In oranje: de nieuwe lijn 310; in roze de bestaande lijn 300
De Zuidtangent, de bloedrode en –stollende snelbus uit de regio Haarlem(mermeer) – Amsterdam, is in december 2007 een beetje volwassen geworden. Toen is eindelijk de tweede lijn geopend, nummer 310, Nieuw Vennep – Amsterdam Zuid. De lijn loopt over de Zuidtak en de Noordtak van dit zich traag maar vastberaden uitbreidende snelbusnet. ‘Net’, het begint nu inderdaad te lijken op een netwerk.
De Zuidtak is een ca. 8 kilometer lange busbaan van de Nieuw-Venneper VINEX-wijk Getsewoud naar Hoofddorp Graan voor Visch. Op de laatste 2 kilometer van dit traject maakt de bus gebruik van een oudere busbaan uit de jaren 90. De Noordtak loopt van Schiphol Noord naar Amsterdam Zuid en is 9 kilometer lang, welke afstand voornamelijk wordt afgelegd via bestaande (snel)wegen.
Daartussenin maakt lijn 310 over een afstand van 12 kilometer gebruik van de busbaan van lijn 300 (Haarlem – Amsterdam ZO) langs en onder de startbanen van Schiphol. De laatste lijn, geopend in 2002, was in de herfst van 2007 onderwerp van een uitgebreide een veelbekeken fotorapportage op deze site. Die bestond uit intrigerende plaatjes van die snelle, rode bussen in een wat futuristisch stadslandschap. Maar ze zijn nu al nostalgisch: de bussen zijn afgevoerd naar de stadsdienst van Utrecht en zijn vervangen door hypermoderne Mercedes-Citaro’s, die er op het eerste gezicht sprekend op lijken.
Lijn 310 is vooral in het leven geroepen voor forenzen uit het ca. 30.000 inwoners tellende Nieuw-Vennep. In de spits, en buiten de vakantieperiode ook in de dal-uren, rijdt er elke 7,5 minuut een bus van Nieuw-Vennep Getsewoud naar Schiphol. Eén op de twee bussen rijdt door naar Amsterdam Zuid. De totale rit duurt een minuut of 40 à 45, maar onze nationale luchthaven wordt vanuit Nieuw-Vennep al na een minuut of 20 à 25 bereikt.
Met zulke hoge frequenties en korte reistijden moet de automobilist uit dit Haarlemmermeerdorp toch wel verleid worden tot het OV, zou je zo zeggen. Tijdens mijn reisdag bleek daar weinig van, maar daarbij moet natuurlijk wel worden aangetekend dat we midden in de vakantieperiode zitten.
Zoals gezegd ging lijn 310 in december 2007 van start. De busbaan was toen nog niet helemaal gereed. Het stuk tussen Nieuw-Vennep en Hoofddorp was nog in aanleg. Daar was vertraging ontstaan door een onteigeningskwestie met een boer; dat wil nogal eens lang duren.
Uiteindelijk ging de agrariër toch
overstag; gelukkig, anders had er in de nu vrijwel kaarsrechte Zuidtak
een lelijke bult gezeten. De busbaan loopt nu langs de
Nieuwerkerkertocht waar in de vroege 20ste eeuw, toen in Hoofddorp
alleen nog Dik Trom en zijn vrienden woonden, de stoomtreinen van de
Haarlemmermeerspoorlijn reden.
x
Op maandag 21 juli 2008 maakten de rode Citarobussen voor het eerst gebruik van dit nieuwe tracé. Een half jaar lang hebben ze tussen Nieuw-Vennep en Hoofddorp moeten omrijden via woonwijken en industrieterreinen. Dat kostte ca. 5 minuten extra rijtijd.
Toch is de dienstregeling per 21 juli 2008 niet aangepast aan de nieuwe situatie. Die dienstregeling zit daardoor erg ruim in haar jasje. Sommige chauffeurs vertrekken daarom 5 minuten te laat van het beginpunt; anderen wachten ergens onderweg en weer anderen vertrekken op tijd en jakkeren zo snel mogelijk naar het eindpunt. Gelukkig kan geen reiziger controleren of de bus op tijd is, want de tijdenstaatjes bij de halte ontbreken vrijwel overal. ‘Alles waar het bij Connexxion om draait’, lees je dan op de halte; ‘is slordigheid, flodderigheid en desinteresse’, kun je dan zelf aanvullen.
De speciale, mooie Zuidtangent-abri’s ontbreken ook nog langs de route van lijn 310, maar dat is niet de schuld van Connexxion, maar van de provincie. Dezelfde provincie (of is de gemeente hiervoor verantwoordelijk?) maakt een potje van de doorstroming op de Zuidtak. Hoogwaardig OV staat of valt bij voorrang op de concurrent, de particuliere vierwieler. Maar in Nieuw-Vennep moet de bus de auto vrijwel altijd voor laten gaan.
Een half-af product, al met al, lijn 310; het zal eens anders zijn in dit land!
Hieronder een fotorapportage van de Zuid- en Noordtak. Daarna nemen we nog een kort kijkje in Getsewoud en op de ‘Zuidas’ rond Amsterdam Zuid, want dat is uiteindelijk toch de kwintessens van zo’n bus: je reist er ergens mee naar toe.
Het beginpunt van deze lijn: Nieuw-Vennep P+R Getsewoud Zuid, een mond
vol voor een halte met naar schatting bij benadering nul passagiers per
dag. Wat is de zin van een bushalte 600 meter buiten de bebouwde kom,
temidden van een recreatieterrein in wording en naast een klein
parkeerplaatsje? Ik weet het niet. Ik ben er ook niet geweest – geen
zin aan – en heb hem alleen van grote afstand op de foto.
De busbaan door Nieuw-Vennep Getsewoud bestaat al een jaar of wat, en
is door mij al vastgelegd in herfst 2007 en winter 2008, op de bovenste
foto bij de halte Laan van Bizet.
Laan van Norma, de vierde en laatste halte van Nieuw-Vennep. Op de
achtergrond het begin van de pas voltooide busbaan langs de
Nieuwerkerkertocht. Die telt drie ongelijkvloerse wegkruisingen,
waarvan de eerste zichtbaar is rechts op de foto.
Halte Hoofdorp Toolenburg Zuid, genomen vanaf een heuvel bij een recreatieplas die nu tenminste goed bereikbaar is. Merkwaardig genoeg ligt deze halte helemaal aan de rand van de wijk, net erbuiten eigenlijk, in plaats van d’rmiddenin, bijvoorbeeld bij het winkelcentrum.
In Hoofddorp volgt lijn 310 niet de kortste weg naar de al bestaande baan van lijn 300. Halte Toolenburg op lijn 300 is slechts 500 meter verwijderd van dit punt, maar er is geen nieuwe verbinding aangelegd, in tegenstelling tot wat eerst de bedoeling was.
Lijn 310 neemt de oude, kronkelige busbaan door de wijk Toolenburg. Er wordt daar nergens gestopt. Op het kaartje hierboven staan wel twee haltes getekend, maar in werkelijkheid ontbreken ze (nog). Pas 2 kilometer verderop, bij Graan voor Visch, takt lijn 310 aan op de route van zijn collega 300.
Op de foto slaat de bus richting Nieuw-Vennep af van de busbaan Toolenburg naar zijn eigen baan richting Getsewoud. De foto is genomen in de buurt van het winkelcentrum, dat de Zuidtangent dus voorlopig alleen ziet langsrijden.
Voor het trajectgedeelte Hoofddorp – Schiphol Noord link ik naar de al
genoemde fotorapportage van vorig
jaar. Een kilometer voorbij het punt op de foto slaat bus 310
af in de richting van Amsterdam. Via een kronkelig busbaantje door een
bos belandt hij op de A4 en verder op de A10 richting Amsterdam Zuid.
Daar liggen niet overal vrije busbanen. Maar hartje juli heb je er geen
fileproblemen.
Alvorens het eindpunt bij station Zuid te bereiken, doet de Zuidtangent
een paar haltes aan op en in de buurt van de De Boelelaan; onder meer
bij de Vrije Universiteit en het niet minder vrije Medisch Centrum.
In de kantorenzone van de Zuidas komen we tegenwoordig ook veel trams tegen. Lijn 16 en 24 (de laatste op archieffoto van afgelopen winter) rijden sinds 2003, resp. 2006 via metrostation Amstelveenseweg naar de VUmc, lijn 4 heeft zijn eindpunt even voorbij station RAI, …
… en lijn 5 naar Amstelveen is onlangs verlegd van station Amsterdam
Zuid naar de Strawinskylaan op 200 meter ten noorden daarvan, dichter
tussen de kantoren en verder van de treinen. Voor zover mij bekend
heeft deze wijziging verband met de aanleg van de Noord-Zuidmetro.
De tangentbus ten voeten uit op het eindpunt Strawinskylaan. De
Citaro-bussen zijn iets comfortabeler dan hun voorgangers, met iets
minder geschud en lawijt. Nieuw was het display in de bus. Dat toonde
de geschatte aankomsttijd op de belangrijkste haltes, en een
klimaatcijfer, gebaseerd op temperatuur en vochtigheidsgraad.
Ik schrijf erover in de verleden tijd: de overgrote meerderheid van de schermen is nu, na een half jaar, natuurlijk al lang weer defect. En je had ook weinig aan dat klimaatsrapport: bij een onvoldoende kon je je geld niet terugvorderen. (Hooguit kon je van de winter bij een uitgevallen kachel het NOS-Journaal bellen met de melding dat het ergens ter wereld nu eens kóúder was dan normaal. Maar ze zenden alleen nog warme plekken uit. Afgelopen week is elke ijsbeer, sledehond en eskimo in het gesmolten Noordpoolgebied voor de camera geweest. Zou Al Gore deze uitzendingen van onze staatszender gesponsord hebben? Maar ik dwaal af.)
‘Laan van Normen’, hoorde ik net in de bus omroepen. ‘Laan van Normen en Waarden’, vul ik zelf aan; zijn ze daar in Getsewoud zo tuk op? Maar de werkelijke naam luidt: ‘Laan van Norma’. Het is hier opera-werk en Norma schijnt een opera te wezen.
In 2003 wandelde ik al eens rond in de nieuwbouwzone van Nieuw-Vennep. Dat was voor mijn illustratieloze magazine REFLEXXIONZZ!, in een tijd dat ik nog geloofde dat een woord meer zei dan duizend plaatjes. Ik zie niet meer wat ik toen zag in Getsewoud: kindertekening-architectuur, flats met glazen liften, huizen met pieken op het dak, enorme schoolgebouwen. Nu al weggesaneerd? Nee, dat is al te kras. Blijkbaar is deze wijk met 5000 woningen uitgestrekter dan ik dacht, en zit ik in een ander stuk.
Een mooi stuk, wel. De woningen groeperen zich hier rond wijde waterplassen. Die staan borg voor een uitzicht dat vandaag, op een milde zomerdag na een natte moesson, beslist fraai is te noemen. Toch moet je hier in de zomer geen eengezinswoning, appartement of moderne oude boerderij kopen. Dat moet je doen op een grijze novemberdag. Als de omgeving je dan nog niet tegenstaat, kun je veilig toehappen.
Kinderen wonen hier veel, en kinderen zeggen hier opmerkelijke, eigenwijze dingen. Toen, in ’03, tekende ik op uit de mond van een zesjarige: ‘Apen komen hier alleen maar in de zomer’. Maar ik zie ze ook vandaag niet. In de stille, verlaten vakantiestraten hoor ik alleen het gepiep en het geknars van een kinderfietsje. Een blond jongetje haalt me in, en zegt:
-‘Ik ben al zes!’
-‘Oh. Ik ben al 51!’ (Al bazuin ik het meestal niet uit langs de
straten).
-‘Nog twee nachtjes slapen, dan word ik al acht!’ (met een
triomfantelijke ondertoon van: nou jíj weer!).
-‘Dat vind ik knap!’
- ‘???’
-‘Dat je van zes meteen acht wordt.’
- ‘Hoezo?’
-‘Je moet toch eerst nog een poosje zeven zijn?’
Daar kan hij niet bij; hij fietst nu maar snel door. Hij schepte op. Hij is vast ook nog geen zes, anders weet je wel wat er na zes komt.
Even verder fietst een vader met zoontje van vijf naast zich en
dochtertje van acht erachteraan. Daar heeft hij nou mooi tijd voor in
de vakantie. De jongste krijgt verkeersles. Ze hebben een bescheiden
tempo en gaan nauwelijks harder dan ik.
‘Met zijn drieën naast elkaar fietsen mag niet’, zegt vader.
‘Als een politieagent het ziet, dan krijg je zo maar een hele dikke
bekeuring.’
- ‘En als er geen agent staat?’ Zoonlief.
- ‘Dan mag het dus nog steeds niet. Met zijn drieën naast elkaar
fietsen mag nóóít. Je moet je ook aan de regels houden als er geen
agent staat.’
- ‘Echt? Dat vind ik stom!’
- ‘Nou, nou, nou’, mengt de dochter zich nuffig in het gesprek, ‘je
moet nog een hoop leren, hoor, jij!’
En heb je dan die hoop geleerd, en altijd in je leven alle norma en waarda gerespecteerd, dan komt misschien ooit de dag dat je mag gaan werken in een van die megakantoren op de Zuidas van Amsterdam. Deze glazen stad strekt zich uit langs het treinen- en metrospoor tussen de stations Amsterdam RAI, Zuid en Amstelveenseweg.
‘De strook van het succes’, noem ik deze zone meestal. Kantoorkolossen spiegelen zich in kantoorkolossen. Belangrijke banken zitten hier; belangrijke adviesbureau’s die belangrijke andere firma’s belangrijke adviezen geven over belangrijke kwesties.
Het World Trade Center staat hier tegenover me; het eclatante ING-house, dat enorme glazen schip langs de snelweg, daar ben ik zojuist met de bus langsgereden. Er staan nog geen lange rijen voor van mensen die hun spaargeld er tijdig vanaf willen halen, zoals enkele banken in de USA onlangs is overkomen. Die ‘zijn omgevallen’; banken gaan niet naar de kelder, de ratsmodee, de verdommenis, de sodemieterij of de Filistijnen; nee, ze vallen om… als dominostenen, vrezen pessimisten.
‘De strook van het succes’, me hoela! Geen reden om er huizenhoog tegenop te kijken. In al die gebouwen werkt ook voetvolk: conciërges, systeembeheerders, kantoorklerken, schoonmakers, portiers, kantinebedienden; ook die kunnen zeggen dat ze op de Zuidas werken. De straatkrantenventer bij de uitgang van het station ziet ze passeren, in alle rangen en standen. Hij ziet er lichtelijk verlept uit, en prijst zijn waar niet meer aan, alsof hij er op voorhand al geen fiducie in heeft dat hij nog zo’n krant slijt, vandaag.
De Zuidas heeft uitstekende OV-verbindingen: metro, trein, tram, snel- en gewone bus. Over een jaar of wat, in 2000-tig, voegt de Noord-Zuidmetro zich erbij. Tegen die tijd kun je ook in niet veel langer dan een uur tijd naar Brussel reizen, zo meldt een groot informatiebord op een groot plein.
Daarmee zijn wij weer terug bij het OV. Met de Zuidtangent van
18:40 uur verlaat ik dit decor.
Frans Mensonides
29 juli 2008, laatste wijziging 20-08-08
Er geweest: dinsdag 22 juli 2008
© Frans Mensonides, Leiden, 2008.