Terug naar Deel 1: Ypenburg
HTM-lijn 17 geopend op 4 januari 1999
Het begint erop te lijken, dat de volgende annexaties wat minder gemakkelijk zullen verlopen. Een gerechtelijke uitspraak heeft de aasgier voorshands weer teruggedrongen in zijn kooi. De provincie Zuid-Holland, die de Haagse plannen ondersteunt, had verzuimd, de ondernemingsraden van de te annexeren gemeenten om advies te vragen.
De gezichten, vorige week in het journaal, spraken boekdelen. Gedupeerde v.d. Goot had er
van schrik een extra onderkin bijgekregen en Deetman, de joker die door Den Haag wordt
ingezet als burgemeester, verscheen voor het eerst in het openbaar zonder zijn stompzinnige
glimlachje. Wateringseveld is, zo het zich nu laat aanzien, het eerste en laatste succes van de
Haagse oorlog tegen zijn buren.
In 1986 verschenen de HOVSTAD-plannen. HOVSTAD stond voor Hoogwaardig Openbaar Vervoer in het STAdsgewest Den Haag. Een van de meest succesvolle nota's uit de recente OV-geschiedenis; vele plannen zijn inmiddels gerealiseerd. Ik noem de tramtunnel bij Hollands Spoor, waar lijn 17 straks 10 en 16 gezelschap gaat houden, de doortrekking van lijn 1 naar Delft Tanthof en de verlenging van lijn 3 door Voorburg 't Loo naar Leidsenhage.
Op het wensenlijstje van HOVSTAD stond een tramverbinding Rijswijk Steenvoorde - Den Haag Benoordenhout, via HS en CS. De bewoners van de laatste wijk reageerden uiterst negatief: een tram door hun wijk zou de prijs van de woningen doen kelderen. Steenvoorde (met voornamelijk huurhuizen!) was positiever; de tram was wel welkom. Sterker nog: velen wilden de tram door hun straat hebben. De HOVSTAD-route, via het braakliggend terrein achter de flats aan de Hammarskjoldlaan, werd afgewezen als een nodeloze omweg (Uiteindelijk is déze route gerealiseerd). Ook reageerde Rijswijk afwijzend op een ander HOVSTAD-plan, nl om de route van lijn 1 (Scheveningen - Delft) te verleggen door de Plaspoelpolder. Dit zou een omweg betekend hebben; bovendien zou de oude dorpskern van Rijswijk dan een belangrijke tramverbinding verliezen. Verder waren de Rijswijkers het niet eens met het voorgestelde tracé van lijn 17 langs In de Boogaard; de aanleg van een trambaan zou daar ten koste gaan van een aantal parkeerplaatsen.
De plannen gingen, mede als gevolg van de afwijzende houding van de burgerij, in de ijskast om daar zo rond 1993 uit te voorschijn gehaald te worden. In de toen voorgestelde route was Benoordenhout geschrapt en zou lijn 1 gewoon door Oud-Rijswijk blijven rijden. Plaspoelpolder werd toch ontsloten, en wel door een geringe omweg in te bouwen in het tracé van lijn 17. Verder zou de lijn niet Rijswijk-Eikelenburg als eindpunt krijgen, zoals oorspronkelijk de bedoeling was, maar meteen worden doorgetrokken naar Wateringseveld. Het tramspoor passeert In de Boogaard aan de korte zijde, zodat geen kostbare parkeerruimte verloren gaat.
Er was dus met bijna alle wensen der Rijswijkers rekening gehouden en het was dan ook een lelijke streep door de rekening dat de gemeente Rijswijk ging dwarsliggen. Dat moet ik de gemeente Den Haag wel toegeven: als randgemeenten vervelend gaan doen, kun je ze beter maar opheffen.
Na omstandig gesteggel over de financiën tekende Rijswijk het contract voor de aanleg van
lijn 17. Onafhankelijk Rijswijk, een partij speciaal opgericht tegen de komst van de tram, kreeg
11 zetels bij de verkiezingen van 1994. Het program van deze partij berustte op
kiezersbedrog; men suggereerde, de aanleg van de lijn nog te kunnen tegenhouden. Nu, in
1998, ligt de omstreden lijn er, en Onafhankelijk Rijswijk werd voor zijn bedrog beloond met
een winst van 1 zetel bij de gemeenteraadsverkiezingen eerder dit jaar. De wereld wil
bedrogen worden, dus moet zij bedrogen worden.
Dan te voet. Bij de Beatrixlaan is een stuk
trambaan in aanleg, tussen de toekomstige
haltes In de Boogaard en Adm.
Helfrichsingel. Ik passeer de wijk Strijp.
Deze dateert van de eerste helft der jaren 90.
Hier is men het OV vergeten. Aan de rand
van de wijk stoppen wat bussen (waaronder
de niet-bestaande lijn 19), maar de wijk zelf
is niet ontsloten. Verder wel een aardige
wijk, met veel verschillende bouwstijlen en
kleuren. Dat lijkt niet te gelden voor
Wateringseveld. Als ik de wijk binnenkom,
zie ik alweer die tassen staan met duizenden
van die saaie, sombere donkerrode stenen.
De woningen die al af zijn, verschillen niet
noemenswaardig van de huizen, die ik in
Ypenburg heb gezien. Dat komt door al die
moderne CAD-programma's. Even Copy and
Paste en je hebt 100 identieke huizen, waar
er eerst maar één stond. Mijn
grootvadermoest indertijd elk huis opnieuw
tekenen, dan kon je net zo goed meteen wat
variaties aanbrengen.
De Laan van Wateringseveld bestaat uit niet
meer dan een hoop blubber. T.z.t. moet hier niet alleen 17 zijn eindpunt vinden, maar ook lijn
8 of 9, die dan op de Melis Stokelaan gaat aftakken van zijn huidige route naar Vrederust. Het
trambaantje van ca. 2 kilometer lengte (het dunne, paarse lijntje op de kaart) staat op de
wensenlijst, maar er is nog geen geld voor losgekomen van het ministerie. Als het doorgaat,
heeft de exclave Wateringseveld straks keuze uit twee routes naar het bruisende hart van
's-Gravenhage; die auto kan dan wel de deur uit.
Vanuit Rijswijk reis ik met bus 18 (Eikelenburg
- Den Haag Clingendaal) naar HS. Bus 18 is een
van de drukste buslijnen van Den Haag. Het
grootste gedeelte van de passagiers zal na 1999
overstappen op tram 17; de routes van 17 en 18
vallen gedeeltelijk samen en liggen nergens
verder dan 1 kilometer uiteen. Ik weet niet hoe
de plannen zijn met lijn 18. Naar mijn mening
kun je de lijn niet zonder meer opheffen; dan
zullen veel mensen wel erg ver moeten lopen
naar een halte van lijn 17. Die haltes liggen
bovendien nogal ver uiteen; de lijn heeft een
beetje een sneltramkarakter.
Op De GenesTETlaan (door bewoners altijd uitgesproken met het accent op de laatste lettergreep) maak ik een opmerkelijke foto: de trambaan van lijn 17 staat vol geparkeerde auto's. Ongetwijfeld zullen de bewoners binnenkort een briefje in de bus vinden, dat het autoblik vóór dan-en-dan verwijderd zal moeten worden. Op de GenesTETlaan (kijk op het kaartje: tussen het Jonckbloetplein en de v. Vredenburgweg) zullen dan misschien alsnog protesten losbarsten tegen de komst van het blauwe of rode monster.