De LINT in de Achterhoek

Maandag 9 april 2001 vertrek ik riching Achterhoek. Tussen de NS-stakingen door, voor de duidelijkheid. Afgelopen donderdag en vrijdag was het raak (of eigenlijk, goed mis). Waarschijnlijk aanstaande woensdag en donderdag wederom (achteraf gezien werd alleen die van woensdag geannuleerd).
Maar zijn er nog twee spoorbedrijven, die bij zulke NS-aangelegenheden niet staken: Noordned en Syntus. Noordned is welbekend om haar chronisch tekort aan materieel, en aan zelfkennis om te onderkennen dat het zó niet goed gaat.
Met Syntus daarentegen gaat het al een stuk beter. Weliswaar is de spoorverbinding Arnhem - Winterswijk geknipt in Doetinchem met een vervelende overstap van NS naar Syntus, de frequentie voorbij Doetichem is wel van 1x naar 2x per uur gegaan. Verder wordt momenteel de spoorlijn Zutphen - Winterswijk opgeknapt. Eindelijk wordt er het beveiligingssyteem ATB-NG aangebracht, de maximum snelheid gaat omhoog naar 130 km/u, en er komt een nieuwe halte Winterswijk West (voor de NS-afkortingsfreaks, dat wordt dus Www). Bovendien gaat ook hier de frequentie omhoog naar twee keer in het uur.
De oude diesel-3'tjes op de lijn worden vervangen door nieuw materieel. LINT heet dat, wat een afkorting is voor Leichter Innovativer Nahverkehrs Triebzug. Conradia-LINT om precies te zijn. Wat ze al niet verzinnen, het klinkt als een fanfare-vereniging.
De treinstellen rijden al op diverse geprivatiseerde lijnen in Duitsland. LINT is een van de enorme berg lightrail-stellen die Duitsland in de jaren '90 overspoelde. In dit rijtje vallen ook de Talent, Regiosprinter en Regioshuttle.
Maar "Nu ook in Nederland!", dus. In de nabije toekomst wordt Heerlen - Aachen gereden met Duits Talent-materieel. Syntus zelf zit ook niet stil. Ze willen ook Zutphen - Apeldoorn, Zutphen - Hengelo en Almelo - Mariënberg rijden.

Goed, vandaag dus de Achterhoek. Via de OVL-meelinglijst op Internet kom ik achter de Sytus-treinen, die gereden gaan worden door de LINT. Van de twee treinen die dienstdoen op de lijn, wordt er één gereden met LINT. Overigens werd al twee weken later de complete dienst gereden met het nieuwe materieel.

De NS-trein vertrekt met drie minuten vertraging uit Arnhem. De trein is goed vol, zeker na Arnhem Velperpoort. Ik dacht eigenlijk dat ze op deze lijn met koppelstellen reden, maar ik tref vandaag een enkel stel. Na Velperpoort kan de DM90 goed laten zien waartoe ze in staat is, door de gashendel flink open te draaien tot 140 km/u. We passeren Westervoort, nog altijd zonder station. Na een stop in Duiven en Zevenaar wordt het al wat minder druk in de trein. Bij Zevenaar zit ik aan de verkeerde kant van de trein om goed zicht te hebben op de spoorwerkzaamheden voor de Betuweroute. De goederenlijn zal hier -vlak voor de Duitse grens- aantakken op het normale spoor. Dat het slome -maar volgens het ministerie zeer frequente- goederenverkeer hier op hetzelfde spoor als de snelle ICE naar Frankfurt/Munchen gaat rijden, lijkt niemand dwars te zitten. De maximum snelheid net over de Duitse grens blijft dan ook 160. Blijkbaar is dat voldoende voor de hogesnelheidstrein met een top van 330 km/u. Verstandig van de Duitsers. Wij Nederlanders kunnen daar nog wat van leren: het bespaart bijvoorbeeld een dure overbodige spoortunnel tussen Rotterdam en Amsterdam, om maar een zijspoortje te noemen.

We kruizen onze tegenligger in Terborg, ongeveer precies volgens de symetrie-tijden om .18 en .48. In Doetinchem staat de Syntus-diesel al klaar. De overstap schijnt vaak fout te gaan als een der beide treinen te laat is. Bovendien kost het een treinstel extra, want NS staat hier 15 minuten stil, Syntus 18. Gelukkig komt aan die ellendige overstap een einde. Syntus neemt in de nieuwe dienstregeling het nationaal verkeer op de verbinding Doetinchem - Zevenaar - Arnhem over. De Internationale en goederentreinen blijven nog wel in NS' handen. Naar verluidt wil Syntus dan ook de spitstreinen Arnhem - Zevenaar doortrekken naar Doetinchem, zodat tot daar een kwartierdienst ontstaat. Tot zover weinig slechts over het frisse bedrijf Syntus.

Het is bepaald niet druk in de Syntustrein. Zo kan ik gelukkig ook weinig mensen aansteken met, mijn verkoudheid. Al de hele dag loop ik te snotteren. Heel mijn hoofd zit vol, voel me belabberd. Later zou blijken dat ik ook nog griep heb. Dinsdag en woensdag blijf ik absent van school. Wat idioot ben ik eigenlijk om met zo'n toestand voor m'n plezier met de trein te reizen.

Langs het tracé staan bossen, welke afgesloten zijn met linten. Rood-witte linten, wel te verstaan. In verband met het MKZ-besmettings-risico. Vertwijfeld denk ik aan mijn dubbele boterham met salami in mijn broodtrommel. Mag dat nou wel hier? Bovendien kom in zometeen in Apeldoorn, aan de rand van het afgesloten gebied Apeldoorn - Zwolle - Deventer. Daar worden toegangcontrole's gehouden voor etenswaren. Zou dat ook in de trein zijn? Ik besluit mijn boterhammetje voor Apeldoorn te verorberen.
Gek eigenlijk. De mens kan Mond- en KlauwZeer verspreiden. Een ieder kan het virus meedragen. In de longen, schijnt. Vinden jullie dat nou niet eng, een potienteel dodelijk iets diep in je lichaam?

Bij het naderen van Winterswijk zoek ik naar de restanten van de sporen naar het Duitse Bocholt. Winterswijk was vroeger een knooppunt van internationale allure, er lagen toch zomaar 14 sporen. Je kon vijf verschillende richtingen op; Arnhem, Zutphen, Almelo, Borken en Bocholt. Er waren zelfs twee stations in Winterswijk. Voor meer info zie: de GOLS-WW site.

In Winterswijk staan twee LINT'en op het opstelspoor. Ze vlaggen 'Bielefeld' op de bestemmingsaanduiding. Ze zien er net zo goed uit als op menig trein-hobbyisten foto's. Het exterieur is bij deze door mij goedgekeurd.
Naast het treinstationnetje is het busstationnetje. Hier vertrekt onderandere de Euroschnellbus naar Muenster, een rit van zo'n anderhalf uur. De lijn wordt gereden met een 15-meter lage vloersbus. Deze staan in het busstation. Het bijzondere aan dit busstation is trouwens dat het meteen de garage is. Naast twee van de opstelplaatsen staat een haltepaal. 's avonds gaan de rolluiken dicht, en fungeert het geheel als overnachtplaats voor de voertuigen.

Via de Goudvinkenstraat loop ik het centrum binnen. Het ziet er erg verzorgd uit. Het is allemaal goed betegeld, hier een daar een boompje, en toch niet zo overdreven als bij de meeste nieuwe winkelcentra die in gans het land uit de grond schieten.
Ik loop een rondje om de kerk. Dat kan ik hier rustig zeggen en doen, want in deze regio is dat helemaal geen gevoelig onderwerp. De verschroeiende adem van NS is hier al enige jaren niet meer voelbaar.
Ik loop door een parkje aan de achterkant van de bibliotheek, of iets dat daar op lijkt. Het pad komt na een rondje om de vijver weer terug waar ik begon. Dat was dus ook de moeite, maar niet heus.

Ik loop terug naar het treinstation. Het is redelijk druk. Mensen staan beide kanten op te turen of de trein er al aankomt. Lang hoeven ze niet te turen: de LINT komt juist aan tuffen. Iemand vraagt me of dit de trein naar Zutphen is. Gelukkig wel, anders was ik voor niets het hele roteind gereisd.

Ik neem achterin de trein plaats. Het ruikt er naar nieuwe bus. Dat kan aardig kloppen, want de treinstellen zijn gebaseerd op bestaande technieken uit de buswereld. De stoeltjes zijn simpel. Vooral het feit dat er geen armleuning is, stoort.

Schuin tegen over neemt een paar plaats. Ze zijn hier vreemd, net als ik. Ze bewonderen met als ik het mooie interieur. De man vraagt aan de vrouw wat dit nou precies is. "Volgens mij is dit zo'n zweefdinges. Dat gaat op lucht ofzo. Zonder wielen." Ik zeg wijselijk niets. Als ik dat allemaal moet gaan verbeteren, ben ik nogwel even bezig.

Pers loopt langs. Samen met het overvloedige Syntus-personeel kruipt de verslaggever op de bok. We vertrekken twee minuten te laat. Nu, terwijl ik dit typ, kan ik me niet herinneren dat ik een fluit of iets dergelijks hoorde. Echt noodzakelijk is dat niet, want de deuren van de LINT sluiten automatisch na een aantal seconden. Dat dit tot verwarring gaat leiden, mag duidelijk zijn.

De 'zweeftrein'-vrouw merkt op dat het gebrom van de motor net een bus is. In dat oordeel kan ik me niet zo vinden, maar wel valt me direct op dat de trein schakelt. Ik ken geen enkele andere trein die dit doet, ook al is de doedelzak uit de DD-IRM ermee te verte vergelijken. Ook al is de LINT met 65 ton best wel zwaar, nog altijd 23 ton lichter dan een Plan V. Blijkbaar is dit genoeg om een schakelbak toe te passen; een zware trein zou de schakelbak direct kapotgedraaid worden.

We passeren het in aanbouw zijnde Winterswijk West. Winterswijk krijgt dus net als vroeger weer twee stations.

De vloer is allemachtig glad. Levensgevaarlijk. Wanneer ik bij het naderen van Zutphen opsta, ga ik bijna op mijn sodemieter. Bijna was ik verantwoordelijk voor de eerste bloedvlekken op dit verder smetteloze treintje.
Ik kom in het lagevloersgedeelte van de trein. Hier is ruimte voor fietsen. Bij het openen van de deuren valt me op hoe laag de trein eigenlijk is. Je moet zelfs een stapje omhoog doen om op het perron te komen.

Op station Zutphen help binnen enkele minuten twee mensen. Een slechtziende cq. blinde die wil weten of ik personeel ben, en of de trein naar Winterswijk of slechts naar Vorden gaat. Ik vermijd de eerste vraag tactische, en vertel hem -waarheidsgetrouw- dat de gereedstaande trein de korte route rijdt. Desondanks stapt de slechtziende in, onder het mom dat hij dan gewoon kan blijven zitten. Hij is snel weg, waardoor ik niet de kans krijg erbij te vertellen dat-ie wel op de zeer lage instap moet letten. Gelukkig gaat het net goed: met de rood-witte stok tikkend beland hij veilig en wel in de trein.
Zou een slechtziende nou ook een beetje kunnen genieten van zo'n treinreis?

Het andere mens dat ik help is een zakenman, gestressd en wel. Het feit dat de trein niet naar Winterswijk gaat, bevalt hem duidelijk niet. Hij heeft haast. Onrustig gaat hij heen-en-weer lopen op het Zutphense perron. Volgens mij zal de verbeterde dienstregeling op Zutphen - Winterswijk veel hartklachten besparen. Zou het ministerie van Volksgezondheid geen subsidie aan het OV kunnen geven?

Overigens was ik in die paar minuten een stuk productiever dan de perronopzichter, die met de handen op de rug doelloos heen en weer slentert. Al die klanten voor de concurrent, dat kan natuurlijk niet erg opwekkend zijn. Bovendien zijn we hier in Zutphen, of-all-places; hier is het NS-personeel toch al zo werkwillig. Als er dan ook nog eens een onbetaalde treinhobbyist je werk komt afpikken, waarom zou je dan nog iets nuttigs doen?

De trein naar Apeldoorn is tegenwoordig een DM90. Niet zo lang geleden reden hier nog DE3'tjes, maar door al dat geschuif met het materieel is er geen touw meer aan vast te knopen.
Dit vreemde lijntje biedt in Apeldoorn aansluiting op de trein naar Schiphol. Zo blijft Zutphen contact hebben met de echt bewoonde wereld. Overigens geeft mijn trein geen aansluiting op de IC naar Schiphol/Amsterdam, maar naar Den Haag/Rotterdam. Laat dat nou net mijn bestemming zijn.

Het is redelijk druk in de trein. Een oude man loopt tegen zijn vrouw allerlei wijsneus-feiten op te lepelen. De vrouw antwoord niet, ze kijkt strak uit het raam. Is ze in al die jaren van het huwelijk doof geworden VOOR zulk gepraat? Is ze in al die jaren van het huwelijk doof geworden VAN zulk gepraatHebben ze ruzie?

Klarenbeek is en blijft een station van/voor niets. Een buurtbus wacht tervergeefs op reizigers. Ik moet hier toch eens uitstappen, de buurtbus pakken, en maar kijken waar ik uitkom. Zelfs op de landkaart is er in heinde en verre geen dorp te bekennen. De dienstregeling blijft uniek in Nederland: één keer per uur Zutphen, twee keer per uur naar Apeldoorn. Bovendien rijden er op zondagavond meer treinen dan zondag overdag. Wonderlijk.

In Apeldoorn passeren we een grote woonwijk voordat we bij Apeldoorns enige station komen. Zou het geen idee zijn om hier een halte te planten, desnoods ten koste van Klarenbeek?
In Apeldoorn heb ik, en een aantal anderen, een nette cross-platform overstap, onze diesel en de IC komen haast tegelijk binnenrijden.

Hoewel ik naar Zoetermeer moet, neem ik plaats in het Rotterdamse deel. Ik moet in Utrecht toch overstappen voor de sneltrein naar Zoetermeer.
Ik vouw me op in een 'coach-opstelling' stoel, trek mijn jas over me heen, en doe mijn ogen dicht. Zo'n dag op stap als je eigenlijk doodziek op bed moet liggen, put behoorlijk uit. Ik dommel dan ook al snel in. Als ik af en toe met één oog naar buiten kijk, zie ik de buitenwijken van Apeldoorn. Een begroeide dijk takt aan op de spoordijk. Een oude spoorlijn? Later zie ik op de kaart dat dit het spoor naar het paleis 't Loo moet zijn.
De sporen hier tussen Apeldoorn en Amersfoort zijn er lawaaierig. Er schijnt iets mis te zijn met de spoorbevestiging. De gebruikte methode hier, NEFIT ofzo, wijkt af van de rest in Nederland. Recentelijk is er in Etten-Leur een goederentrein ontspoord, als direct gevolg van de bevestiging, die dus zwakker bleek dan verwacht. Zou de herrie daardoor komen?

Toch slaap ik in. Bij het naderen van Amersfoort wordt ik weer wakker. Iemand op de bank schuin tegenover me leest een blaadje, Trajectum ofzo genaamd. "De paashaas is Jezus die eten uitdeelt" kopt het blaadje groots. Jezus een paashaas, het is op zijn minst een interessante theorie. Zouden er van religeuze kanten nou niet veel protest komen tegen zo'n kreet? Moet dat blaadje niet onmiddellijk uit de roulatie worden genomen, net zoals met de Rails een paar weken geleden? In de betreffende Rails stonden 'aanstootgevende' foto's van meisjes met nep-borsten, en schaarsgeklede oude dames. Ik had een aantal weken geleden de onnoemelijke eer om een van de laatste te zijn die nog de gewraakte editie in handen kreeg. De foto's waren -laat ik me voorzichtig uitdrukken- een opvallende verschijning. Niet meer, niet minder.

OV-erige-NS wordt Rails steeds meer een flutblaadje. 90% is gevuld met afgrijzelijke zogenaamd trendy kleding, reizen in landen waar je toch nooit komt, en reclame voor beurzen waar geen mens heen durft. Alle beetje interessante NS-informatie is er uit verdwenen. Amersfoort. Een aantal mensen stapt over op/van de IC uit het Noorden naar Schiphol en Amsterdam. Aan de zestkant van Amersfoort buigt het spoor naar de hoofdstad opvallend scherp af. Waarom snijden ze dit stukje nu niet een beetje af, zodat de inrijsnelheid hoger kan? Zou men hiermee wachten tot de langgeplande fly-over gebouwd wordt?

Bij Blauwkapel blijf ik me vergapen aan het sporenstelsel dat hier zichzelf meerdere malen kruist. Het is verbazingwekkend knap geconstrueerd. Zo rijden de stoptreinen naar Bilthoven ondelangs, maar de trein uit Bilthoven bovenlangs. De Intercity's rijden hierdoor links, wat tevens goed uitkomt voor de perronsporen te Utrecht. Denk er maar eens over na, het klopt allemaal prima.

Maarten Batenburg