Busstation Huizen
Het zat al een paar jaar in de pen, maar nu raakt het toch in de besluitvormingsfase: het plan voor een busbaan Huizen – Hilversum. Er komt in opdracht van de Provincie Noord-Holland een hoogwaardige buslijn op te rijden, in 2015 of later. Die gaat de 14 kilometer tussen Huizen Busstation en Hilversum NS in 20 minuten tijd afleggen, en dat met een spitsfrequentie van maar liefst 16 bussen per uur (een per 3:45 minuten).
Een busbaan tussen Huizen en Hilversum wordt het echter niet; eigenlijk alleen een in Huizen en een in Hilversum, verbonden door de al veel langer bestaande Rijksweg A27, waar bussen bij files nu al over de vluchtstrook mogen rijden.
Deze HOV-busbaan kan later vertramd worden - dat moet je erbij zeggen, anders krijg je er helemaal geen geld voor los, en geen handen voor op elkaar. Maar dan zul je toch ook het ontbrekende stuk tussen Huizen en Hilversum, langs de A27, van rails moeten voorzien. En afrekenen met nog meer tegenstanders dan er nu al zijn, die soms zinnige, maar vaak ook onzinnige argumenten naar voren brengen.
De huidige lijn 100 in blauw en de beoogde sneldienst in rood, met de acht geplande haltes.
I’m just sitting here watching the wheels go round and round
I really like to watch them roll.
John Lennon (vandaag 70 jaar geleden geboren)
De nieuwe busverbinding wordt (deels?) de vervanger van de Connexxion-lijn met het ronde nummer 100 (Naarden-Bussum NS – Huizen – A27 – Hilversum NS). Die doet nu bijna 40 minuten over de rit van Huizen Busstation naar Hilversum NS. Maar stopt daarbij wel bij iedere lantaarnpaal in Huizen en in de Blaricumse wijk Bijvanck, die aan Huizen is vastgebouwd. Daarmee verzorgt hij het OV in een gebied met circa 45.000 inwoners. Daarnaast kun je ook nog naar Hilversum met lijnen 107 en 108, die binnendoor rijden via Bussum, respectievelijk Laren. Maar altijd zul je toch zeker een half uur doen over je rit.
De beoogde busbaan zal lopen over de doorgaande route Huizermaatweg – ’t Merk – Randweg, en slechts vier haltes krijgen in Huizen en Bijvanck. Dat betekent voor sommige passagiers langere reistijden en / of overstappen, en dat is een terecht punt van kritiek op de plannen. Het is nog maar de vraag, of en waar lijn 100 zal blijven rijden, na introductie van de snelle bus.
Minder zinvolle kritiek las ik ergens op een site van Groen Links, het milieurapaille dat altijd op de eerste rij staat om barricades op te werpen tegen busvervoer. Er zullen een paarhonderd bomen voor de busbaan moeten wijken. So what? Plant ergens anders een paar nieuwe, ter compensatie. Of verhuis ze, met kluit en al, naar een ander mals plekje; in een bos, bijvoorbeeld, waar ze niet in de benzinedampen hoeven te staan. Ik heb het in Rijswijk zien gebeuren bij de aanleg van HTM-lijn 17.
‘Zesbaanswegen door Huizen’, jeremiëren andere Huizenaren, die vinden dat de bussen wel gewoon met het verkeer op de Huizermaatweg, etc. mee kunnen rijden. Maar die klagen na 2015 dan vast en zeker over het verstopt raken van die wegen door 32 bussen per uur. Dat is de Huizermaatlat waarlangs de busplannen worden gelegd: het is niet goed of het deugt niet.
Na de Carpoolplaats Blaricum rijden de snelbussen de snelweg op, net zoals lijn 100 nu al doet. Ze krijgen geen aparte busbaan, zoals aanvankelijk de bedoeling was. Daardoor blijven de kosten beperkt tot 92,5 miljoen euro. De provincie gaat het leeuwendeel ervan betalen. De rest is afkomstig van de gemeenten langs de route en de rijksoverheid.
Waar de bussen van lijn 100 nu non-stop over de A27 rijden, zullen ze straks twee maal halteren bij aan te leggen haltes langs de snelweg: bij de Stachouwerweg ter hoogte van de dorpskern/-kerk van Blaricum, en bij de verbindingsweg tussen Laren en Eemnes.
Ook in Hilversum gemurmureer, met posters van heel boos kijkende bussen, ‘Nee tegen het busbaantracé’. En dat terwijl de bussen toch weinig reden hebben om boos te worden, als ze zo’n mooie baan krijgen. De bus komt Hilversum binnen bij een natuurgebied, waar allerlei maatregelen genomen zullen worden, zoals ecoducten, om de bussen niet te zeer te laten schrikken van de aanwezige flora en fauna. Zie het eindrapport van de stuurgroep HOV (PDF), waarin het allemaal beschreven staat.
De busbaan zal in Hilversum verder aangelegd worden langs de spoorbaan uit Amersfoort en vervolgens die uit Utrecht gelijkvloers kruisen. Dat is ook een bezuinigingsmaatregel; in de oorspronkelijke plannen was voorzien in een fly-over. Daarna gaat het langs het Wandelpad naar het (bus)station. In Hilversum twee haltes: één nabij het Tergooi-ziekenhuis en natuurlijk de eindhalte bij het station.
Al dat moois moet voldoende mensen trekken om de huidige passagierscijfers van lijn 100 tussen Huizen en Hilversum, 3.000 per werkdag, op te schroeven naar 10.000. Het plan wordt deze herfst behandeld door de provincie Noord-Holland en de gemeenten Huizen, Hilversum, Blaricum, Laren en Eemnes. De laatste ligt overigens in de provincie Utrecht, evenals de A27 op dit deel van zijn traject.
Ik ga maar eens kijken, dacht ik op zaterdagmiddag 9 oktober. En ik begin in Hilversum, zodat ik net in de andere richting reis als in de inleiding; niet handig, maar ik ga het nu niet allemaal meer omgooien.
Op het plein voor het station staat een monument dat in vier talen en twee lettertypen pleit voor tolerantie. Het bestaat uit twee wurgende knijphanden waartussen een zielig tuiltje bloemen staat. Het boeket zou er neergezet kunnen zijn door een CDA-dissident.
Dat is zo’n vraag die me intrigeert. Kun je nog van dissidenten spreken als een partij er voor 32% uit bestaat? Dat lijkt me te veel. Bij het woord ‘dissident’ zie ik een eigenzinnige, onbegrepen enkeling, een tegen-de-stroom-in-roeier. Maar het CDA heeft er zoveel dat er bijna geen stroom meer overblijft om tegenin te roeien.
Tolerant als ik ben, verdraag ik op de foto de neergekwakte fiets en de dronkelap die net nog tegen het monument stond aangeleund, maar nu gelukkig net wegloopt. ‘Ik heb een geweldig pak op m’n donder gehad’, roept hij me toe. Daar zijn gezicht niet de sporen draagt van (eventueel door intolerantie ingegeven) geweld, neem ik aan dat hij het figuurlijk bedoelt: van het leven, dat toch doorgaans een hel is voor al zijn deelnemers eraan.
-‘Wat naar nou voor u’, zeg ik.
-‘Ja, meneer, dat zijn vervelende dingen’.
Dit is ook zo’n vraag die me blijft intrigeren: hoe tolerant moet je zijn tegenover mensen die dat zelf niet zijn? Zoals NIMBY’s, die hier vlak bij een OV-knooppunt hun afkeer tegen busvervoer de vrije loop geven met die boze posters. Mij bekruipt wel eens de gedachte, dat je ze allemaal moest deporteren naar de Mookerheide, daar een groot hek omheen moest zetten en ze daar dan elkaar maar het graf in moest laten pesten. En voor straf helemaal geen OV moest laten rijden binnen die omheining.
Maar in werkelijkheid zien de zaken er soms anders uit dan vanachter je computer; daarom ga ik het liefst altijd toch ook zelf nog even kijken, voordat ik een stukje schrijf. Het Wandelpad blijkt helemaal geen wandelpad, maar een gewone straat langs het spoor, met gewone huizen. En waar ze die busbaan er nog tussen willen proppen, tussen dat zogenaamde wandelpad en het spoor, dat zie ik even niet helder voor me. Er zit helaas geen tekening bij dat PDF’je dat ik heb opgeduikeld en hierboven gelinkt.
Die fly-over was ergens helemaal geen slecht idee geweest. Maar dezelfde mensen, die nu protesteren tegen een bus voor hun raam, hadden dat dan ongetwijfeld ook gedaan tegen een fly-over boven hun hoofd.
Ik loop terug naar station Hilversum om bus 100 te pakken, die gelukkig net op punt van vertrek staat. Hij rijdt op zaterdag in kwartierdienst, voor niet al te veel passagiers, zo in de loop van de middag. Op maandag tot/met vrijdag gaat hij in de spits om de 7,5 minuut.
Het is niet echt een sneldienst. Alvorens de A27 op te rijden, maakt hij nog een hele slinger door Hilversum, en doet onder meer station Sportpark aan en bedrijventerrein Arenapark. Dan toch de snelweg, die vandaag niet overdreven druk is. De A27 loopt van Breda naar Almere. Plannen voor een tram Hilversum – Huizen – Almere circuleren al een poosje, en ook de spoorlijn Utrecht – Breda staat al jaren met een dunne potloodlijn op de kaart. Maar voorlopig is de A27 alleen nog maar een ader voor voertuigen op rubberbanden. Op de foto de toekomstige halte Stachouwerweg.
We verlaten de snelweg bij de Carpoolplaats Blaricum. Daarbij is ook nog een hartstikke lullig parkeerterreintje met plaats voor een stuk of vijftien auto’s; de moeite niet waard om uit te stappen en een foto te nemen. Volgens plan wordt het flink uitgebreid als straks die snelbus gaat rijden.
Huizen bestaat uit huizen. Inclusief het gedeeltelijk Blaricumse Bijvanck is het een rechthoekige steenklomp van vier bij twee kilometer, vol woningen uit de jaren 70, 80, 90 en 100. Ik stap uit bij ’t Merk, waar straks dat betonnen buslint langs zal lopen. Er staat een fietsenstalling in groenblauwe Interliner-stijl. Het stikt hier van de eikels – euh, ik bedoel eikels die gevallen zijn vanuit eikenbomen; ik heb het nu even niet over de Huizense anti-bus-lobbyisten.
Mijn tocht met bus 100 naar busstation Huizen onderbreek ik nog een keer, ergens midden in zo’n nieuwbouwwijk, om de bus te kunnen fotograferen op een wat breekbaar ogend bruggetje. Wat verder op mijn kronkelrit door de Huizense dreven, wordt me een blik gegund op het IJsselmeer. Ik zou bijna vergeten te vertellen dat Huizen eens een visserplaatsje was aan de Zuiderzee, en dat vergeet je ook gemakkelijk als je in zo’n uitbreidingswijk woont.
Dan: busstation Huizen. Ik was er ook eens in 2000, in een zeer pril millennium, en beleefde er een kleine zeperd. Het góót werkelijk van de lucht, en ik vluchtte een door mij veronderstelde busstationsrestauratie binnen, die bij nader inzien de eetzaal bleek van een verzorgingstehuis.
Het busstation is sindsdien gemoderniseerd en enkele tientallen meters verplaatst - of lijkt dat nou maar zo, omdat het mooier weer is? Dat verzorgingstehuis heeft een hele batterij horecagelegenheden tegenover zich gekregen. Maar ik kom hier nu aan op een uur tussen servet en tafellaken, en heb geen honger.
Huizen in huizen
Een paar stappen verder betreed je een ander Huizen, dat iets meer lijkt op het boerendorp dat het ooit geweest is. Het bestaat uit dwaalstraatjes met aardige beschermde monumentenhuisjes. Daar weer achter is een knus winkelhart, het laatste wat je zou verwachten.
Boerendorp en vissersdorp, in die volgorde. Vissersdorp werd het pas echt in het midden van de 19e eeuw, toen Huizen een haven kreeg. Het was alweer voorbij in 1932, bij de sluiting van de Afsluitdijk, toen de Zuiderzee veranderde in het IJsselmeer, wat Nederland nog een ballade heeft opgeleverd die een klassieker werd.
Industrie is er ook: vroeger kalkfabrieken, en tegenwoordig een enorm bedrijventerrein. Huizen mag het dan niet halen bij Zuiderzeestadjes als Harderwijk, Elburg, Spakenburg, Hoorn, Enkhuizen, Medemblik, noem ze maar op, Amsterdam, maar is toch goed voor een plezierige wandeling in de herfstzon.
NH Kerk van Huizen
Daarna pak ik bus 100 die in een vrijwel rechte lijn naar station Naarden-Bussum snelt. Via dit station heeft Huizen, gelegen in een uithoek van het Gooi, nog een redelijk snelle verbinding met bijvoorbeeld Amsterdam. De bus rijdt door weer een ander stuk Huizen, de eerste uitbreidingswijken uit de jaren 30, waar de Gooise Tram reed, ofwel: de Gooise Moordenaar. Al heel lang is Huizen verstoken van railvervoer, maar misschien komt het nog wel eens terug.
Eerst die snelbus Huizen – Hilversum. Wat erover te concluderen? NIMBY-argumenten tellen natuurlijk niet mee op deze site van een OV-voorvechter. Een plan om 7.000 reizigers van achter hun autostuur te laten verhuizen naar het pluche van de snelbus, kan nooit echt slecht zijn.
Maar mijn eindoordeel hangt helemaal af van wat er nog overblijft van het thans bestaande busnet. Lijn 100 zou bijvoorbeeld gehandhaafd moeten blijven op het traject Naarden-Bussum – Carpoolplaats. Maar dat weet je bij dit soort projecten nooit; het is meestal een onaangename verrassing op de eerste dag van exploitatie. De komst van de Zuidtangent ging indertijd gepaard met een grote kaalslag onder langzamere buslijnen. Ik houd mijn hart vast en kom bij leven en welzijn over een jaar of 5 nog wel eens terug om te zien wat ze ervan gebakken hebben.
Frans Mensonides
24 oktober 2010
Er geweest: zaterdag 9 oktober 2010.
© Frans Mensonides, Leiden, 2010.