dinsdag 2 juni 1998: Gooi, Flevo, Kippenlijn en Spaarne
zaterdag 6 juni 1998: Wandelen met Wim
(o.a.: Groene Hart, Marienberg-Almelo, Twente, Arnhem-Rotterdam)
Klikbare overzichtskaart Stad en land
Dank zij het Internet is de aloude kunst van het brievenschrijven weer in zwang gekomen. Sedert januari van dit jaar schrijven Wim en ik elkaar zo een of twee keer per week een uitgebreide E-mail. Onlangs werd Wim door mij benoemd tot huispoëet van De digitale reiziger. Ik heb hem nooit in levenden lijve ontmoet; dit zal vandaag voor het eerst gebeuren.
De wandeling zal, als wij Erwin Krol mogen geloven, plaatsvinden onder dreiging van onweersbuien met hagel en windstoten. Zware windstoten. Als ik zaterdagmorgen om 7.55 het huis uitstap, is het aardedonker. Zodra ik in de bus zit, begint het te regenen. "Oh, ohhhh, het rrregent oll" zegt een uiterst Leidse dame achter me, "en ik hep geneins een plu mejgenomih. Ik docht dat ze gisterrih op het weerrrbericht zeeën van derrrtig grradih, maarrr dot was zekerrr in een onderr lond!
Ik stap in de 8.30 naar Schiphol. Het regent nog steeds. Tegen betaling van f 42,75 heb ik een
NS-dagkaart gekocht. Ik zal daarmee zo'n 550 kilometer reizen; het komt neer op 7 cent per
kilometer.
Ook op dinsdag de tweede juni begon ik met een ritje naar Schiphol, en wel met de stoptrein van 8.45 naar Utrecht. Er leiden vele wegen naar Rome, om over Utrecht nog maar te zwijgen. Vanuit Leiden rijden er twee stoptreinen naar Utrecht. De ene volgt de kronkelingen van de Oude Rijn en doet er ca. drie kwartier over; de andere rijdt via Schiphol, Weesp en Hilversum en is ruim vijf kwartier onderweg. Deze laatste trein vertrok tot voor kort uit Den Haag CS en gaf in Leiden een slechte aansluiting op sneltreinen en Intercities. Nu vertrekken de treinen uit Leiden en wel in aansluiting op de sneltrein Den Haag CS - Amsterdam CS. Tussen Den Haag CS en Leiden rijdt een vervangende stoptrein.
Ik stapte dus om 8.45 in de stoptrein die via Weesp naar Utrecht zou rijden. Het was in het staartje van de ochtendspits en de trein was nog aardig vol. Het is geen wonder, want met stops in Hoofddorp, Schiphol, Amsterdam Zuid WTC, Duivendrecht en Diemen Zuid doet deze lijn vrijwel ale plaatsen aan waar nog hard gewerkt wordt. Niet iedereen begint daar even vroeg mee; ook na negenen was de trein, een stokoude plan T met nep-restauratie, nog goed bezet.
| Vertrek | Trein | |
| Leiden - Schiphol | 00 | Intercity Amsterdam CS |
| 13 | Sneltrein Amsterdam CS | |
| 15 | Stoptrein Duivendrecht - Weesp - Utrecht | |
| 30 | Intercity Amsterdam CS | |
| 43 | Sneltrein Amsterdam CS | |
| 45 | Stoptrein Duivendrecht - Weesp - Utrecht | |
| Schiphol - Leiden | 03 | Sneltrein Den Haag CS |
| 16 | Intercity Vlissingen | |
| 27 | Stoptrein Leiden - Centraal (daarna door naar Den Haag CS) | |
| 33 | Sneltrein Den Haag CS | |
| 46 | Intercity Dordrecht | |
| 57 | Stoptrein Leiden-Centraal (daarna door naar Den Haag CS) |
In Duivendrecht stapte ik uit. Hier kruist de spoorbaan Schiphol - Weesp die van Amsterdam
naar Utrecht. Boven mijn hoofd hoorde ik twee treinen tegelijk optrekken, hetgeen erop
duidde dat de aansluitingen ook op dit station niet optimaal zijn. Daar moet wel bij gezegd
worden, dat met ingang van deze dienstregeling alle intercitytreinen in Duivendrecht
stoppen, zodat je nooit langer dan een kwartier hoeft te wachten. Op Duivendrecht stoppen
per uur en per richting 6 treinen op het traject Amsterdam - Utrecht, 6 op Schiphol - Weesp,
6 metro's op de lijn Amsterdam CS - Gein en 6 trams op de ring (Gein - Isolatorweg).
| richting Amsterdam CS | 04 34 | Intercity Den Helder |
| 08 38 | Stoptrein Uitgeest via Zaandam | |
| 12 42 | Intercity Amsterdam (spits) | |
| 21 51 | Intercity Haarlem | |
| 59 | Stoptrein Amsterdam | |
| richting Utrecht CS | 11 | Intercity Eindhoven |
| 18 48 | Intercity Eindhoven (spits) | |
| 23 53 | Stoptrein Utrecht | |
| 28 58 | Intercity Nijmegen | |
| 33 | Stoptrein Rotterdam CS via Gouda | |
| 41 | Intercity Maastricht | |
| Weesp | 11 41 | Stoptrein Lelystad |
| 23 53 | Stoptrein Utrecht CS | |
| Amersfoort | 05 | Intercity Enschede |
| 35 | Intercity Groningen | |
| Schiphol | 11 41 | Stoptrein Leiden Centraal |
| 22 52 | Stoptrein Hoofddorp | |
| 29 59 | Intercity Schiphol |
Op Duivendrecht stappen per dag tienduizenden mensen over, maar vrijwel niemand stapt er in of uit, tenzij Ajax thuis speelt. Terwijl de hal altijd gevuld is met rennende reizigers, kun je op het stationsplein wel een kanon afschieten. Pas na 2000 zullen in de stationsomgeving kantoren gerealiseerd worden. Het plaatsje Duivendrecht zelf , behorende tot de gemeente Ouder Amstel, telt niet veel meer dan 1000 inwoners en zou, als het niet toevallig omsingeld was door Amsterdam-Zuid Oost, alleen bereikbaar zijn per belbus. Duivendrecht is ongetwijfeld het best bereikbare dorpje van Nederland.
De dienstregeling in Gooi en Flevoland is geheel en al op zijn kop gezet. Niet voor het eerst.
Sinds 1987, het jaar dat Almere bereikbaar werd per trein, is het dienstregelingpatroon
rondom knooppuntstation Weesp al een keer of vijf omgegooid. Deze keer is er sprake van
een verbetering, heeft NS beloofd. Deze bestaat erin dat de wachttijd van 10 minuten in
Weesp is komen te vervallen. Tot 24 mei moesten de stoptreinen uit Schiphol naar Lelystad /
Amersfoort in Weesp 10 minuten wachten om voorrang te verlenen aan niet minder dan vier
Intercitytreinen. Vanzelfsprekend was er meestal minstens een van die vier treinen te laat,
zodat de wachttijd wel eens opliep tot wat in sommige dialecten een "stief kwartiertje" heet.
| richting Amsterdam CS | 00 30 | Stoptrein Enkhuizen |
| 11 41 | Sneltrein Amsterdam CS, daarna verder als stoptrein Lelylaan - Schiphol - Hoofddorp | |
| richting Duivendrecht - Schiphol | 00 30 | Stoptrein Leiden Centraal |
| 12 42 | Stoptrein Hoofddorp (rechtstreeks, via Schiphol) | |
| richting Almere | 05 35 | Stoptrein Almere Buiten |
| 24 54 | Stoptrein Lelystad | |
| Richting Hilversum | 05 35 | Stoptrein Utrecht |
| 23 53 | Sneltrein Amersfoort Schothorst |
Sedert 24 mei geven in Weesp op de hele en halve uren de stoptreinen naar Utrecht en
Almere Buiten aansluiting op elkaar; tien minuten later geldt hetzelfde voor de
sneltrein-naar-Amsterdam-die- daarna-doorrijdt-als-stoptrein-naar-Hoofddorp, en de
stoptrein-die-rechtstreeks-via-Schiphol-naar-Hoofddorp-rijdt. Weer tien minuten later geven
de sneltreinen naar Amersfoort Schothorst en de stoptreinen naar Lelystad onderling
aansluiting. Je merkt al, dat deze dienstregeling wel wat verwarrend is. Stel, je staat in
Weesp en je wilt naar Hoofddorp. Dan kan het voorkomen, dat aan beide zijden van het
perron een trein naar Hoofdorp gereed staat. De ene rijdt daar rechtstreeks heen, de andere
maakt eerst een omweggetje via Amsterdam CS. Die moet je dus niet hebben. Daarom
verzwijgt NS, dat deze trein naar Hoofddorp gaat en vermeldt de CTA: Amsterdam Lelylaan.
Dit is natuurlijk vragen om misverstanden en moeilijkheden. Als de NS verstandig is, gaan ze
werken met lijnnummers.
De twee heren tegenover me zijn onderweg naar een katholiek congres in Zwolle. Hoofdschuddend bespreken zij de golf van kritiek die over de paapsen is uitgestort naar aanleiding van de oecumenische inzegening van het prinselijke huwelijk, die in de kerkprovincie bijna tot een schisma heeft geleid. "De mensen beseffen niet, hoe belangrijk dit soort dingen voor ons katholieken is" kraakt de ene man. "Zelfs in katholieke dagbladen lees je spottende stukjes over Simonis" verzucht de ander.
"Hadden jullie de tachtigjarige oorlog maar niet moeten verliezen" zou ik ze wel willen
toeroepen. Maar ik blijf neutraal; mijn geloof heet Niks.
In Hilversum kreeg de omroepster een schorre stem van de vertragingen. Alle treinen waren
ineens vijf tot tien minuten te laat. De spoorbomen bij het station, een van de laatste
handbediende overwegen in Nederland, waren zoals gewoonlijk langer dicht dan open. De
overweg vormt in Hilversum een "checkpoint Charley"; wie er per fiets of te voet overheen
moet, calculeert tien minuten oponthoud in. Nee, erg gelukkig met de trein zullen de Gooiers
nooit meer worden. Sedert de NS Hilversum enkele jaren geleden degradeerde van Intercity-
tot sneltreinstation, zijn de verhoudingen tussen NS en bevolking altijd kwetsbaar gebleven.
| richting Naarden-Bussum | 04 34 | Sneltrein Naarden-Bussum |
| 28 58 | Sneltrein Naarden-Bussum - Weesp - Amsterdam CS, daarna als stoptrein door naar Lelylaan, Schiphol, Hoofddorp | |
| 13 43 | Stoptrein Weesp - Duivendrecht - Schiphol - Leiden Centraal | |
| richting Utrecht | 01 31 | Sneltrein Utrecht |
| 21 51 | Stoptrein Utrecht | |
| richting Amersfoort | 06 36 | "Sneltrein" Amersfoort Schothorst; stopt in Baarn en Amersfoort, dus overal. |
Ik nam de sneltrein naar Utrecht. Ook deze was vijf minuten te laat. De sneltreinen Utrecht - Hilversum zijn m.i.v. 24 mei doorgetrokken naar Naarden-Bussum. Verder is er tussen Utrecht en Hilversum niets veranderd; nog steeds rijden eens per halfuur de stop- en de sneltrein vlak achter elkaar. Daarna 25 minuten niks. Lovers Rail gaat het gat vullen, als ze tenminste ergens nog een paar treinen van de slopershamer kunnen redden.
De treinen naar Naarden-Bussum staan in Utrecht op de CTA vermeld als Sneltrein, met een
stop in Hilversum. Op de gele vertrekstaten is sprake van Stoptreinen die niet stoppen te
Overvecht, Hollandsche Rading, Hilversum Sportpark, Hilversum Noord en Bussum Zuid.
Dit is een ingewikkelde manier om precies hetzelfde tot uitdrukking te brengen.
Zes bakken op het kippenlijntje is beslist overdreven; de trein maakte een lege indruk. Ondanks de geringe drukte kwam de conducteur niet langs. Mijn dagkaartje bevatte nog geen enkel stempeltje, tegen vorige week zeven stuks bij mijn rondrit door Oost-Nederland. Het is een bekend feit onder treinreizigers: rond Amsterdam en Utrecht kun je zwartrijden met alleen het risico van gewetenswroeging. Gewetenswroeging houdt overigens gelijke tred met de pakkans.
In Ede wilde ik het streekmuseum bezoeken, dat gevestigd is in het stationsgebouw van
Ede-Centrum. Dit museum bleek gesloten; pas om 14.00 zou het open gaan. Daar kon ik niet
op wachten. De trein terug zou over 45 minuten vertrekken uit Ede-Centrum; ik bracht die
tijd door met een bezoek aan het winkelhart, dat niet spectaculair verschilt van 250 andere
winkelharten in Nederland.
Wandelen met Wim (3)
Ik ben overgestapt in Amersfoort. Wij naderen Zwolle. Het regent nog altijd. Aangezien de
catering nog niet is langsgekomen, stap ik in Zwolle uit om bij een kiosk een bekertje
draagbare koffie te kopen. Ik pak de stoptrein van 10.26. Ik mag me wel heel sterk vergissen
als deze trein vroeger niet om .28 vertrok. Ook hier heeft NS er weer twee minuutjes
bijgesmokkeld. Nauwelijks zijn wij vertrokken of er gutst draagbare koffie op mijn overhemd.
Ik had al ouwe schoenen aan i.v.m. de wandeling; nu zie ik er helemaal uit als een schooier.
Hoewel we juist Staphorst passeren, uit ik enkele daverende godslasteringen die mij in
Pakistan een kortstondig verblijf in een dodencel zouden hebben opgeleverd, en begeef me
naar het toilet. Nadat ik vijftig keer op het pedaal getrapt heb, komen er een paar druppels
water vrij uit de kraan, zodat ik in staat ben, mijn overhemd enigszins te reinigen. Goed dat ik
niet op pad ben voor huwelijk en kennismaking. "Gruwelijk en Stennismaking", zou Wim
zeggen. Ik laat de Psion tot Groningen uit om de batterij te sparen voor de terugreis.
Precies op tijd komt de stoptrein in Groningen aan, ondanks een onweersbuitje ter hoogte van Meppel. Vele andere reizigers zijn vandaag minder fortuinlijk. Op een televisiescherm op het perron wordt teletekstpagina 751 vertoond. Wegens blikseminslag ligt Almere - Lelystad eruit, evenals Utrecht - Hilversum en Nijmegen - Boxmeer. Op Arnhem - Zevenaar moet rekening gehouden worden met vertraging.
Nergens iemand die lijkt op de foto van Wim Scherpenisse; ik ben een halfuur te vroeg. Gelijk verzopen katten zie ik Groningse treinreizigers het perron opkomen. Na een zakje gratis afwasmachinepoeder afgeslagen te hebben en na een bejaarde dame geholpen te hebben bij het opslaan van haar koffer in een bagagekluis, zie ik Wim, Mary en een groepje wandellustigen.
Wim deelt mede, dat de wandeling is afgelast. Opgelucht haal ik adem; ik had al visioenen van in het onweer lopen ergens tussen Garnwerd en Briltil en met mijn 1 meter 83 het hoogste punt te zijn in het landschap. Juist op dat moment houdt het op met regenen en lijkt de zon op punt te staan van een eventuele doorbraak. Er ontstaat gemurmureer: nu hebben ze ingetekend voor "wandelen met Wim", en nu wil Wim niet. Enkele opstandelingen stappen in de gereedstaande trein naar Delfzijl. Een grote groep, onder wie Mary, staat nog te aarzelen op het perron, maar de deuren slaan dicht en de trein zet zich in beweging.
Wij gaan naar de nood-stationsrestauratie (de echte wordt verbouwd), waar gespeculeerd wordt over de te verwachten weersontwikkeling. Ik voorspel dat alle regen die ik onderweg gezien heb, op weg is naar Groningen. Een deel van het gezelschap laat zich hierdoor niet ontmoedigen en vertrekt om 12.35 alsnog naar Sauwerd. Achter blijven: Wim met zijn ouders, Wilfred Balraadjsing, die ik ook al op het internet ontmoet heb, en mijn persoon. We gaan window shoppen in Groningen en daarna, als het weer het toelaat, wandelen rond Zuidhorn.
In het lunchcafé, gevestigd in een oud waaggebouw, leer ik dat een broodje in Groningen anders heet. Ik noteer het, maar raak de notitie kwijt. Een "stoet", geloof ik. De Herenstraat ziet eruit alsof De Slegte er gevestigd zou kunnen zijn. Even later passeren we inderdaad het pand van de boekenboer. De zon schijnt nu overvloedig en er ontstaat een zompige hitte die als lood in de benen slaat. Blij dat ik geen 20 kilometer door een veld hoef te banjeren. Ik ben toch al meer een "stadjer" dan een buitenmens. Wilfred, die in Suriname woont, heeft er weinig last van. Wel heeft hij de raad van zijn moeder, in Nederland altijd een warme trui aan te trekken, in de wind geslagen.
We nemen de trein naar Leeuwarden, de enige spoorlijn in Nederland die ik nog nooit bereisd heb. De trein is een buffel. Wilfred begrijpt niet waarom deze trein zo heet. Ik eigenlijk ook niet. De lijn Groningen-Leeuwarden wordt verdubbeld, zodat er na september 1998 sneltreinen kunnen gaan rijden. "gedeeltelijk verdubbeld" moet ik zeggen, want onze zuinige overheid laat zo'n lijn het liefst voortbestaan als een lappendeken van enkel- en dubbelsporige trajecten. Volgens Wim moet dit wel leiden tot vertragingen. Uit eigen ervaring kan ik hem gelijk geven: het gedeeltelijk enkelsporige traject Leiden - Utrecht staat al jaren bovenaan in de ROVER-vertragings top tien. Weinig mensen weten, dat ik die top tien heb uitgevonden.
Zuidhorn ligt te broeien in de zon. In bezadigd tempo lopen wij rond door het voornamelijk uit rustige parken bestaande forenzendorp. Bij Wim thuis ploffen we amechtig neer. Lang kunnen wij niet blijven zitten, want in De Opstal staat het beloofde koude buffet klaar voor de hongerige wandelaars. Deze komen daar zo rond de klok van zes binnendruppelen. Wim en ik schamen ons eigenlijk voor onze lediggang van vanmiddag; we nemen ons voor om op een dag met gunstiger weer de wandeling Sauwerd-Zuidhorn alsnog te gaan maken. Tijdens het buffet leg ik aan diverse mensen uit dat ik De digitale reiziger ben, en hoe dat werkt.
Wanneer Wim mij, en enkele andere westerlingen, naar de trein brengt, regent het alweer. In
de verte bliksemt het; tot dusverre zijn alleen de zware windstoten ons nog bespaard gebleven.
De trein naar Groningen vertrekt om 21.02 en als alles goed gaat, zonder blikseminslagen, ben
ik om 0.03 in Leiden. Utrecht-Hilversum en Almere-Lelystad liggen er nog steeds uit. Als ik
Schiphol of Utrecht nou maar haal, dan kom ik met het nachtnet in ieder geval nog thuis, weer
of geen weer.
Flevo
Toen moest ik het verhaal nog afmaken over mijn omzwervingen op dinsdag. Via Amersfoort
reisde ik naar Weesp. Toen de trein Weesp naderde, zag ik juist de dubbeldekker naar
Lelystad wegrijden door de polders. Nog steeds kloppen ook in Weesp niet alle aansluitingen.
Wie weet wat er volgend jaar weer omgegooid wordt. Ook de crossplatform in Weesp liep
fout; de aansluitende trein was 10 minuten te laat en de trein waar ik zojuist was uitgestapt,
reed door. Ik nam de stoptrein van 14.23 richting Lelystad. Op de Flevolijn rijden sinds 24 mei
weer vier treinen per uur door naar Lelystad: twee maal de stoptrein Schiphol - Lelystad en
tweemaal de sneltrein Amsterdam - Lelystad. Verder rijdt er op het Flevotraject elk halfuur
een stoptrein Almere Buiten - Amsterdam CS - Enkhuizen.
Ik reisde mee tot Almere en nam daar om 15.05 de sneltrein naar Amsterdam CS. Deze stopt niet tussen Almere en Amsterdam en doet daardoor slechts 21minuten over de rit. In deze trein werd mijn dagkaart eindelijk voorzien van het eerste stempeltje.
Tussen Amsterdam en Haarlem is dit jaar veel veranderd. Naast de komst van Lovers beleefden wij de opening van station Spaarnwoude. De intercitytreinen Haarlem - Eindhoven / Maastricht slaan Sloterdijk in het vervolg over.
De loopbrug over het spoor en over de snelweg bleek een uiterst fotogeniek object. Aan de Zuiderpolderkant ligt een busstation. Hier stopt de hele dag NZH-lijn 2 (Spaarnwoude NS - Parkwijk - Centrum - station - Delftwijk) en stopt in de spits lijn 9 (Spaarnwoude NS - Schalkwijk). Aan de Waarderpolderkant rijdt spitslijn 10 (Waarderpolder - Haarlem NS).
Ondanks het in ruime mate aanwezig zijn van aansluitend busvervoer, liep het nog niet storm op Spaarnwoude; voor de trein van 16.28 naar Amsterdam CS stonden niet meer dan een man of tien te wachten.
Vervolgens nam ik Lovers rail naar Haarlem. De trein, op de CTA aangekondigd als Spaarne-express, maar door Lovers zelf "Amsterdam-Haarlem expresse" genoemd, bestaat uit een ratjetoe van wagons. Ik ging zitten in een oude DB-wagen. Jeugdsentiment: deze wagen leek sprekend op die in de Bergland-Expresse, waarmee wij in de jaren zeventig naar Oostenrijk reisden. Nicht Hinauslehnen.
De trein van Lovers was, sedert zijn eerste dag, wat bekender geworden onder het publiek. Toen ik instapte, zaten al enkele tientallen passagiers in de voorshands gratis Lovers-trein. Het valt me mee dat ik NS nog niet heb horen mekkeren over concurrentievervalsing. De Lovers van 16.51 kon niet vertrekken uit Amsterdam, doordat een defecte stoptrein naar Uitgeest het spoor blokkeerde.
Het liep ineens storm op de Lovers-trein. In mijn coupé nam een ongelooflijk chagrijnig kijkende man plaats. Op mijn vriendelijk "goedemiddag" kreeg ik slechts een woedende grom weerom. Vast zo'n beleidspik, raadde ik. De koffieman kwam binnen om ons een gratis kopje koffie aan te bieden. "Vooruit dan maar", knorde de zure forens. De koffieschenker van Lovers draagt op zijn rug een life support system, waar de koffie in zit. Met behulp van een soort tandartsboor spuit hij de koffie in het bekertje. De beleidsmedewerker dronk met een grimmig gezicht zijn gratis slokje.
Einde van een dagje zwerven. In totaal heb ik in dertien treinen gezeten. Inclusief Lovers Rail. Laat ik dit bedrijf nog maar een keertje krediet geven en het samenraapsel dat zij op de rails brengen, voor het gemak maar even een trein noemen.
Vertrek Amsterdam:
Maandag tot en met Woensdag en vrijdag: 6.51, 7.21 en verder elke 30 minuten tot en met 20.51 Donderdag (koopavond): 6.51, 7.21 en verder elke 30 minuten tot en met 22.21 Zaterdag 6.51, 7.21 en verder elke 30 minuten tot en met 18.21. Vertrek Sloterdijk: .27, .57
Aankomst Haarlem: .38, .08
Vertrek Haarlem:
Maandag tot en met Woensdag en vrijdag: 6.51, 7.21 en verder elke 30 minuten tot en met 20.51 Donderdag (koopavond): 6.51, 7.21 en verder elke 30 minuten tot en met 22.21 Zaterdag 6.51, 7.21 en verder elke 30 minuten tot en met 18.21.
Vertrek Sloterdijk: .02, .08
Aankomst Amsterdam CS: .08, .38
TERUG naar menu
Wandelen met Wim (4)
ook mijn dagje Wandelen met Wim is ten einde. Op station Amersfoort zie ik dat de NS vijf
teletekstpagina's nodig heeft om alle onweersstremmingen op te kunnen sommen. Ik ben er tot
nu toe aardig doorheen geglipt. Om 00.08 arriveer ik op Leiden Centraal.
Frans Mensonides
6 juni 1998
VERDER naar Stad en Land; Deel 3 (Veenlijntje; Woerden - Rotterdam; Rotterdam - Den Haag)