding al snel genoemd werd, is een van de weinige muziekinstrumenten die bespeeld worden zonder aanraking.
(Ik heb geen hoofd voor elektronica. In de technische details wil ik me niet verdiepen; hier en
hier vind je alles over de theremin en zijn schepper).
Partijvoorzitter Lenin himself was diep onder de indruk van Theremins knutselwerk; zijn instrument maakte furore. Er werden zelfs klassieke symfonieën op ten gehore gebracht. Later viel Theremin in ongenade bij de autoriteiten, om heel andere dan muzikale redenen. De KGB ontvoerde hem uit Amerika, waarheen hij de wijk had genomen. Vele jaren heeft hij daarna gesleten als dwangarbeider. Hij werd door de autoriteiten verplicht, afluisterapparatuur te ontwerpen en andere zaken die revolutionairen van meer belang achten dan muziekinstrumenten.
De theremin vond in de jaren vijftig veel aftrek in de USA, en was vooral te horen in de achtergrondmuziek van SF- en griezelfilms, waarbij de spookachtige klanken van het instrument een enge sfeer moesten oproepen. In de popmuziek werd de theremin, behalve door de Beach Boys, ook gebruikt door Led Zeppelin. Het apparaat waaraan Brian Wilson zijn good vibrations ontlokte, was echter strikt genomen geen theremin, maar een variant daarop, uitgerust met een snaar en een klavier.
Als ik nu Good Vibrations terughoor, vind ik het nummer niet erg spectaculair meer; de betovering is eraf. Per slot van rekening zijn we in de jaren zeventig overspoeld met muziek uit (Moog-)synthesizers, waarbij het geluid van de theremin wel armzalig afsteekt.
Toch is de popmuziek veel verschuldigd aan de theremin. Er loopt een rechtstreekse lijn van dit vroegtijdige elektronische instrument naar de synthesizer. De bekende synthesizer-uitvinder Robert Moog begon zijn carrière als fabrikant van theremins, en paste het principe daarvan later toe in onder andere de door hem ontwikkelde handzame mini-Moog.
Leon Theremin zelf is jarenlang doodgewaand, maar werd uiteindelijk door journalisten opgespoord in Moskou, waar hij inmiddels zijn oude hobby, de muziek, weer had opgenomen. Hij stierf in 1993, 97 jaar oud, een man die de wereld misschien geen ander gezicht heeft gegeven, maar - om die beeldspraak op een scheve manier door te trekken - zeker een ander oor.
1 april!
[Fris Spr!ts is al dagen afwezig. Hij is voor het laatst gesignaleerd in Oude Pekela, op zoek naar de vierkante gatenboor].
Lees ook de "soundbite" in de rechterkolom!
Column
Nog even wil ik terugkomen op de dreigende verhoging van studiegelden, die ik laatst aansneed in een stukje, getiteld ‘Kennis’. Ik zal niet meelopen in een demonstratie tegen die maatregel, want in wezen ben ik het er wel mee eens.
Aflevering gemist? Kijk in het overzicht van recente REFLEXXIONZZ! in de rechterkolom.
Alvast een citaat uit een volgende aflevering:
SORRY! Nog niet geschreven.
INGEZONDEN BRIEF
Trambanen worden niet geflansd, maar aangelegd.
Inmiddels staat er een groot kantoorgebouw naast de eindhalte van lijn 5. Ten tweede moet deze stadstram ook bij de in het midden gelegen perrons kunnen stoppen.
Ik weet niet wat voor een badkuip u thuis heeft, maar ik zie er geen badkuip in.
Misschien is het nooit de bedoeling geweest lijn 5 door te trekken naar Amstelveen? (hint: retorische vraag). U schrijft zelf al dat het in Amstelveen-Zuid behoorlijk rustig is, dus waarom nog een tram erbij... Toch zit in de spits de 51 aardig vol, ook tot het eindpunt in Amstelveen. Inmiddels zijn er plannen om over ongeveer tien jaar een lijn van Amstelveen-Zuid naar Amsterdam-Noord te laten rijden en v.v. natuurlijk (Noord-Zuidlijn).
Een stadstram is een stadstram, geen sneltram.
???
Zucht, wat een slap verhaal tussendoor...
Wat op dit moment storend is zijn enkele kapotte deuren van de sneltram.
-Het aantal zones van Amsterdam CS naar Amstelveen Westwijk is 3 en niet 4.
Frans Mensonides
Pasfoto: 
Colofon
Dit digitale magazine verschijnt in de regel twee keer per week; wie elke maandagmorgen en vrijdagmiddag een bezoek aflegt, zal meestal wel iets nieuws vinden.
Teksten: Frans Mensonides en/of Fris Spr!ts, tenzij anders vermeld.
Overzicht meest recente REFLEXXIONZZ!
- - - -
Zestig meter beneden NAP De Westerscheldetunnel OV-reisverhaal- Zo. 23.03.2003
- - - -
Sessies met Dennis (1) Zonder woorden - Do. 20.03.2003
- - - -
Westerkim Buslijn 145; Leiden-Amsterdam OV-reisverhaal- Zo. 16.03.2003
- - - -
Carnaval in Eindhoven Kunstkijken in het nieuwe van Abbemuseum - Wo. 12.03.2003
- - - -
Nieuwe belevenissen in de kortste maand Daar komen de Heemschutters / Chronisch zieke wereld - Zo. 09.03.2003
- - - -
Op de bodem van Nederland Nog geen 'lightrail' tussen Alphen en Gouda OV-reisverhaal- Wo. 05.03.2003
- - - -
Kroniek in triptiek Belevenissen in de kortste maand- Zo. 02.03.2003
- - - -
Overzicht van ALLE verschenen afleveringen; 1998 - heden
Soundbites of the Sixties (20)
Nummer: Good Vibrations
Uitvoerende Artiest(en): Beach Boys
Tekst: Brian Wilson en Mike Love
Jaar:1966
Veronica Top veertig: nr. 4
Radio 2 top 2000: nr. 83
Soundbite:
She's giving me excitations
I'm pickin' up good vibrations
She's giving me excitations
Good good good good vibrations
She's giving me excitations
Good good good good vibrations
She's giving me excitations
Alweer een soundbite uit 1966, het allerbeste popjaar aller tijden, naar de bescheiden mening van zo maar een willekeurige muziekliefhebber. Ik sla het zelfs nog hoger aan dan het hippie-jaar daarna, toen we wat te veel zoetigheid over ons kregen uitgestort. Maar ook in ’66 hing er al iets nieuws in de lucht, zo tegen de herfst; nieuwe vibraties, góede vibraties misschien, Good Vibrations, al wisten we nog niet wat het was.
De uitsmijter, door Fris Spr!ts
© 2003, Frans Mensonides, Leiden
14 beg/244(26)/387(106)(31)/155,8(46,5)