Recensies

Onderstaande artikelen heb ik geschreven als student Nederlandse taal en cultuur aan de Universiteit Utrecht, in het kader van de cursus Literatuurkritiek van de afdeling Moderne letterkunde.

De eerste drie artikelen zijn recensies van in 2003 verschenen literaire werken. Als studenten moesten wij ons inleven in de praktijk van een doorsnee dagbladrecensent. Een nuttige oefening, want hij gaf inzicht in de problemen waarvoor zo’n onderbetaalde freelancer zich gesteld ziet. Hij moet in een week tijd een roman lezen die hij anders misschien niet gekocht had, zich er binnen die korte tijdsspanne een afgewogen oordeel over vormen en dit tot uitdrukking brengen in een artikel dat ongeveer de helft telt van het aantal woorden dat hij eraan had willen vuilmaken. Alle diepzinnige analyses die hij op het boek had willen loslaten, moet hij voor zichzelf houden; lange en ingewikkelde verhalen horen niet in een krant.

Na twee romans op die wijze besproken te hebben, kan ik wel enigszins aanvoelen, waarom zo veel recensies wat knorrig uitvallen. De eersteling van de Vlaamse schrijver Van Lierde had ik beslist na circa 30 pagina’s kokhalzend in het vuilnisvat geworpen, of cadeau gedaan aan een aartsvijand, als ik niet in de omstandigheid had verkeerd dat er een recensie van mij verwacht werd.

Nu ben ik zelf een gesjeesde romanschrijver, en volgens een oude literaire wijsheid zijn die zeer geschikt voor het metier van recensent. Het is een cliché, maar desondanks zit er wel wat in, zoals ik gemerkt heb.

Die wetenschap hielp me weer allerminst bij het bespreken van een dichtbundel. Ik vind over het algemeen helemaal niets van moderne poëzie – ja, hooguit dat het mooi is of lelijk, maar daar kun je geen artikel mee volpraten. Hoe krijg ik 750 woorden bij elkaar, dacht ik vertwijfeld, maar ook dat is me uiteindelijk nog gelukt.

Het vierde artikel is een beschouwing van meta-metakritische aard, maar desondanks misschien toch boeiend. Het gaat over kwaliteitseisen, te stellen aan dagbladrecensies.

Hier volgen de artikelen:

Verstand en liefde, in kalenderwijsheden - Avonturenroman van Arthur Japin mist diepgang

Wanklanken als stijlkenmerk - Bart van Lierde schrijft vanuit de onderbuik

Met vrolijk palet op donker doek - Luim en levensernst in nieuwe bundel van Marjoleine de Vos

De beoordelaars beoordeeld - Kwaliteitseisen aan boekbesprekingen

Frans Mensonides

24 februari 2004