Twee maal Eén

Regen, regen en nog eens regen

Sinds 26 augustus 1994 bestaat in Nederland een opmerkelijke situatie. Twee verschillende tramlijnen, van twee verschillende trambedrijven hebben hun eindpunt in twee verschillende steden. Deze twee totaal verschillende lijnen hebben echter één ding gemeen, beide dragen het lijnnummer 1. De twee verschillende eindpunten liggen tevens slechts vier kilometer van elkaar verwijderd. Tram 1 van de HTM en tram 1 van de RET eindigen respectievelijk in Delft en in Schiedam. Vier kilometer die niet met het OV zijn te overbruggen, maar des te beter met de vertrouwende voetenwagen.

Bus 5Hollands Spoor-Alkemadelaan
Bus 23Alkemadelaan-Kurhaus
Tram 1Zwarte Pad-Delft Tanthof
wandeling
Tram 1Woudhoek-Marconiplein
Tram 1Marconiplein-Rotterdam CS
Tram 1Rotterdam CS-Oostplein
MetroOostplein-Kralingse Zoom
ParkS.Kralingse Zoom-Rivium
ParkS.Rivium-Kralingse Zoom
MetroKralingse Zoom-Marconiplein
Bus 203Marconiplein-Zoetermeer CW
Bus 18Zoetermeer CW-Bordeauxstraat
Het is vandaag maandag 4 oktober 1999. "Maandag de vierde oktober," Hoor ik je nu zeggen "was dat niet die dag dat het de hele dag stortregende en het Westland onderliep?". Inderdaad, die dag. Maar dat mag de pret niet drukken.

Vandaag moet ik gewoon naar school. Echter de enige les van vandaag is al om 9.10 afgelopen. Een uurtje werk ik door in de bibliotheek. Dan, om 10.30, verlaat ik de school voor een dagje met de tram. Een dag die ik begin met een bus. Ik moet tenslotte van de Haagse Hogeschool naar het beginpunt van tram 1 in Scheveningen Noorderstrand. Meerdere middelen voor een enkel doel. Vele wegen leiden naar Scheveningen. Ik kan tram 8 of 9 nemen. Of ik neem bus 5, en stap dan over op 22. Of ik neem bus 5, en stap later over op bus 23. Aangezien ik de hele dag al in de tram zit, kies ik voor de bus. In verband met een betere overstap verkies ik 23 boven 22.

Als ik bij de uitgang sta van mijn reusachtige school regent het. Ik haal drie keer diep adem, en ren dan in een ruk naar Holland Spoor, op slechts enkele centimeters gevolgd door een rekenmachine en een aantal schoolboeken. Uiteraard zijn de laatste veilig verpakt in mijn rugzak. Via het perron van Holland Spoor loop ik van de secundaire voetgangerstunnel naar de hoofdtunnel. Dit heeft als voordeel dat ik minder lang onbeschut door de regen loop. Eenmaal bij bus 5 stap ik in. Vluchtig blader ik de meegegriste Metro mee. Na tien minuten komt de chauffeur door de regen aanrennen en vertrekken we.

BUS 5 HOLLAND SPOOR-DUINZIGT

Bus 5 rijdt tussen HS en het centrum tijdelijk via de route van 18. Dit in verband met de bouwwerkzaamheden op het stationsplein. De bus sluit op de Amsterdamse Veerkade aan bij de file. Eenmaal vooraan de rij zie we waarom. De Schedeldoekshaven is afgezet. In de verte staan een aantal brandweerwagens. Al het verkeer, waaronder alle streek- en stadsbussen, moet omrijden via de binnenstad.

Pas na het centrum kunnen we ongestoord doorrijden. Om het mooie Plein 1813, rechtsaf de Javastraat in. Hier komt de bus in de betere wijken van Den Haag. Doorgaans zit bus 5 vol met oude mensen, op weg naar de tehuizen in Duinzigt. Deze keer valt het tegen/mee, slechts voorin zitten er twee plastic regenkapjes met daaronder iets van grijs haar.

BUS 23 DUINZIGT-SCHEVENINGEN

Bij de kruising met de Alkemadelaan stap ik uit. De bushalte van 23 is druk. Ik hoor iets zeggen dat de bus al 20 minuten niet geweest is. Niet veel later blijkt deze mededeling met een korrel zout genomen te moeten worden. De bus toert weg, en we rijden langs de kazernes richting Scheveningen. De plaatselijke riolering kan de grote hoeveelheden water niet aan, en er staan dan ook vele plassen. De bus die geheel volgens de regels keurig rechts houdt, veroorzaakt een kilometer lange golf. Gelukkig rijden op het naastgelegen fietspad geen fietsers.

Als de bus eenmaal in Scheveningen is, bedenk ik steeds te laat dat ik ook bij de vorige halte had kunnen uitstappen. Als ik uiteindelijk bij het Kurhaus uitstap verzacht ik de treurnis door de kennis dat ik nu wel via de boulevard kan lopen.

De boulevard. Geen drommen mensen, geen surfers, geen vuurwerkfestivals, geen Duitsers. Helemaal niemand. Bij een restaurantje staat een vuilniswagen troep in te laden. Het lijkt wel of er recentelijk een kernramp is gebeurd, zo stil is het hier. Een kinder-Badmobiel begint een spookachtig muziek als in dichterbij kom. Bizar gebeuren hier.

TRAM 1 SCHEVENINGEN-DELFT TANTHOF

De tramhalte Zwarte Pad is redelijk druk bezet met trams. Maar dan ook alleen met de tram, reizigers zijn er niet te vinden. Ik stap in de voorste gereedstaande tram 1. De hele tram loop ik door, om uiteindelijk mijn tas en mezelf neer te planten op het achterste stoeltje. Het valt me op dat de tram achter ons tegen de onze aan staat. Ik tel op het routebord het aantal haltes. 45 in totaal, een fors aantal. Tram 1 is dan ook de langste tramlijn van Nederland. Maar liefst bijna 20 kilometer legt de HTM-tram af, binnen een tijdsbestek van ongeveer een uur.

Conform de dienstregeling vertrekken we om precies 11.40. In Scheveningen stapt slechts een handje vol mensen in. Ook de rest van de rit blijft het erg rustig. Het is een beetje een dood uurtje.

Rustig rijden we richting Madurodam. Daar is laatst een tram op z'n voorganger gebotst, met relatief ernstige gevolgen. Ook mijn tram kan niet meteen de halte oprijden, want tram 9 staat in de weg. Toch kan mijn bestuurder de halte al van ver overzien. Zou het zichtbelemmerende bossage recentelijk pas gesnoeid zijn, of zou de onfortuinlijke bestuurder gewoon geslapen hebben?

Tussen Madurodam en de Riouwstraat passeren we de zonegrens. Hier voel je de Haagse tram op z'n slechtst. De dubbelgelede trams hebben de neiging om bij hogere snelheden te gaan hobbelen. Het is een vermakelijk gezicht om alle passagiers te zien wippen op hun stoel. Slingeren doen ze ook, maar niet zo erg als bijvoorbeeld de Sprinter. Dit alles maakt het schijven van notities erg lastig. "Moeilijk schrijven zo" staat er in een belabberd handschrift, met veel uitschieters en rare haakjes.

Bij station Centraal rijden er nog steeds bussen via de Rijnstraat. De Schedeldoekshaven is dus nog steeds afgezet. Later hoor ik in het nieuws dat het ministerie van Financiën onder gelopen is. In verband met explosiegevaar in de computerkelders is het hele gebouw ontruimd. Als het niet de tramtunnel is, dan is het wel wat anders.

Slingerend om de Zwarte Madonna komen we op de Kalvermarkt. Daar sluiten we achteraan een file van trams. Ook richting Centraal staat een file. Even later blijken, net als daarnet met bus 5, dat de stoplichten op de kruising met het Spui vandaag staken. Later lees ik in de krant dat zaterdagnacht hier een tram uit de bocht is gevlogen. Daarbij is de achterste bak boven het trapgat komen te hangen, slechts tegengehouden door een simpele bovenleidingspaal. Het had dus niet veel gescheeld of tram 3 was vier meter naar beneden gestort. Die nacht ontspoorde ook een tram op het Zwarte Pad. Volgens mij heeft HTM haar weekje niet.

Wat minstens even opmerkelijk is, is dat eindelijk verlost van de file, we op het Spui achtervolgd worden door tram 2 en 7. Die horen hier helemaal niet te rijden. Tot aan het Rijswijkse Plein rijden ze mee. Later stel ik deze vraag op BNL-OV, maar een echt bevredigend antwoord krijg ik niet.

Na het Rijswijkse Plein rijden we de Rijswijkse Weg af. Laatst was onder het spoorviaduct een draadbreuk, waar ik getuige van was.

De halte direct na het viaduct heet Broeksloot. Wat een rare naam voor in de stad. Zo'n naam past meer bij het interlokale traject dat we zo meteen krijgen. We passeren een vrachtwagen met als opschrift "Prenetal. Bevallen is ons vak" Bevallen is ons vak? Hoe kan ik me dat nou weer voorstellen. Ook rijden we langs een garage "Autoschade Nederpelt". Je zou toch zweren dat er "Autoschade Nederplet" hoort te staan.

Voorbij de Hoornbrug vang ik een glimpje op van de aanleg van tram 15 naar Ypenburg. Hier begint het interlokale stuk van tram 1. We verlaten de Hoornweg, en even later rijden we langs de Vliet. De tram rijdt hier 50 a 60 km/u. Het hobbelen maakt het schrijven bijna onmogelijk, iets dat duidelijk te zien is aan het handschrift van mijn notities. Als we het Rijswijkse gedeelte van Delft naderen kruisen we een weg. Deze overweg is beveiligd met een heuse NS-AHOB. Alleen de tekst op het blauwe bordje is anders: "Let op: er kan nog een tram komen."

Bij de halte Pasgeld stoppen we weer. Als de duren opengaan, dringt de indringende geur van Calvé naar binnen. Bah. Je zou hier maar wonen. Krijg je dan 's ochtends wel een ontbijt naar binnen? Toch zien de Delftenaren er niet uitgehongerd uit.

Als we parallel aan de spoorlijn gaan rijden, komen we op een OV-baan. Deze slingert zich mooi langs de oude molen. Mooi geïntegreerd in de omgeving. Ook positief dat zowel de bus als de tram hiervan gebruik maken. In de Haagse binnenstad is de trambaan uitsluitend voor de tram, de bus is verbannen naar de gewone drukke rijstroken.

Voorbij het vernieuwde busstation is de brandweer druk doende een kelder leeg te pompen. Gelukkig heeft men enig toekomstperspectief, want het is opgehouden met regenen. In de verte zie ik echter alweer een dreigende donkere wolk aandrijven. Belooft voor mij weinig goeds.

Zittende in de HTM-tram, voel ik me een beetje een indringer. Van alle kanten komen Connexxionbussen aanrijden die de streek- en stadsdienst verzorgen. Wat een raar idee dat HTM zoveel kilometers van huis in een andere omgeving nog steeds vervoerder speelt.

In de weerspiegeling van de ruiten van een winkel bekijk ik onze tram. De buitenkant van de 3147 maakt reclame voor Cyprus. Hoeveel aanvragen zou het reisbureau vandaag krijgen? Er zijn vast wel mensen die weg willen uit deze eindeloze regenbui, op naar de zon. Via In de Veste rijden we verder. Er stappen nog wat mensen in, maar vanaf nu zal het alleen maar rustiger gaan worden. Hier splitsen de bus en de trambaan. We gaan rechtsaf over een viaduct. Linksaf de wijk Oosthof in. De tram rijdt hier in de middenberm. Langs de weg staat een BAB-VIOS bus geparkeerd, lijnnummer 138. Dat is de nieuwe buslijn van Laan van Nieuw Oost Indië naar Maassluis. Wat die hier doet is nu niet helemaal duidelijk. Chauffeur woont hier zeker.

Wat de hele tijd al opvalt is dat de VECOM prima werkt. Nu is tramlijn 1 ook de snelste van de HTM. De hele Rijswijkse weg en geheel Delft worden doorkruist zonder ook maar een stop voor een verkeerslicht. Uitzondering die deze regel bevestigt was het kruispunt na de spoortunnel in Delft. Nu komen we in de wijk Buitenhof. Blijkbaar heeft Delft grootste politieke ambities. Maar pas naar het passeren van de Kruithuisweg wordt het verkeerskundig interessant.

Tanthof is één heel groot woonerf. De tram wurmt zich hier gewoon doorheen. De grasbaan ligt vlak bij de huizen. Het lijkt allemaal erg veel op Almere. Ikzelf kende de bus-/trambaan van Tanthof eerder dan die van Almere, maar Almere is vele malen groter dan Tanthof. Maar Tanthof is wel wat mooier, omdat de tram en de bus zich wat slingerender door de wijk begeven. Almere zijn lange rechte stukken busbaan.

We naderen het eindpunt. De tram eindigt op een ruim opgezet lus, Abtswoudepark. Hier kan overgestapt worden op bus 64, die de andere kant van de wijk bedient. 64 maakt gebruik van de genoemde busbaan. Als ik uitstap is het 12.40, precies een uur nadat ik vertrok vanaf Scheveningen Noorderstrand. De tram heeft de vertraging van de binnenstad mooi ingehaald, want ook de aankomst is precies volgens het boekje. Het eindpunt bestaat sinds 26 augustus 1994 toen de lijn vanaf station Delft werd doorgetrokken naar Delft Tanthof.

WANDELING ABTSWOUDEPARK-WOUDHOEK

Voor mij betekent het eindpunt nog maar de helft van mijn reis. Vanaf hier wordt lopen. Lopen naar de volgende etappe van mijn doortocht. Om 12.45 verlaat ik het parkje, en begin aan de volgende vier kilometer naar Schiedam.

Het landelijke weggetje waar ik op loop loopt kaarsrecht van Delft naar Schiedam. Als je een blik werpt op de kaart, zie je dat de Prinses Beatrixlaan in Rijswijk een ietswat verbreed gedeelte van hetzelfde weggetje is. Ook in Schiedam loopt die door.

Het vrije uitzicht waar ik nu van geniet biedt uitzicht op een grote rookwolk in de buurt van de Europoort. Brand? Ook de binnenstad van Rotterdam is mooi te zien. Robeco, De Schietoren, Generale Bank en natuurlijk Nationale Nederlanden staan mooi onder een open plek in het donkere wolkendek. Een mystieke stoompluim voor de skyline maakt dat het geheel als 'hemels' overkomt. Een veel gehoorde 'klacht' over de Rotterdamse skyline schijn te zijn dat alle gebouwen even hoog zijn, namelijk 100 meter. Slechts Nationale Nederlanden en de in aan bouwzijnde Millenium Toren (nee, niet weer dat millenium! Ik wordt er ziek van) zijn/worden hoger. Daardoor mist Rotterdam dat effect dat we kennen van New York en andere grote steden.

Terwijl ik daar door de polder loop, passeer ik aan de rechterkant zo af en toe een scharrel koeien. Plotseling valt het me op dat ik tegen die beesten praat. "Wat kijk je nou?". Dat beest zal wel denken "Wat praat je nou?", wat een minstens even zinnige vraag is. Gauw houd ik maar mijn mond, bang dat ergens een of andere boer mij voor gek verklaart.

Links zie ik regelmatig treinen voorbij rijden. Het valt me echter tegen hoeveel. Ik dacht toch echt dat Delft-Rotterdam het drukste traject van Nederland is. Waarom zou NS dan schreeuwen om een vier-sporige tunnel te Delft en verdubbeling Delft-Rotterdam? Ergens rechts van mij moet het zandlichaam voor de A4 liggen. Dat zandlichaam ligt daar al sinds de jaren '70, wachtend op de aanleg van het 6 kilometer lange stuk snelweg tussen Delft Zuid en het Kethelplein in Schiedam. Dit omstreden stukje snelweg is nog steeds niet aangelegd, iets wat mij betreft zou kan blijven. Het tracé is echter ook geschikt voor een sneltram. Ooit heb ik een rapport gezien waarin naast de mogelijkheid van een snelweg, ook een tramlijn werd onderzocht. De tram zou dan bij de Kruithuisweg aftakken van HTM-tram 1, en dan in Schiedam op tram 1. Ik vraag me af wie hier op zit te wachten. Ondanks alle voorrangsmaatregelen zijn beide trams 1 te langzaam om echt iets te betekenen in interlokaal verkeer. Bovendien hebben Delft en Rotterdam al een uitstekende railverbinding.

De donkere wonk die ik vanuit de tram zag, zorgt inderdaad voor regen. Nier schokkend veel, maar precies genoeg om mijn capuchon te doorweken. Omdat er niets anders opzit dan gewoon door te lopen, doe ik dat dan maar.

Drie kwartier later, om 13.30, ben ik aangekomen in Schiedam. Woudhoek, om precies te zijn. Het trameindpunt is ook hier vergezeld met een bushalte. Bus 54 rijdt hier elke 20 minuten naar station Schiedam.

Voor dat ik in de tram stap, loop ik eerst nog een stukje in het verlengde van de trambaan. Hier is overduidelijk ruimte vrijgehouden voor verlenging van tram 1. Er wordt nu gebouwd aan een nieuwe nieuwbouwwijk langs het spoor. Met der tijd (lees: over een paar jaar) komt er een treinhalte Schiedam Kethel. Ook de tram krijgt hier een halte. Maar even verderop de route staat een basisschool op de vrije ruimte. Basisschool 'De Vlinder' blokkeert zo wel de vooruitgang. Als over een paar jaar eindelijk het besluit is genomen tot de aanleg van de trambaan, moet deze school weer verhuizen. Maar natuurlijk, daar hebben deze kinderen geen last meer van, die zijn tegen die tijd allemaal al afgestudeerd.

TRAM 1 WOUDHOEK-MARCONIPLEIN

In de tram zie op het lijnbord dat lijn 1 30 haltes heeft tot aan Centraal. Vreemd dat dit bordje er nog hangt, tram 1 rijdt al jaren niet meer tot CS, maar rijdt door naar Oostplein. Later vandaag lees ik het dienstregelingfoldertje van tram 1, waarin ik tel dat er 26 haltes zijn op het gehele traject Woudhoek-Oostplein. Typisch. In dezelfde dienstregeling lees ik dat een ritje intotaal 51 minuten duurt.

Onze bestuurder komt na enige tijd aanlopen, maakt eerst een praatje met zijn omvangrijke college, en neemt dan plaats in z'n hokje. Dat is wel een verschil met de HTM. Bij de HTM kun je nog een beetje op een normale manier het de bestuurder praten, bij de RET en het GVB moet je in een moeilijke bocht wringen om je kop in de buurt van het schuifraampje te krijgen.

Uit het hokje klinken regelmatig oproepen voor bestuurders, aansluitingen enzovoort. Die stemmen klinken allemaal hetzelfde. Zware mannenstemmen die allemaal plat praten. In heel Nederland is dat zo. Bijna nooit een vrouwenstem. Zou het gewoon een bandje zijn, om het te laten lijken dat overstappen wel degelijk geregeld worden?

Als we wegrijden hoor ik tot mijn vreugde het echte Rotterdamse tramgeluid. Haagse trams zijn redelijk stil, maar bij de RET-dingen hoor je hun typische geluid. Eerst die remmen die losschieten, en dan de optoerende motor. Ook bij elke halte dat gezoem van het afstapje bij de achterste deur.

Hadden de Haagse trams last van hobbelen, daar is geen sprake van bij de Rotterdamse. Die hebben hun eigen kwalen. Bij elke bocht gaat de tram zwalken; als een boot die verkeerd op de golfen ligt. Haagse trams kunnen slecht rechtuit rijden, en goed door de bocht, bij de Rotterdamse trams ligt het precies andersom.

Het valt me op hoe snel de tram volstroomt: al na drie haltes is die aardig gevuld. Iets dat van de HTM niet gezegd kan worden. Wat me ook opvalt is dat er bij elke halte wel iemand een kaartje koopt. Iets dat tot -mijn vreugde- niet van de HTM gezegd kan worden. Daar is kaartverkoop bij de chauffeur een zeldzaamheid. Ik begrijp meteen waarom de gemiddelde snelheid van de HTM (18,6 km/u) hoger ligt dan bij de RET (17,5).

We rijden door Schiedam. Hier heb ik nog nare herinneringen liggen. Ooit was ik hier -alleen- op de fiets. Het was de eerste keer dat ik zo ver met de fiets van huis kwam. Schitterend weer. Al tussen Delft en Woudhoek zag ik een dreigende wolk aan drijven. Toen ik op de grens van Vlaardingen en Schiedam was begon het. Regen, onweer, sterke wind: de hele reutemeteut. Na een tijdje werd ik het schuilen zat en waagde ik me weer buiten. Toen begon het dus pas echt. Een heuse storm kwam op. De lucht was zo donker als maar wezen kon. Pas toen ik langs een restauratieflat fietste, begreep ik dat het goed fout was. Een complete container met bouwafval ging aan de wandel. Het daaropvolgende halfuur heb ik angstig in die flat doorgebracht. Toen de storm was gaan liggen waagde ik me weer buiten. Even verderop was een volwassen boom boven op een bushokje gedonderd. Door de vele bomen op de weg kwam ik veel te laat thuis, koukleumend in natte kleren.

Een jongetje dat mijn z'n moeder op reis is naar het winkelcentrum zit de hele tijd te smeken dat hij op het knopje mag drukken. "Jaja, zometeen" verzucht zijn moeder telkens. Als het feest eindelijk zover is schreeuwt het jochje de tram bijeen "Mam, ik heb op het knopje gedrukt. Dat heb ik gedaan." "Nou jongen, wees trots op jezelf" denk ik.

De metro in Schiedam vordert. Niet echt schokkend snel, want ik zie nauwelijks verschil met de vorige keer dat ik hier was. We draaien de bewuste winkelstraat in, het jongetje stapt samen met z'n moeder uit, en we rijden verder. Dat doen we heel beheerst en rustig. Vlak voor de winkels langs door het winkelgebied. Stiekem hoop ik dat iemand van HTM meeleest, want zo kun je dus ook vervoer regelen in een drukke binnenstad. Vele malen goedkoper dan zo'n gekke tramtunnel, en ondanks de regen eens stuk droger.

Bij Marconiplein stap ik uit. Ik kijk op de dienstregeling van bus 203, die ik graag straks naar Zoetermeer wil pakken. Ook kijk ik in de metrotunnel, naar de bouwwerkzaamheden. Vroeger had je hier zo'n mooie end-of-the-line. Een stevig stootblok, met daarachter een donkere uitloopruimte, afgeschermd het een stevig hekwerk.
Ook heb ik een sporenplan getekend van Marconiplein, waar ik altijd al nieuwsgierig naar was. Zowel binnen als buiten het station staat politie- RET-personeel. Het helpt, want er staan slechts drie junks.

TRAM 1 MARCONIPLEIN-CENTRAAL STATION

Na twintig minuten stap ik in de eerst volgende tram 1. Langs Spangen rijden we halte voor halte naar de binnenstad. We moeten 10 minuten wachten op de net geopende brug over de Delfts Havense Schie. Op de Mathenesserlaan zie ik tramsporen liggen die ik niet kan plaatsen. Welke tram heeft daar nou weer vroeger gereden? Dwars door drukke, chaotische en levendige volkswijken rijden we.

Bij het stationsplein stap ik uit. Ik zie dat de Milleniumtoren bijna af is. Samen met het naastgelegen Nationale Nederlanden geeft het een imposant beeld. Als je nou ook nog bij de tramhalte gaat staan, lijkt het nog hoger. De tramsporen en de naastgelegen grond is namelijk ernstig verzakt, waardoor het hele stationsplein vol diepe dalen zit.

Bij de RET-infobalie vraag ik om de complete dienstregeling. De gezette mevrouw achter het glas zucht diep en verlaat vermoeid haar gasgeveerde draaistoel om een kant-en-klaar pakketje te pakken. Wouw, wat een gemotiveerde werkneemster. Wouw, wat een simpel maar doeltreffend idee, zo'n pakketje. Daar moesten andere OV-bedrijven ook eens een voorbeeld aannemen.

Als ik weer op de halte sta, aanschouw ik het hele gebeuren. Het is druk op het plein. Een groep meisjes schreeuwt in een onverstaanbare taal boos naar een groep jongens op een ander perron. Dit gaat gepaard met maar al te duidelijke non-verbale signalen. Iemand vraagt of ik de straatkrant wil kopen. Trams rijden vervaarlijk tussen de roekeloos overstekende mensenmassa's. Echt roekeloos. Het scheelt soms naar enkele tientallen centimeters. En dan zijn we nog niet eens in Amsterdam.

TRAM 1 CENTRAAL STATION-OOSTPLEIN

Tram van HTM en RET (archieffoto's De digitale reiziger)

Veel te laat komt mijn tram. Tram 1 rijdt een stukje dezelfde route als daarnet. We rijden echter bij de halte Kruisplein rechtdoor en slaan even later af om de Van Oldenbarneveltplaats in te rijden. Ook dit is weer een prima voorbeeld hoe een tramlijn is in te passen in een binnenstad.

Nadat we de Coolsingel zijn overgestoken kijk ik bij het gebouw van de Generale Bank omhoog. Zie ik ergens een webcam staan? Nee, nergens, maar hij moet er wel staan.

Station Blaak lijkt een stuk minder mooi en indrukwekkend dan toen ik het voor het eerst zag. De zwevende schijf boven het station lijkt kleiner, en de tramhalte niet bijzonder. Jammer dat je daar aan gewend raakt.

Bij station Oostplein stap ik een halte te vroeg uit. Wie verzint dan ook een halte 75 meter voor het eindpunt. Wel een mooi eindpunt overigens. Ook hier teken ik de sporensituatie.

Oke. Dat was het. Tweemaal tram 1. Klaar. Eindpunt. Tram 1 van de GVB is te ver om vandaag nog te doen. Wat nu?

METRO-PARKSHUTTLE-METRO

De spits is begonnen, en de regen bestaat nu uit lelijk dikke druppels. Een echte winteravond-spits. In het metrostation overleg ik met mezelf wat ik nu ga doen. Bus 203 gaat over tien minuten weg vanaf Marconiplein. Dat haal ik dus niet meer. Om de tijd tot de volgende 203 te doden, neem ik metro naar Kralingse Zoom. Even met de Parkshuttle mee.

Het metrostation Oostplein is stil en kil. Een vrouw die alleen op een bakje zit kijkt argwanend naar mij als ik dichterbij kom. "Wat moet die engerd van me?" zie ik haar denken. In de metro ben ik niet de enige. Een muzikant maakt muziek met z'n gitaar en zingt er bij. De tekst versta ik maar half. "I wanne live, I wanna HIV" denk ik te horen, maar zo'n tekst lijkt me niet kunnen. Sinds kort laat RET muzikanten in de metrostations toe om de sfeer te verbeteren. Maar mochten ze ook in de metro komen? Volgens mij niet eigenlijk.

Als een geroutineerd werknemer op Rivium stap ik in een Parkshuttle. Het valt me op dat er drie Peoplemovers zijn, terwijl ik tot nu toe gezworen had dat het er maar twee zijn. Het is niet mijn eerste reis met de Parkshuttle, vandaar dat ik er niet te veel over zal uitweiden. Bij Rivium wacht ik op de volgende. Terwijl ik wacht, wacht het vorige karretje op het karretje waar ik op wacht. Als ik in gestapt ben, wachten beide karretjes op het derde, dat rustig de brug afkomt rollen. Precies als het voorste karretje in de rij over de top van de brug is, mogen wij. Ik ben niet alleen in de Shutlle. Mijn medereiziger is een keige YUP. Wilde bos donkerrood geverfd haar. Gedisciplineerd eet hij een appel. Ik neem de metro terug.

De metro is niet verbazend druk, hoewel de spits nu echt begonnen is. Halverwege de rit worden de inzittenden van de metro lastiggevallen door een zwerver. "Honger, honger, honger. Maag, maag, maag. Eten, eten, eten" roept hij smekend. De ene hand steekt hij trillend naar de passagiers uit, met de andere wijst hij naar zijn buik. Lachwekkend, maar eigenlijk ook wel zielig. Heeft hij echt honger, of worden er alleen maar verdovende middelen van gekocht?

BUS 203 MARCONIPLEIN-ZOETERMEER

Een vraag rijker stap ik uit op Marconiplein. Zeven minuten voor vertrektijd van 203 is het nu, oftewel 16.23. Dat is het nadeel van zo'n Parkshutlle: er is geen vaste dienstregeling. Een ritje kan 3, maar ook 10 minuten duren, inclusief wachten. Het is druk op het busstation. De overgrote meerderheid van de passagiers in spe moet verplicht in de stromende regen staan. Gelukkig laat 203 niet lang op zich wachten. Het wordt niet zo druk in de bus, het grootste deel van de wachtenden heeft bus 124 naar het Westland genomen.

Ik neem helemaal achter de oude DAF-bus plaats. De spiegel van de bestuurster staat verkeerd, dus ze kan mij niet zien. Tegen de regels in eet ik de laatste snoepjes op die ik nog bij me heb.

Met een stevig tempo rijden we door Berkel en Rodenrijs. De klinkerwegen zijn hier niet op berekend, en de passagiers hotsen dan ook op en neer. Ik krijg de slappe lach, tot onvrede van de man naast me, die denkt dat ik hem uitlach. Ook kijkt mij verontwaardigd op uit z'n krant als we weer over zo'n hobbel gaan.

Het valt me nu pas ook hoe ontzettend lang Berkel en Rodenrijs is. De lengte van het gecombineerde dorp is gelijk aan de doorsnee van een gemiddelde stad als Delft of Zoetermeer. Als we langs de vaart rijden passeren we een hijgende oma die op een fiets de wind trotseerd. Wat een heerlijk Nederlands beeld.

Als we de Zoetermeerse Oostweg oprijden, is het alleen uit geografische kennis dat ik weet dat we in Zoetermeer zijn. Het aanzicht vanuit deze hoek is zo anders, dat ik mijn eigen stad op een foto niet zo herkennen. Die wijk hier die hoort hier ook helemaal niet. Zoetermeer groeit ook veel te snel.

BUS 18 CENTRUM WEST-BORDEAUXSTRAAT

Op bus- en treinstation Centrum West (station Centrum Oost heeft nooit bestaan: de naam is gewijzigd in Stadhuis) neem ik bus 18. De chauffeuse die buiten met haar collega staat te praten hoeft mij kaart niet te zien. In de verte zie ik HTM-fietsbus 56 rijden.

Deze dag overdenkend beleef ik de laatste busrit nauwelijks. Bus 5, bus 23, tram 1, tram 1, metro, parkshuttle, bus 203 en bus 18. Het was me een dagje wel. Wie heeft trouwens het beste tramnet, HTM of RET. Deze vraag laat ik voor mijzelf onbeantwoord. De tramlijnen in Den Haag zijn gelijkwaardiger met de buslijnen. In Rotterdam zijn tramlijnen een niveau hoger dan de bussen. Bussen dienen uitsluitend als 'feeder'. Het trammaterieel is qua comfort praktisch gelijk. Doorstroming komt ook in Den Haag eindelijk een beetje tot gang.

Tram 1 & tram 1, het was me 1 dagje wel.


Bron informatie:
Railvervoer in Nederland 1972-1997. ISBN 9060974425.
HTM 1: Harry Rijnaarts en Paul Muré.
RET 1: Bas Schenk.
Trams 99. ISBN 9960135857 B. Schenk en M. Van Den Toorn


Terug naar Geschreven.
In het voorjaar van 1997 deed De digitale reiziger de lijnen 1 van Amsterdam, Rotterdam, Den Haag en Utrecht.

Quick Link-Plaza Zoetermeer Stadslijn Geschreven
Site Map / About me Link-2-me A-Zchat
Mail me at: Batenburg@wanadoo.nl