Ik heb er vast al eens over geschreven, die treinreizen uit mijn kinderjaren naar logeerpartijen in Deventer. In Utrecht installeerden wij ons in een coupé als was het voor een reis met de Trans-Siberië-Expres, met boeken en spelletjes en alles wat mijn drukke broertje kon zoethouden. Amper een uur later zei mijn moeder tegen ons: ‘Jongens, spullen in de tas, jassen aan, hebben we niks vergeten, dit is Twello al!'
Twello, als je dat dorp gepasseerd was, duurde het nog maar luttele minuten voordat de trein over die enkelsporige noodbrug majestueus Deventer binnen(sch)reed. Twello was voor mij op de heenweg de voorbode van logeerpret, en op de terugweg de voorbode van een gelukkig nog heel lange treinreis.
Mijn moeder herinnert zich dat van die jassen ook nog, maar heeft veel minder vrolijke gedachten bij Twello. Hartje hongerwinter ondernam zij met haar vader een fietstocht Apeldoorn – Deventer, die ongetwijfeld iets te maken had met het halen van eten. Op de terugweg moesten zij ergens in de buurt van Twello plotseling van de fiets af en de greppel in; een squadron jachtbommenwerpers ondernam een duikvlucht bijna recht boven hun hoofd. Ze hadden het vast op die brug gemunt en niet op hen, maar schrikken doe je toch.
Ik associeer Twello al een leven lang met treinreizen, maar sedert 10 december 2006 kun je er met de trein ook daadwerkelijk komen. De 15 kilometer lange spoorlijn Apeldoorn – Deventer werd verrijkt met twee stations: Apeldoorn Osseveld en, inderdaad: Twello. Eens per uur, in de brede spits eens per half uur, rijdt er een stoptrein Apeldoorn – Almelo die stopt op beide stations. Ik maakte gebruik van een paar gestolen uurtjes na een bezoek aan de Universiteit Utrecht, om eindelijk voet aan de grond te zetten in Twello.
Overstappen in Apeldoorn. De IC geeft een mooie aansluiting op de stoptrein naar Almelo, die hier om .44 vertrekt; in de spits ook om .14. Nu die nieuwe stoptreinserie er is bijgekomen, kan het eilandperron al het treinverkeer niet meer verwerken. Voor de aankomende stoptreinen uit Zutphen en Almelo is een nieuw perron gebouwd langs spoor 1.
De stationsomgeving van Apeldoorn ligt ook verder helemaal op de schop. Rond het stationsplein is een compleet park in aanleg met heuveltjes en met dit mooie plastiek van twee…. treinreizigers, denk ik. Mijn oud-oudtante Jannetje, alias Sjais uit Apeldoorn, die ik in dit verhaal al eens heb laten opdraven, zou steeds meer moeite hebben, haar woonomgeving te herkennen.
De trein naar Almelo is een tweetje dat op dit middaguur veel scholieren vervoert. We gaan op weg door een stad die maar uitdijt en uitbreidt. Station Apeldoorn Osseveld ligt tussen knalblauwe en donkerbruine flatgebouwen. Het zal niet meer dan een paar kilometer verwijderd zijn van een ander nieuw station: Apeldoorn De Maten, op de lijn naar Zutphen.
Station Twello. De trein voorziet in het 12.000 inwoners tellende villadorp in een behoefte; een man of 75 stapt hier uit en het tweetje loopt leeg. Dank zij het onvolprezen Stationsweb weet ik dat de voorganger van dit station kort na de oorlog, en niet zo gek lang voor mijn eerste ritje naar Deventer, is opgeheven. En dank zij de Wikipedia weet ik dat de naam Twello ‘twee bossen’ betekent.
Twello is een simpel, minimaal station met een perron en een fors uitgevallen abri.
Het stationsplein is kaal en leeg, op een kaartjesautomaat, een plattegrond en een kwijnend boompje na. Aan de zuidkant van het spoor heb je de ‘spoorzone’ die momenteel bebouwd wordt tot een piepklein VINEX-wijkje.
De doorgaande streekbus Apeldoorn – Deventer is opgeheven bij de komst van de trein. Dat wil ook weer niet zeggen dat Twello verder busloos door het leven moet. Het kersverse station is het beginpunt van twee streeklijnen. De ene, BBA lijn 170 gaat naar Epe; de andere, 171, rijdt via de dorpskern van Twello en via de buurtschap Steenenkamer toch nog naar Deventer, en zal het punt passeren waar mijn moeder en grootvader zulke angstige ogenblikken beleefden.
De westkant van Twello is bereikbaar met buurtbus 506 naar Teuge. Dan heb je nog lijn 507, de ‘Stationsbus’, een achttax die Twello verbindt met een ander nieuw station: Voorst-Empe op de lijn Apeldoorn – Zutphen.
De Stationsbus geeft in Twello aansluiting op de treinen naar Apeldoorn. Deze dame dreigt haar trein nog te missen door een lange goederentrein naar Deventer. Gespannen wacht zij het passeren af. Slipt de trein naar Apeldoorn haar niet net door de vingers? Nee, het valt mee; hij moet nog komen.
Daar rolt hij al binnen.
Wat te zeggen over Twello zelf? De Stationsweg leidt nu eindelijk weer naar een station; ook het Jugendstil-Stationskoffiehuis heeft weer een functie en betekenis. Vlak om de hoek is het winkelhart, dat erg uitgebreid is voor een plaatsje van die omvang, dat zo dicht bij de grote stad ligt. Die worst ziet eruit om in te bijten.
Voorbij het winkelcentrum begint het knusse dorpje, waar op 9 januari de kerstversiering nog steeds niet terug is in de doos op zolder. Echt iets voor mij, trouwens, om medio januari toch nog een kerstfoto te publiceren.
Och, het is niet echt een heel bijzonder dorp, Twello. Het bijzondere is dat ik er rondloop, in plaats van het per trein voorbij te rijden.
Op de terugweg passeer ik opnieuw station Osseveld. Het is al te donker om te fotograferen. Ik stap niet uit. De lezer moet me maar op mijn woord geloven als ik zeg dat het volkomen identiek is aan dat van Twello.
Frans Mensonides
12 januari 2007
Er geweest: dinsdag 9 januari 2007
© Frans Mensonides, Leiden, 2007