De digitale reiziger maakte een grensoverschrijdende reis.
Heerhugowaard, woensdag 3 december 1997
De sneltrein van 06.16 naar Den Haag CS is niet al te druk. Op het nieuwe station Voorhout, vorig jaar maart geopend, stappen vele tientallen mensen in. Zij zijn nu in zes minuten op station Leiden Centraal, tegen zo'n twintig minuten met de bus vroeger. Op het Centraal Station van Leiden stap ik over op de intercity naar Vlissingen. Hoewel het erg druk is op het perron, vind ik achterin de dubbele dubbeldekker nog een rustige coupé. In Rotterdam stap ik uit en neem de metro naar Zuidplein. In de metro is het erg druk. Station Stadhuis en Beurs zijn onlangs geheel gerenoveerd en zien er goed uit met de blauwe wandtegels en roestvrij stalen banken. Bij laatstgenoemde station loopt zowat de hele metro leeg. Overstappers op de andere metrolijn ("Oost-West") waarschijnlijk. In de tegenrichting is het veel drukker, lange volle metrotreinen waarin vele mensen moeten staan.
Enige tijd geleden is in Rotterdam de aanleg van de Beneluxmetro gestart. Deze loopt van het
Marconiplein via Schiedam en Pernis naar Hoogvliet en moet in 2002 klaar zijn. Hiermee
wordt naar verwachting de huidige drukke Noord-Zuidlijn enigszins ontlast.
Met drie passagiers rijden we naar Bruinisse. Bij de halte Dorp staan zo'n twintig scholieren te wachten, maar kennelijk moeten ze allemaal de andere kant uit want niemand stapt in. Op het busstation van Zierikzee stap ik over op de bus van lijn 133 naar Westenschouwen. Er zitten zeker vijf passagiers in deze gelede bus! Maar onderweg wordt het steeds voller, uitsluitend met scholieren overigens.
Deze bus is trouwens ook uit Zuidplein vertrokken, maar al om 08.06 in plaats van 08.22 toen de interliner vertrok. We rijden door Renesse. Uit het grote aantal horecavoorzieningen blijkt dat dit 's zomers een echte toeristenplaats is, vooral populair bij jongeren. Om de grote stroom auto's richting kust in te dammen is hier afgelopen zomer een transferium geopend. Hier kunnen automobilisten hun auto parkeren en verder naar het strand met de bus. Omdat zowel parkeren als de bus gratis waren was het een groot succes. De winterroute van de bus is blijkbaar anders dan de zomerroute want we komen er niet langs.
In Haamstede stap ik, en de rest van de ondertussen goed gevulde bus, over op lijn 104 naar mijn geboortestad Vlissingen. Mijn uitzicht wordt helaas belemmerd door een bijzonder irritante reclame voor een uitzendbureau op de ruiten. Ik overweeg nog even ergens anders te gaan zitten, maar de weinige zitplaatsen met onbelemmerd uitzicht zijn alle bezet.
Over de Stormvloedkering steken we de Oosterschelde over. Iedere keer als we een sluisdeur
passeren (en dat is enkele tientallen keren) is dat te voelen aan de ribbels haaks op het wegdek.
Pas in Middelburg stappen er twee scholieren uit, bij centrumhalte Hof van Tanghe. Hier ging
ik vroeger vaak winkelen toen Trefcenter, later Maxis er nog was. Tegenwoordig zit er een
gewone supermarkt. De bus loopt nagenoeg leeg bij het Deltacollege in Vlissingen. Met z'n
drieën (chauffeur incluis) rijden we de laatste paar honderd meter naar het station van deze
Zeeuwse badplaats. Het is duidelijk: zonder scholieren heeft de bus hier geen bestaansrecht.
Binnenkort wordt gestart met de aanleg van een tunnel onder de Westerschelde. De twee huidige veerverbindingen (Vlissingen - Breskens en Kruiningen - Perkpolder) worden dan opgedoekt. Wel komt er tussen Vlissingen en Breskens een veerboot voor fietsers en voetgangers. Aan het buffet neem ik een broodje en een bakje koffie: het eerste drinken sinds mijn ontbijt vijf uur geleden. De salon ziet er luxe uit, zo ongeveer zoals de veerboot naar Texel. Aan de overzijde van de Westerschelde staan lijn 1, 2 en 3 al netjes op passagiers te wachten. Ik heb lijn 2 naar Brugge op mijn lijstje te staan. Deze lijn wordt gezamenlijk geëxploiteerd door de Nederlandse ZWN en de Vlaamse De Lijn. Hoewel de bus en de chauffeuse Belgisch zijn, is mijn OV-jaarkaart uiteraard normaal geldig. Op deze lijn worden zowel Belgische als Nederlandse vervoersbewijzen geaccepteerd. Hier is dus sprake van tariefintegratie, waar het in andere delen van ons land maar niet van wil komen! De bus is overigens wel uitgerust met de Nederlandse Combofoon, een soort mobilofoonnet voor buschauffeurs. Achter de voorruit ligt een rood bordje met daarop in grote letters VOLLEDIG BEZET.
Iedere keer als iemand op de stopknop drukt gaat niet alleen het rode lampje branden, er gaat ook een luide bel. Zo blijft in ieder geval de chauffeur wakker! Voor Nederlandse passagiers is het overigens zaak goed op te letten op welke knop ze drukken, Belgische bussen hebben namelijk een normale, blauwe stopknop en een rode stopknop. Deze laatste mag alleen in noodgevallen gebruikt worden wanneer de chauffeur onmiddellijk dient te stoppen. Althans, dat legde een chauffeur in Hasselt mij ooit eens uit.
De markt in Oostburg is kennelijk populair, want hier stappen bijna alle (vier) passagiers uit. Ik rijd, als enige, nog mee tot halte Ziekenhuis, waar ik overstap op lijn 5. Dit is weer een Nederlandse bus. De Belg rijdt via Sluis door naar Brugge, ondertussen met zes nieuwe passagiers.De chauffeur van lijn 5 kijkt wat vreemd aan tegen mijn OV-jaarkaart. Zeker niet vaak gezien, hier in dit deel van het land waar geen enkele (passagiers-)trein rijdt. "Nee, ik dacht even dat het een Weekendkaart was.Maar het is goed hoor!"
Het landschap hier in Zeeuwsch Vlaanderen verschilt niet zoveel met dat van bijvoorbeeld Noord-Oost Groningen: wijds en kaal. Alleen het accent van mijn medepassagiers verraadt dat we hier dicht bij België zitten. Met z'n twaalven rijden we langs onder andere Waterlandkerkje (de chauffeur kondigt spottend Waterlandkerkje Centraal Station aan) en Turkeye. Bijna alle
passagiers zijn bejaard, scholieren zie ik niet meer. Het lijkt wel of iedereen in de bus elkaar kent, telkens hoor ik "hoi" en "hoe ist noe?".
Vanaf Biervliet vormt lijn 5 samen met lijn 1 een halfuursdienst tot Hulst. Hier verandert het
landschap: meer industrie, havens en zelfs een goederenspoorlijn. Bij Hoek rijden we langs
Dow Chemicals, een van de grotere werkgevers van Zeeuwsch-Vlaanderen.
Het is inmiddels half één geweest. Tijd voor een hapje eten. Bij de Hema drink ik thee en eet een broodje zalm. Een half uur later stap ik in een goed gevulde lijn 1 richting Perkpolder, alwaar de andere veerboot naar "het vaste land" vertrekt. Lijn 1 rijdt hier echter met een omweg heen: via Axel en Hulst. Er gaat ook een rechtstreekse lijn 10 uit Zelzate (B) welke doorrijdt naar Goes. Deze bus vaart mee op de veerboot.
Een van de passagiers betaalt zijn rit niet met een strippenkaart, maar met een telefoonkaart.
Alle bussen in Zeeland zijn hiervoor geschikt gemaakt. Tevens is deze bus uitgerust met
Prodata. Dit is een Belgisch magneetkaartsysteem waarmee de rit kan worden betaald.
Zodoende kan deze bus ook gebruikt worden voor ritten naar België. Dat moet ook wel, want
Zeeuwsch Vlaanderen heeft maar liefst vijf grensoverschrijdende buslijnen.
Met z'n achten rijden we in een luxe ZWN-touringcar naar Antwerpen, hoewel in Clinge alweer een vrouw uitstapt. Opeens zitten we in België: Clinge gaat over in De Klinge, en telefoon- en elektriciteitskabels komen opeens uit de grond. Nog een verschil met Nederland is dat de meeste huizen hier luiken voor de ramen hebben. Een half uurtje later rijden we Antwerpen binnen. Via Linkeroever en de Waaslandtunnel rijden we naar het centrum van de Scheldestad. De hoge toren van het KB-gebouw is al kilometers van te voren te zien. Grote verkeersdrukte in het centrum en rode verkeerslichten veroorzaken veel oponthoud.
Lijn 19 stopt niet bij het station, maar op de Rooseveltplaats, een groot busstation op loopafstand van Antwerpen Centraal. Het uur dat ik heb totdat de volgende bus komt besteed ik aan koffie drinken en het kopen van een CD.
De bus van 15.33 is er één van De Lijn. Hoewel, binnenin waarschuwen stickers dat
zwartrijden f 60,- kost. Een vrouw die op de bank naast mij gaat zitten laat haar tas uit haar
handen vallen. Wat later ruik ik een duidelijke bierlucht. Zou de chauffeur een stille drinker
zijn? Maar nee, rondom de vrouw naast me verschijnt een hele plas bier. Tot Breda zit ik in de
bierlucht.
Roland van Duin
December 1997