Zwolle - Emmen



Het verhaal

Lijninfo

De railhopper


Het verhaal

Veertien over negen kom ik aan te Zwolle. Op spoor 14 staat de sneltrein naar Emmen al gereed. Helaas, het is geen Railhopper (SM '90), maar een 'gewone' standaardtrein, mat '64. Toch stap ik in, wachten op een Railhopper zou mijn hele schema in de war gooien. Terwijl we het station uitrijden zie ik vier Railhoppers op het opstelterrein staan. Ter hoogte van Ommen kruisen we twee gekoppelde Railhoppers. SM '90 mag namelijk niet zelfstandig rijden. Er moeten er altijd minimaal twee gekoppeld zijn in verband met het grote aantal storingen aan het materieel. Mocht er een onderweg defect raken, dan kan het andere stel de trein nog wegslepen.

We rijden door Marienberg. Hier takt de 'meest onrendabele spoorlijn van Nederland', Marienberg - Almelo af. Vanaf 24 mei stopt NS de exploitatie van dit traject. Maar busmaatschappij Oostnet neemt het over. Momenteel is Oostnet bezig met de opleiding van chauffeurs tot machinist.

In Hardenberg stap ik uit. Na een korte bezichtiging van dit stadje en aankoop van broodjes ben ik op tijd terug voor de stoptrein van 10.23. Nu is het wel een SM '90. De trein ziet er modern uit, van binnen en van buiten.

Het landschap is vanaf hier heel anders dan op het eerste gedeelte van het traject: het is vlakker en we rijden niet meer door de bossen. Terwijl we door Nieuw Amsterdam rijden zie ik dat een glaszetter bezig is de scherven van het glazen hokje om de kaartautomaat op te ruimen.

Om 10.51 arriveer ik op station Emmen. De machinist loopt naar de andere kant en vertrekt bijna direct weer, terug naar Zwolle. Het halve uur dat ik moet wachten op de bus besteed ik aan koffie drinken in de restauratie.

Veonn lijn 45 (Emmen - Klazienaveen) rijdt op zaterdag slechts eens per anderhalf uur. Behalve ik, stappen nog twee mensen in. In het centrum van Emmen stappen nog drie mensen in. Het schiet niet erg op hier, veel verkeerslichten, allemaal tegen. Op een parkeerterrein aan de rand van de stad vertrekt een gelede parkeerbus naar het Noorder Dierenpark.

Bij het Veenpark te Bargercompascuum stap ik uit. Anders dan in de Museumgids van de Stichting Museumjaarkaart staat is het geen vijftien minuten lopen naar het Veenpark, maar slechts een. De route zal wel veranderd zijn. Ook de twee mensen die gelijk met mij op het station instapten stappen uit. Het Veenpark is een openluchtmuseum dat een beeld geeft van het leven, wonen en werken in het veen van 1850 - 1950, zo vermeldt de folder die ik aan de kassa uitgereikt krijg. Er staan allerlei oude huisjes en bedrijfjes. Er rijdt een treintje door het park en een ander treintje verlaat het park voor een rit van dik een half uur over de heide. Onderweg is een demonstratie turfsteken.

In plaats van de geplande anderhalf uur (tot de volgende bus) breng ik er drie uur door in het park Om 14.48 neem ik weer de bus naar Klazienaveen. Ook hier breng ik een half uurtje zoet waarna ik Pieper lijn 26 neem. Pieper. Hier ben ik nog nooit mee meegereisd. Pieper is een kleine busmaatschappij uit Nieuw Schoonebeek, waar we ook doorheen rijden op weg naar Coevorden. Van Nieuw Schoonebeek tot het eindpunt in Coevorden ben ik de enige passagier. Eerst rijden we nog richting Duitsland, maar ongeveer honderd meter voor de grens keert de bus. De passagier, ik dus, blijft zitten.

In Coevorden is aansluiting op de sneltrein naar Zwolle en de stoptrein naar Emmen. Ik kies voor de eerste. Na een dik half uur ben ik terug in Zwolle en rest mij nog een treinreis van tweeenhalf uur naar Heerhugowaard.


Lijninfo

Zwolle - Emmen.

De lijn Zwolle - Emmen werd aan het begin van deze eeuw geopend. In 1903 het gedeelte Zwolle - Ommen en in 1905 het resterende deel naar Emmen. Vroeger liep de lijn na Emmen door naar Stadskanaal en zo verder naar Groningen.

In de jaren tachtig werd de lijn gemoderniseerd. Eerst werd de geheel enkelsporige lijn verdubbeld tussen Zwolle en Dalfsen en in 1986 het gedeelte tussen Marienberg en Hardenberg. Vanaf juni 1987 kon het traject elektrisch worden bereden.


Railhopper

De Railhoppers, officiële naam SM '90 (Stoptrein Materieel) werden eind 1992 in gebruik genomen. De protoserie was negen stuks groot, en daar is het ook bij gebleven. Ten tijde van de aflevering had NS namelijk meer behoefte aan dubbeldekkers wegens het gestegen aantal reizigers o.a. vanwege de invoering van de OV Studentenkaart.

De treinen hebben een opvallende knik aan de buitenkant. Hierdoor is de trein breder dan gebruikelijk. De ruimte kan gebruikt worden voor meer ruimte per zitplaats, of meer zitplaatsen op een rij. Beide mogelijkheden werden beproefd: vijf treinen met meer ruimte per zitplaats en vier stellen met vijf zitplaatsen op een rij. Dat laatste was geen succes: reizigers bleven liever staan dan met z'n vijven op een rij te gaan zitten. Enkele jaren geleden werden deze vier treinen verbouwd naar vier stoelen op rij. Doordat de trein zo breed is, mag deze alleen tussen Zwolle en Emmen rijden. Deze lijn is hiervoor speciaal aangepast.

De treinen hebben ook een lift voor rolstoelen die hen van perron in de trein tilt en omgekeerd. Het grote verschil met de 'conventionele' treinen schuilt in de motoren. Die gebruiken draaistroom in plaats van gelijkstroom. Hierdoor zijn ze onderhoudsarmer. Bovendien kan bij het remmen energie worden teruggeleverd aan het net zodat ze energiezuiniger zijn.

De Railhopper wordt geplaagd door een groot aantal storingen. Regelmatig staan alle negen stellen langs de kant en moet de treindienst met andere stellen worden gereden. Daarom ook rijden de stellen altijd gekoppeld. Mocht er onderweg een er de brui aangeven dan kan het stel door de andere toch nog thuiskomen.


Roland van Duin

April 1998