De digitale reiziger presenteert:

Fietsen langs Rijn- Gouwelijn


Op de homepage van Rover afdeling Leiden vind u alles over de tramplannen in Rijnland.
Klik hier !


Een van de leukste dingen die je met een fiets kunt doen is het verkennen van bestaande, vergane en toekomstige OV-routes. Vandaag richting Noordwijk. Ik nam de route via Rijnsburg, waar eens de blauwe tram reed, en waar misschien ooit de Rijnlandtram zal snellen.

De blauwe reed van Leiden naar de kust, en splitste zich in Rijnsburg in een tak richting Katwijk en een richting Noordwijk. De bushalte die nu op deze historische plaats staat, heet nog steeds Splitsing. Indertijd duurde een ritje Leiden - Noordwijk precies een halfuur; de Rijnlandtram zal er (met de binnendoorvariant) zo'n 27 minuten over doen. Noem het vooruitgang. De Rijnlandtram zal niet rechtstreeks van Rijnsburg naar Noordwijk rijden, maar via Katwijk. Noem het een omweg.

In Noordwijk volg ik een paar van de ongeveer 10 tramvarianten die op de plattegrond van deze gemeente getekend zijn. Geen van deze tien is echt geschikt: veel smalle straatjes; niet alle woonwijken kunnen worden aangedaan. Het Picquéplein, het knooppunt van het huidige busvervoer, is het meest waarschijnlijke eindpunt van de Rijnlandtram. Als het lullige plantsoentje wordt opgedoekt, is er net plaats voor twee dubbelgelede trams. De fietsenstalling is er al. In Interlijn-kleuren, maar hij kan altijd nog overgespoten worden.

Tussen 1924 en 1960 braakte de Blauwe tram in de nabijgelegen Huis ter Duinstraat op zomerdagen elk halfuur honderden strandbezoekers uit. (Heb ik van horen zeggen; ik was 3 toen deze lijn werd opgeheven. De tram Den Haag - Leiden, die het net tot na mijn 5e verjaardag uithield, kan ik me nog heel goed herinneren). Anno 1996 is de auto het vervoermiddel om naar het strand te gaan. Bij de haltes van lijn 40 en 42 staan geen drommen mensen.

Bij de VVV ligt een foldertje over de buslijn van Beuk. De bus rijdt tussen 10.00 en 19.00 zes keer heen en weer tussen de Langevelderslag en de Zuidduinen van Katwijk. Ook reclame voor Brouwers bel-taxi, die ik op deze middag nergens zie rijden.


Beuk en Brouwers streden in de zomer van 1996 om de gunst van de Noordwijkse campinggasten. Deze "busoorlog" was de belangrijkste regionale niet-gebeurtenis van de komkommertijd. Beide ondernemers doken in het gat dat was achtergelaten door NZH, die lijn 62 (zomerlijn Langevelderslag - Pickeeplein) had opgeheven.


Als ik de VVV uitkom, passeert Beuk's bus; met vertraging en zonder passagiers. Beuk heeft geen moeite gedaan om haltepalen te plaatsen voor de strandbus. De haltes van NZH lijn 62 zijn ook verdwenen. Om 16.32 zal Beuk volgens dienstregeling stoppen bij Hotel De Witte Raaf, in de duinen bij Noordwijkerhout. Helaas staan er geen passagiers bij de halte die er niet is. De bus stuift door, en ik zie nog net kans om hem op de foto te zetten. Voor de historie: volgende week rijdt dit stukje concurrentie alweer voor het laatst. Of hij in '97 terug zal komen betwijfel ik.

Onderweg naar huis gezien dat station Voorhout al aardig opschiet. Volgend jaar begin ik een strandbus Voorhout - Noodwijk, denk ik.


Zaterdagmiddag op de fiets naar Alphen a.d. Rijn, waar volgens de plannen van de vervoerregio een tramlijntje aangelegd zal worden: de Rijn- en Gouwetram (Katwijk / Noordwijk - Leiden - Alphen a.d. Rijn - Gouda) krijgt een zijtak van het Alphense station naar Ridderveld, een grote wijk waar meer dan de helft van de 65.000 Alphenaren woont.

Via Leiderdorp en Woubrugge naar Alphen; een fietstocht door het veelbesproken Groene Hart. Ik zie nog één vergeelde anti-TGV poster. Heeft de bevolking zich neergelegd bij het onvermijdelijke, of rijdt de Franse flitstrein niet meer door dit hoekje van het Groene Hart, in de meest recente variant? Je houdt het niet meer bij, al die varianten.

Winkelcentrum Herenhof moet het eindpunt worden van de Rijnlijn. Het Noordwestelijk gedeelte van Ridderveld (jaren-80 wijk met kronkel-erven en straatnamen als Brigantijn en Bezembinder) zal het zonder de tram moeten doen. De beoogde tramroute in Ridderveld is over het algemeen te smal voor een vrije trambaan. De tramsporen zullen in de rijbaan aangelegd moeten worden. Dit drukt de snelheid; het parcours is bovendien nogal bochtig. Ter compensatie zullen de haltes wel erg ver uit elkaar komen te liggen. Volgens het kaartje in de tramnota 6 haltes op een tracé van 5 kilometer.

Zouden de Riddervelders er nou echt op vooruit gaan? momenteel rijden hier Interliners naar Den Haag en Amsterdam, een paar streeklijnen, en de stadsdienst: een ringlijn die alle woonerven aandoet, per rit steevast 5 minuten staat te wachten voor de open brug over de Rijn ,en toch altijd net op tijd bij het station is om aansluiting te geven op de treinen naar Leiden, Utrecht en Gouda. Ook de tram zal overigens de Rijn over moeten steken. Hoeveel sneller is de tram dan de bus, en wat blijft er over van het busnet als de tram gaat rijden?

Dan de route door het centrum. Dit zal het grootse discussiepunt worden. Er zijn twee mogelijkheden:

De ontsluitende kruip- sluiproute langs de Aarhof, die nu door de meeste stads- en streeklijnen gevolgd wordt. Goede bereikbaarheid van het centrum; praat maar niet over snelheid.

De snelle route over de Willem de Zwijgerlaan. De tram rijdt *langs* het centrum; minder ontsluiting; meer snelheid.

Het centrum van Alphen doet een beetje dorps aan. Wel gezellig, maar de boekhandel bijvoorbeeld, verkoopt alleen de bestsellers, en de CD-ROM is hier nog nauwelijks doorgedrongen. Nee, als je in Alphen woont zijn verbindingen met de omringende grote steden toch wel van belang.

Het hoofdstuk aansluiting tram-trein. Van de huidige stadsbuspassagiers is 60% trein reiziger. Aansluitingen zijn dus van levensbelang. Bij de tram gaat het vooral om de aansluitingen naar Gouda en Utrecht; de Rijntram rijdt zelf immers rechtstreeks naar Leiden.

Het is momenteel onzeker of de Gouwetram überhaupt wel aansluiting op de trein zal geven. De route tussen het centrum en het station, de Bernhardlaan, is eigenlijk ongeschikt voor een trambaan. De beste verbinding tussen het centrum en de spoorbaan loopt via de Laan van de Continenten (heet hij geloof ik). De tram kan daar, 500 meter ten westen van station Alphen a.d. Rijn, aantakken op het spoor richting Leiden. Een overstap richting Gouda en Utrecht is dan niet mogelijk, om de simpele reden dat de tram niet langs station Alphen komt. Tenzij het station 500 meter verplaatst wordt, waarvoor ook al stemmen opgaan.

Al met al zitten er wel wat haken en ogen aan de aanleg van de Alphense zijtak; de kans dat die er komt, acht ik niet erg groot.

Frans Mensonides
augustus 1996


Die laatste opmerking zou wel eens voor het hele Rijn- Gouweproject kunnen gelden. De tram is in de regio Leiden een soort komeet: hij komt zo eens in de twee, drie jaar langs en verdwijnt dan weer heel snel uit het zicht. Gedurende het laatste half jaar is in de regionale pers geen letter meer geschreven over de Rijn- Gouwetram.

Het woningbouwbeleid van het Rijk pakt ongunstig uit voor de tramkansen. Er is namelijk bepaald dat er de eerstkomende jaren niet gebouwd mag worden in Valkerhout (huidige vliegveld Valkenburg) en in de Grote- en Barre Polder (brrrrrr, wat een naam) in Zoeterwoude. Juist twee lokaties waar de Rijn- Gouwetram voor de deur zou kunnen stoppen. De Leidse woningzoekende wordt verwezen naar Leidseveen en Ypenburg, plaatsen waarvandaan je straks overal kunt komen per OV, behalve in Leiden.

De regionale bobo's hebben zichzelf tot diep in 1998 de tijd gegeven om het tracé voor de Rijn- Gouwelijn uit te werken, iets waar ze nu geloof ik al zo'n jaar of 6 mee bezig zijn. Daarna zal het Rijk beslissen over de plaatsing op de prioriteitenlijst.

FM
10 april 1997