Wij kunnen nu dus meteen, without further ado, op CS-hoog aan boord stappen van HTM-tram nr 3017 (v. 12.50 uur). Volgens de vertrekstaat biedt lijn 17 meteen al een volwassen frequentie: 8 minuten in de spits, 10 minuten in de dal-uren en 15 minuten in de avond en op zon-en feestdagen.
Tussen HTM, gewest Haaglanden en gemeente Rijswijk heeft enig gekrakeel plaatsgevonden over de noodzaak van deze hoge frequentie. Tenslotte kan lijn 17 alleen op een toeloop van reizigers rekenen in de spits en in het weekend (op zaterdag en zondag overdag is de Darling Market geopend, het culturele en commerciële hart van de gemeente Rijswijk). Pas na de grote vakantie, als lijn 17 via Rijswijk NS, "In de Boogaard" en Steenvoorde is doorgetrokken naar Wateringseveld, zal de tram ook tijdens de dal-uren een grote stroom passagiers trekken. Sommigen waren daarom van mening dat lijn 17 tot de vakantie wel kon rijden als veredelde spitslijn, met een halfuursfrequentie in de daluren en 's avonds slechts een uurdienst. Anderen wierpen tegen, dat de lijn dan meteen een slechte naam zou krijgen bij mensen die er, zonder acht te slaan op dienstregelingen, op de bonnefooi gebruik van maakten. Je kan ook andersom redeneren: hoe goed is het voor de naam van een tramlijn als buurtbewoners hem, met hoge frequentie, leeg zien passeren? Hoe het ook zij: de voorstanders van een hoge frequentie hebben gewonnen. Dat is heel plezierig voor niksnutten als ondergetekende die, terwijl heel werkend Nederland naar de nieuwjaarstoespraak van de directeur zit te luisteren, in de daluren voor hun plezier met de tram heen en weer rijden.
We vertrekken, en rijden het donker in. Even heb ik het gevoel, dat de tramtunnel meteen ook maar in gebruik genomen is, maar na een kronkelroute door gewelven van in aanbouw zijnde gebouwen, bereiken we de veel besproken Turfmarkt en het èspèles. In het verlengde daarvan ligt de van auto's en trams gezuiverde Grote Marktstraat. Die wil maar niet gezellig worden. Het winkelhart van Den Haag is, na dat van Maarssenbroek, het naargeestigste van Nederland en zal dat ook in de volgende eeuw wel blijven.
Voorbij Hollands Spoor, waar mijn tram niet verschijnt op de dynamische reisinformatie, rijdt lijn 17 nog een kleine twee kilometer parallel met de 16 (Centraal Station - Moeahwèk). Op het Jonckbloetplein scheiden de wegen en draait lijn 17 de Genestètlaan in, waar kort gelden nog auto's op de trambaan geparkeerd stonden. Op dit punt stap ik uit voor een fotosessie.
Het is 13.04 uur en het regent zachtjes. Ik loop langs de trambaan in de richting van de grens met Rijswijk. Gedurende het laatste jaar van mijn carrière bij het bedrijf met de saaie website (die ik hier link, met het advies, er niet op te klikken) hebben een collega en ik toch zeker twee keer per week een extra lange pauze genomen om de tramlijn-in-aanleg te bewandelen. Altijd weer het hoogtepunt van een verder uiterst deprimerende werkdag. Ik kan hier niet lopen zonder gemengde gevoelens. De tram komt niet langs het genoemde bedrijf, maar wel vlak erbij in de buurt. Ik voel geen enkele neiging om even binnen te lopen voor een nieuwjaarswens en een appelflap.
Rond de gemeentegrens slingert de trambaan van de middenberm naar de westzijde van de weg. Een eindje verderop gaat hij toch weer naar het midden; een situatie waar automobilisten en fietsers wel even aan zullen moeten wennen.
Om 13.33 stap ik op het Jonckbloetplein in tram 3079 voor de resterende 3,5 kilometer naar het tijdelijke eindpunt bij de Darling Market. In de tram zie ik vandaag, ook zonder in een spiegelende ruit te kijken, verschillende vrijgezel-achtige manspersonen, met haren door de war en gekleed in een morsige regenjas. De railhobbyisten zijn op pad! Ook langs de baan zie ik ze staan, gewapend met fotoapparatuur.
Via de mild slingerende
Burgemeester Elsenlaan bereiken
we het stadhuis van Rijswijk en
even verderop de Handelskade,
waar ik tot voor kort elke middag
lijn 48 naar Leiden nam. De halte
Handelskade ligt op de grens van
woonwijk en bedrijventerrein. De
omwonenden hebben nu eindelijk
hoogwardig OV en zijn niet meer
aangewezen op de trage bus 30.
Lijn 30 (CS - Steenvoorde, via
bijna dezelfde route als de tram)
zal nog tot na de zomer blijven
rijden.
We bereiken de eindhalte, bestaande uit een houtvlotje op de Volmerlaan. Ik heb in totaal 21 minuten in de tram gezeten. Naar goede gewoonte heeft HTM de benodigde rijtijd veel te hoog ingeschat. Daarom staan er nu niet minder dan drie trams op het eindpunt: naast de 3079 ook nog de 3048 en de 3045. (Dat met die tramnummers is nieuw beleid binnen DDR; ik weet dat ik met de vermelding daarvan vele lezers een plezier doe. Sinds kort ben ik lid van een OV-discussiegroep op Internet, waarvan de berichten vrijwel alleen bestaan uit stationsafkortingen en treinnummers, in plaats van de volzinnen die een verhaal, zelfs al gaat dit over OV, soms zo boeiend kunnen maken. Ik weet niet hoelang ik het zal volhouden met die nummers; ik zal het ook wel eens vergeten).
De trams "driehoeken" bij het tijdelijke eindpunt Plaspoelpolder: ze rijden vanaf de Volmerlaan achteruit een smal zijstraatje in; daarna gaat het rechtdoor, via de Visseringlaan terug naar CS. Het spoor tot aan begraafplaats Eikelenburg, op de grens van Rijswijk en Wateringseveld, is bijna gereed. Er ontbreken nog twee stukjes: ca. twee meter spoor op de Volmerlaan, op de plaats waar de driehoekende trams nu gebruik maken van een wissel, en 50 meter spoor in de omgeving van station Rijswijk, waar eetcafé "De halve maan" niet voor de tram wil wijken. De eerste onderbreking is niet helemaal logisch. Het betekent dat de trambaan op die plaats binnen een half jaar weer opengebroken moet worden, als lijn 17 wordt doorgetrokken naar Wateringseveld. Tot die tijd is proefrijden over het nieuwe traject niet mogelijk Dit had anders opgelost kunnen worden. Hetzelfde geldt voor de halteperrons, die precies lang genoeg zijn voor de huidige dubbelgelede trams. Er is geen rekening gehouden met de komst van nieuwe, evt. langere wagens. Gezien de te verwachten uitbreidingen van het tramnet gedurende de komende jaren, zal Den Haag spoedig nieuw materieel moeten bestellen en de trend in trams is: hoe langer, hoe mooier.
De 3045 maakt reclame voor de nieuwe lijn, waarvan het routekaartje zelfs op de tram staat afgebeeld. Dit is nu eens een thematram waar je iets aan hebt!
Ik stap om 14.14 in de 3048. Op de Handelskade loopt deze vol met scholieren. Hiermee verliest de tram zijn hobbykarakter. Het is plotseling weer een serieuze lijn, gewoon bedoeld om mensen van A naar B te vervoeren. Ook deze rit duurt 21 minuten.
Ooit schreef ik in een column: Er is één ding erger dan te moeten reizen van Leiden naar Rijswijk of van Leiden naar Ter Aar. Dat is: te moeten reizen van Ter Aar naar Rijswijk. Daar moet je echt niet aan denken.
In praktijk valt dat nog wel mee. Met ZWN-lijn 149, de Interliner Alphen - Den Haag en HTM lijn 17 kan ik de 37 kilometer tussen beide dorpen overbruggen in een zeer ruime anderhalf uur. Het is niet dank zij de OVR-reisplanner dat ik dit weet; tram 17 is daar nog steeds niet bekend.
De reiziger heeft lijn 17 al ontdekt. In de tram naar Rijswijk, waarvan ik het nummer helaas toch weer heb vergeten te noteren, zitten ca. 40 passagiers. "Waar gaat deze tram nou heen", gilt een kind zo'n twaalf keer achter elkaar, met door merg en been snerpend stemgeluid.
Ik stap uit bij het Stadhuis van Rijswijk en leg de rest van de route te voet af, met de camera in de aanslag. Het levert aardige plaatjes op (v.l.n.r.) van de Burgemeester Elsenlaan, de Veraartlaan en de Visseringlaan, nabij het eindpunt. De laatste laan leek me indertijd op het oog veel te smal voor een trambaan én twee rijbanen voor auto's. Nu de trambaan er ligt, valt het resultaat me mee. De komst van de tram is gepaard gegaan met een drastische uitbreiding van het aantal verkeerslichtinstallaties, wat heel lastig is voor de voetganger, die al zoveel overlast ondervindt door het slalommen langs de dubbel- en soms driedubbel geparkeerde auto's.
Het is vier uur geweest; ook de voltijdwerkers worden nu weer losgelaten. In mijn tram terug stappen er een stuk of 25 in. Ik zie geen ex-collegae; die reizen gewoon nog met de auto. Het is de vraag, of lijn 17 er uiteindelijk in zal slagen, de rol van de auto in de Plaspoelpolder terug te dringen. Maar daarover weten we over een half jaar misschien meer.
Centraal Station - Kalvermarkt (stadhuis) - Spui - Bierkade - Rijswijkseplein (alleen richting Rijswijk) - Hollands Spoor - Leeghwaterplein - Oudemansstraat - Lorentzplein - Jonckbloetplein - Van Vredenburghweg - Generaal Spoorlaan - Handelskade - Patentlaan - Volmerlaan