Eerst, zoals al bijna een traditie is, een paar verliezers. Want ook deze maand waren er weer vele mensen geroepen, maar weinigen uitverkoren.
Een oneervolle vermelding gaat naar De Nederlandse Spoorwegen en Noordned. Beide bedrijven hadden beloofd, elkaars plaatsbewijzen nog tot en met 31 december 1999 te erkennen. Tot die dag moet het nog mogelijk zijn, een doorgaand kaartje te kopen van (zeg) Zuidhoorn naar (bijvoorbeeld) Leiden.
Als het gaat om binnenlandse vervoerbewijzen, dan lukt dit nog wel. Een ander verhaal wordt het, wanneer je vanuit het vervoersgebied van Noordnet op één kaartje naar het buitenland wil reizen. Dit is niet mogelijk. Bij NS-International zijn Zuidhorn, Zwaagwesteinde en andere Buitenposten al uit de computer verdwenen. Met stille trom, en tot bijna even grote verbazing van het loketpersoneel als die van de klant.
Dit betekent, dat je voor een reis Zuidhorn - Zimbabwe, om maar een voorbeeld te geven, twee kaartjes moet kopen: Zuidhorn - Groningen en Groningen - Harare. Grenzen vallen weg; de wereld wordt steeds meer een global village, maar ergens ter hoogte van Hoogkerk ligt een Berlijnse tariefmuur. Het biedt een somber perspectief op wat ons over een paar jaar te wachten staat. Je kunt dan nog wel een retourtje Arnhem - Boedapast kopen, maar als je van Appingedam naar Souburg reist, moet je bij elke provinciegrens en elke waterscheiding de beurs trekken.
Noordnet en NS zijn hiervoor op de vingers getikt door diverse consumentenorganisaties. Wij vonden dat de railvervoerders daarmee al voldoende gestraft waren, en besloten nog niet over te gaan tot de uitreiking van een Sjef. Vanzelfsprekend houden wij de tarievenkwestie in de gaten. Iets zegt ons, dat er in de toekomst nog wel eens een SKA zal vallen op een geval van tarief-uittegratie.
Nog meer spoorleed. Den Besten, het virtuele opperhoofd van NS, is door een lezer genomineerd voor de Sjef Koekenbakker Award. Wij vermelden dit feit alleen om er nogmaals op te wijzen, dat dit reglementair niet is toegestaan. De jury is potdomme zelf mans genoeg om kandidaten voor de Sjef te bedenken! De nominatie was bovendien afkomstig van iemand die zelf belast is met het handhaven van de regels op een stukje Internet; dat valt ons extra tegen. We zullen het deze keer nog door de vingers zien, maar laat het niet wéér gebeuren!
En dan... Wat heeft die Den Besten nou eigenlijk misdreven, de laatste zes, zeven jaar? Zelfs om een anti-prijs te verdienen, kun je niet volstaan met nietsdoen. En bovendien: bestaat die Den Besten überhaupt nog wel? Postume bekroningen zijn niet de gewoonte bij de SKA. Den Besten doet ons denken aan die witte krokodillen in het rioleringsstelsel van New York of aan het monster van Loch Ness; wezens waarvan de existentie sterk in twijfel moet worden getrokken. Mocht Den Besten ooit nog opduiken in de catacomben van de Utrechtse "kolenkit", en daar iets opmerkelijkers presteren dan elk jaar een jaar ouder te worden, dan zullen wij uitreiking van een Sjef zeker in overweging nemen.
Informatie over OV moet kostenloos beschikbaar zijn. Dat is niet alleen de mening van de jury; dat zegt ook de TU-Delft, die in de jaren 80 becijferde dat de beschikbaarheid van goede reisinformatie zorgt voor tienduizenden extra OV-passagiers per dag. De overheid en de vervoersbedrijven pikten dit signaal nu eens snel op: OVR werd opgericht.
Aanvankelijk bleef de service van Openbaar Vervoer Reisplanner beperkt tot het exploiteren van een 06-informatienummer. In 1996 begon OVR een on-line-dienst voor bezitters van PC en modem. Voor een zacht prijsje (ik meen: 22 cent per minuut) kon je zelf de OVR-database raadplegen, zonder tussenkomst van de 06-juffrouwen, die weliswaar heel bedreven waren in de omgang met het door Bell uitgevonden spreekijzer, maar weinig voeling hadden met het OV en zijn klanten.
Weer enige tijd later werd de website van OVR (die wij hier niet linken) opgericht. Gratis reisinformatie was nu voor iedere Internetter beschikbaar. OVR behield zich zuinigjes het recht voor, op enig moment in de toekomst geld te gaan rekenen voor deze dienst. Zo stom zullen ze toch niet zijn?, dachten wij. Jawel, zo stom waren ze wel.
Via Internet is vrijwel al het goede in het leven gratis te verkrijgen. Zoekmachines en sites als Nedstat leven geheel van de opbrengst van advertenties. Zo niet OVR, want die wilden "met advertenties hun neutraliteit niet in gevaar brengen", zoals zij schreven aan een ontevreden klant. Een argument dat voor ons volstrekt onbegrijpelijk is (de SKA-jury is, zoals gezegd, strikt partijdig en allesbehalve neutraal).
OVR wordt bekostigd door de gezamenlijke Nederlandse OV-bedrijven (die tussen haakjes grotendeels van onze belastingcenten in stand worden gehouden). Bus- en treinbedrijven doen niets anders dan "hun neutraliteit in gevaar te brengen" door hun voertuigen onder te sneeuwen met reclame voor alles en nog wat, tot auto's aan toe. Waarom moet OVR dan roomser zijn dan bisschop Eijk?? OVR haalt het geld liever bij arme reizigers dan bij het rijke bedrijfsleven met zijn miljoenenbudgetten voor reclame.
De manier waarop OVR dit geld int, is ook voor discussie vatbaar. Als je bij OVR een reis aanvraagt, wordt een mistig programmatje gestart, genaamd SwichtPoint. Dit zorgt er dan voor dat je goedkope telefoonverbinding verbroken wordt in ruil voor één van 50 cent per minuut. Daarna kun je je vraag pas invoeren.
Nieuw: er is een plattegrondje beschikbaar met de omgeving van vertrek- en aankomsthalte. Trap daar niet in: ook dit kost weer vele minuten downloadtijd en de meter tikt in de tussentijd gestadig verder.
Na gedane zaken verlaat je Swichtpoint. Daarna wordt de lokale verbinding met je provider opnieuw opgebouwd. Heerlijk omslachtig, allemaal.
We zullen maar niet beschrijven, hoe zeer wij geworsteld hebben met de installatie van de Switchpoint-software. In plaats daarvan prijzen we ons gelukkig met het bezit van een ouderwets modem. Nieuwlichters die werken met ISDN of via de kabel, krijgen helemaal geen contact meer met OVR. Wat is OVR lekker vernieuwend bezig, zeg, op de drempel van een nieuwe eeuw.
De bezoekersaantallen aan OVR zullen op die manier wel afnemen, een daarmee ook, als we de Delftse onderzoekers mogen geloven, de aantallen vervoerde passagiers.
Niet alleen bewijst OVR de reiziger een slechte dienst, maar ook toont hij geen enkele gevoel
voor het Internet en zijn dagelijks groeiende schare gebruikers. Ik weet niet, of er ook een
Award bestaat voor dit soort Internetpiraterij, maar zo ja, dan wordt OVR hiervoor
voorgedragen, of het nu mag of niet.
Namens de jury,
Frans Mensonides (secretaris)