Langs lange lijnen: Midnet 81 (Utrecht - Arnhem)

Het KNMI meldt via Internet dat het in de loop van de dag zal ophouden met regenen; hier en daar kan zelfs de zon erdoorheen komen. Ik geloof er niets van; dat moéten ze zeggen van die strandtenthouders. De toeristische kaart van Nederland wordt in een regenzomer opnieuw getekend: Leiden, met al zijn musea, blijkt plotseling een eersteklas publiekstrekker. Liefhebbers van tropische temperaturen verdringen zich in de Victoriakas van de Leidse Hortus botanicus; er heerst daar een temperatuur van minstens 35 graden.

Mijn plannen voor vandaag brengen me naar de Utrechtse heuvelrug. In Midnet lijn 81 kun je ruim 2,5 uur droogzitten; het is daarmee een van de langste lijnen van Nederland. De bus verbindt Utrecht met Arnhem en rijdt gedeeltelijk dezelfde route als lijn 50, de lange lijn die ik van de winter al genomen heb. Echter: lijn 81 maakt een ommetje via Austerlitz en Veenendaal, alvorens zich in Rhenen weer bij numero 50 te voegen; dit verklaart de langere reistijd. Ik besluit een zomerzwerfkaart te nemen; dan kun je uitstappen waar je wilt en -belangrijker - je kunt ook blijven zitten als je het weer te lelijk vindt.

Ik neem de bus die om 10.09 vertrekt van het streekbusstation Utrecht. Deze bus "filmt" Veenendaal, hoewel hij volgens het haltebordje wel degelijk door zou moeten rijden naar Arnhem. Uit hetzelfde bordje valt op te maken dat per werkdag slechts negen bussen de volledige route naar Arnhem afleggen. In de avonduren moet de reiziger bus 53 nemen en in Zeist overstappen voor de richting Veenendaal. Op zaterdag rijdt 81 niet verder dan Woudenberg waar aansluiting is op lijn 80 (Amersfoort - Veenendaal - Arnhem)

In de bus is de regen het gesprek van de dag onder de weinige passagiers. "Zal ik jullie eens wat vertellen" zegt een in grijze regenjas gehulde man vanonder zijn regenpet: "het komt door India en Pakistan, met dat gedonder met die smerige kernproeven". Hij begint aan een lange meteorologische uiteenzetting over minuscule roetdeeltjes die via de straalstromen van Azië naar Utrecht waaien en daar, door het proces van condensatie, de kiemen vormen van de miljoenen regendruppels die neerkomen op onze bus. Het zou best eens kunnen. In India zelf heerst een hittegolf, elke dag prachtig zomerweer met temperaturen van 48 graden. In Nederland moet je in Fahrenheit rekenen, dan lijkt het nog wat.

Lijn 81 maakt deel uit van een dikke bundel busverbindingen die de stad Utrecht via de Biltstraat en de rotonde Berenkuil verlaat. De halte "Tunneltje de Bilt" is ongeveer een meter breed om alle lijnnummers te kunnen bevatten. Tramplannen voor de as CS - Uithof - Zeist zijn niet doorgegaan; ook de hoogwaardige busbaan staat op de tocht sedert de machtsgreep van de kroegtijgers bij de recente gemeenteraadsverkiezing. Moeten we dit nu betreuren? Feit is dat bij invoering van "hoogwaardig" OV vele rechtstreekse verbindingen geknipt zouden worden. Daarenboven is een plaats als Zeist, een uitgestrekt tuindorp met kronkelstraatjes, niet bij uitstek geschikt voor tramexploitatie, al schijnt er in het verleden wel een tram gereden te hebben.

Zeist staat vol landhuizen waar het 's-nachts spookt en, op een dag als vandaag, overdag vermoedelijk ook. Trouwens, de meeste van deze villa's worden bewoond door automatiserings- en adviesbureau's; waar die zich vertonen spookt het altijd. Ik ken zelfs een paar adviseurs die een verdwijntruc hebben toegepast en sedertdien onvindbaar zijn.

Zeist heeft een uitgebreid winkelcentrum met winkels voor de ruime beurs. Ik stap maar niet uit; mijn eerste reisdoel is Austerlitz, waar de befaamde piramide wordt omringd door prachtige wandelbossen en waar de rust wordt uiteengereten door een aantal lawaaierige kermisattracties. Als de bus deze plaats nadert, gaat de motregen juist over in een plensbui. Ik blijf lekker zitten in de bus. Deze rijdt, zonder te hoeven stoppen, door Austerlitz heen. Koplampen en binnenverlichting zijn ontstoken. Het is nodig.

Bij Woudenberg houden de bossen op. Het wordt wat lichter, maar het blijft voorshands doorregenen. Mijn bus ontmoet bij de halte "de Poort" lijn 80 (Amersfoort - Arnhem) en 82 (Amersfoort - Doorn via Maarsbergen). 80 Zal ons tot Arnhem gezelschap blijven houden, in een gecombineerde halfuurdienst. Het aantal passagiers in mijn bus is gedaald tot 3; in de tegenligger tel ik er 8. De man van de kernproeven heeft de bus verlaten, na alle oor, neus en oogkleppen op zijn pet naar beneden geklapt te hebben. Regen, hij kan ertegen! "Denk aan uw aansluiting" staat vermeld op een geel bordje bij halte de poort. De chauffeur wacht keurig op een dame die overstapt uit lijn 82. Verder ook niets te klagen over de bestuurder. Hij rijdt rustig en toch op tijd. Dat mag ook wel eens gezegd worden, anders krijgen we weer van die nare stukjes uit Twente.

Renswoude heeft een aantal zeer bezienswaardige boerderijen, maar ja, die regen. Ik heb geen paraplu; als je een paraplu hebt, dan moet je hem altijd meezeulen, ook bij mooi weer. Het kán altijd gaan regenen. Ook in Renswoude stap ik niet uit.

Station Veenendaal-de Klomp ligt ongeveer op de helft van deze lange buslijn. Veenendaal is een uitgestrekte forenzenplaats. Niemand stapt in. In alle huiskamers zie ik mensen met verbeten snoeten zitten te mens-erger-je-nieten. Veenendaal staat niet als etappeplaats op mijn programma, maar er zijn twee grote winkelpassages, dus ik stap toch uit. Ook het stadsbusje, lijn 87/88, verwacht niet veel klanten. Het lijntje wordt gereden door een taxibedrijf. De bus waar ik net ben uitgestapt, filmt nu toch Arnhem en rijdt weg met nog één passagier aan boord.

Na een uur window shopping en een vroege lunch reis ik om 12.36 verder. Ook deze bus is weer zo'n mooie nieuwe met grijze, rood-oranje gestreepte banken. Comfortabel: je zit er beter in dan een Interliner, en dat voor f 16,00 per dag.

In Rhenen voegen de lijnen 80 en 81 zich weer bij lijn 50 en vanaf die plaats rijden zij in gecombineerde kwartierdienst door naar Arnhem. In Doorwerth volgt 50 overigens een iets andere route dan 80 / 81.

Na het busstation Wageningen, waar kan worden overgetapt richting Ede, wordt de bus eindelijk wat voller, zonder nou echt uit te puilen. Het voorlopig record, 19 passagiers, wordt bereikt bij Kievietsdel, even voor Doorwerth.

Doorwerth is het doel van mijn reis; ik wil het kasteel bezichtigen. Volgens de OV-reiswijzer op Internet is het kasteel 20 minuten lopen van de halte. Het is droog, al druppelen de bomen nog wat na. Ik meen te weten, welke kant ik op moet lopen. Een uur later zie ik een bordje richting "kasteel Doorwerth". Ik heb dan een op zich wel leuke wandeling achter de rug langs akkers en door bossen, met aardige doorkijkjes op de uiterwaarden. Nog een kwartier later sta ik voor de poort van het kasteel. Op de parkeerplaats blijkt een vierwieler, evenals schrijver Ikke, de weg te zijn kwijtgeraakt. Met leedvermaak probeer ik me voor te stellen hoe de eigenaar van de auto straks op zijn neus zal kijken. Dit is, voor zover mijn kennis van het autorijden strekt, geen kwestie van even in zijn achteruit zetten; het wordt takelen. Een duur dagje uit.

Het kasteel is ingericht als drie musea. Een wonderlijk allegaartje, dat je vaak aantreft als je ver van Leiden een museum binnenloopt. Een paar zalen van het kasteel zijn ingericht als (niet al te interessante) stijlkamer; er is een zaal met schilderijen die "Museum Veluwezoom" heet. Verder is één vleugel van het uit de 13e eeuw stammende kasteel verpacht aan het "Natuur en Wildbeheer museum". De collectie bestaat voornamelijk uit opgezette dooie dieren en oude jagersuniformen. Het maakt een gedateerde indruk; multimedia-presentaties zul je er vergeefs zoeken. Ik mag graag een uurtje ronddolen door dit soort vage exposities. Een van de aardigste is het Goltziusmuseum in Venlo; daar heb ik ooit een bordje zien hangen met de tekst: "heeft u nog oude spullen? Stuur ze ons!"

Na het bezoek aan het kasteel blijkt de gestrande auto al te zijn weggetakeld of weggereden. Hij staat, enigszins gebutst, op de parkeerplaats. Ik maak een gemarkeerde wandeling van 2,2 kilometer over de stuwwal. Het glooiende gebied ten Noorden van de Rijn dankt zijn bestaan aan de ijstijden, toen het pakijs diepe voren door het landschap trok en de grond deed opplooien, ongeveer zoals een stofzuiger doet met het vloerkleed. De hoogste bult, bij Amerongen, torent maar liefst 69 meter uit boven het zeeniveau. Halverwege het wandelrondje heb ik een mooi uitzicht op de uiterwaarden van de Rijn. In de verte zie ik de stuwen van Driel.

De rest van de middag verloopt zonder verdwalen. Ik ben net op tijd terug in Doorwerth om lijn 80 (v. 16.57) te zien wegrijden; een half uur later neem ik 81. Ruim 20 passagiers laten zich naar de koopavond van Arnhem transporteren.

Ik vind het veel te vroeg om al naar huis te gaan en stap in Oostnet 119 naar Apeldoorn via Eerbeek. Dit is echt een mooie bus, met nog luxere stoelen dan vanmorgen. Gedurende de laatste uren is het droog gebleven, maar wanneer lijn 119 Arnhem verlaat, barst de regen al weer los. Tien minuten later schijnt toch nog de beloofde zon. Na een rit van 1 uur 20 komen we aan in Apeldoorn. Als de bus is weggereden bedenk ik pas dat ik nog een foto had willen maken van het exterieur. Helaas, je zult het moeten doen met een plaatje van de stoelen.

---

lijn 81 (Utrecht CS - Arnhem) in kort bestek