Stad en land (3)

ofwel: Goverwelle nog an toe!

De digitale reiziger bereist het nieuwe spoorboekje

maandag 8 juni 1998: Zandvoort met hindernissen

vrijdag 12 juni 1998: Zuidelijke Randstad


Gouda-Goverwelle, een naam die klinkt als een bastaardvloek. Op het perron van dit station klonken rond 24 mei 1998 heel wat echte vloeken. Station Goverwelle was het ergste slachtoffer van de nieuwe NS-dienstregeling. Had Goverwelle ooit een rechtstreekse treinverbinding met Utrecht CS; sedert de ingang van het nieuwe spoorboekje moeten de Goverwellenaren overstappen in Woerden en daar 13 minuten wachten voordat de reis naar de Domstad kan worden voortgezet. De digitale reiziger is er dan ook maar niet uitgestapt. In de derde week Stad en Land passeerden wij de Goudse buitenplaats twee maal. Eerder die week reisden we, met enige moeite, naar Zandvoort al aan de Zee en zagen wij de eerste ontevreden Lovers-klant.


Zandvoort - Haarlem

Lovers-kolder

Veenlijn (Alphen a/d rijn - Gouda)

Woerden - Rotterdam

Schiedam - Leiden


<<<<Stad en Land deel 2 al gelezen?

(o.a.: Wandelen met Wim, Gooi, Flevo, Spaarne en Kippenlijntje)

Klikbare overzichtskaart Stad en land


Maandag 8 juni 1998

Bussen voor Leiden Centraal. Geen gewone ZWN-bussen, maar allerlei modellen touringcars. Dat belooft niet veel goeds. Ik moet om 19.00 uur in Amsterdam zijn voor mijn cursus om nog mooiere verhalen te kunnen schrijven. Ik heb besloten een ommetje te maken over Zandvoort en het loopt nu al tegen 16.00 uur. Mijn fortuin van het dagje Wandelen met Wim heeft me ineens in de steek gelaten: stremming tussen Leiden en Haarlem. Althans: dat zou ik kunnen opmaken uit de omgeroepen mededeling dat de bussen naar Voor- en Aerdenhout (!) gereed staan op het stationsplein. Op het perron voor de richting Haarlem staat geen sterveling. In de kaartverkoopruimte geeft de teletekst aan, dat er i.v.m. een aanrijding een stremming is geweest tussen Leiden en Haarlem; momenteel rijden de treinen weer normaal. Dan neemt de omroepster weer het woord. "De trein van 16.00 naar Hoorn heeft niet gereden". Twijfel. Kunnen ze bij NS nou nooit eens duidelijk zijn? Zou de trein van 16.17 wel gereden gaan hebben? Ik durf het er niet op te wagen en stap in een touringcar, de stopbus naar Haarlem.

Dit gaat een aardige tijd duren, denk ik, als de bus stapvoets over de drukke uitvalswegen van Leiden rijdt. Aan alle stoelen van de bus hangt een plastic spuugzak. Heel attent, maar bij dit tempo kun je toch onmogelijk misselijk worden. Rond 16.25 bereiken we Voorhout. De meeste passagiers stappen uit. Wat zag ik daar door mijn raampje flitsen? Iets geels. Ik mag me wel heel sterk vergissen als dat niet de sneltrein naar Haarlem was. Verkeerd gegokt. Hij heeft toch gereden gehad. Ik draag mijn verlies als een man (weinig andere keus, of ik zou een sekseveranderingsoperatie moeten ondergaan). Om 16.45 stoppen we bij Heemstede-Aerdenhout. De chauffeur haalt een stadsplattegrond van Haarlem te voorschijn en spreidt deze uit over zijn stuur. Dit beschouw ik als hint om snel uit te stappen. Bijtijds heb ik me herinnerd dat er ook een bus (NZH 80) rijdt naar Zandvoort.

Zandvoort - Haarlem

Met al dat gedoe heb ik geen tijd meer over om even langs het strand te lopen. Ik neem daarom meteen de trein naar Haarlem. Zandvoort - Haarlem is met zijn 8 kilometer het kortste spoorlijntje van Nederland. Toch waren er tot voor kort 2 treinen nodig om het lijntje te exploiteren. Dit had te maken met het feit dat in Haarlem aansluiting werd gegeven op de Intercities naar Eindhoven / Maastricht, nog een overblijfsel uit de tijd dat er een rechtstreekse trein Zandvoort - Maastricht / Heerlen reed. Met ingang van deze dienstregeling is het patroon op Zandvoort-Haarlem veranderd. Het pendeltreintje geeft in Haarlem nu min of meer aansluiting op de sneltrein naar Amsterdam.

Het boemeltje door de duinen rijdt elk halfuur; in de zomer rijden er extra "Strandexpressen" tussen Zandvoort en Amsterdam: 's-morgens naar het strand en 's-middags terug. Ik neem de trein van 17.18. Als deze arriveert vanuit Haarlem, stappen er zo'n 100 mensen uit. Voor de terugreis krijgt de City-pendel heel wat minder mensen te verwerken, een stuk of 30. Het is vandaag niet echt strandweer.

Het ritje voert door een van de mooiste streken van Nederland: de kilometers brede duinen ten westen van Haarlem. Tussenstop op een rustiek stationnetje in Overveen.
Zandvoort - Haarlem 18 48 Stoptrein Haarlem
Haarlem - Zandvoort 03 33 Stoptrein Zandvoort






terug naar menu

Lovers-kolder

Ik hoef bepaald niet te rennen om mijn aansluiting te halen; de trein naar Amsterdam vertrekt pas om 9 minuten. Gesteld dat ik die zou nemen; ik wacht liever tot 17.51. Dan brengt Lovers me (deze week voor het laatst) gratis naam Amsterdam.

Ik neem plaats in de knusse DB-restauratiewagen met zijn gezellige koperen lampjes. De koffieman hanteert zijn vulpistool en spuit mijn bekertje vol. Zodra we vertrokken zijn beleven we een historisch moment: de eerste boze klant van Lovers. Hij gaat tekeer tegen een conductrice en slaat helemaal in de reizigerskolder. Wat is er nu allemaal aan de hand? Hij heeft vorige week een half uur op Lovers staan te wachten omdat één van beide pieremachochels waarmee dit bedrijf de dienst uitvoert, de geest had gegeven. Dit was niet omgeroepen. De conductrice zegt, dat Railned weigert om te roepen voor Lovers. "NS kan de zon niet in het water zien schijnen. Ze hebben alle concurrentie vroeger weggetreiterd". (zij doelt vermoedelijk aan het einde van de vorige eeuw). Bovendien heeft Lovers geen goede treinen en dat ligt via-via ook aan NS. De boze man heeft daar nou net geen boodschap aan. Het kantoortje van Lovers was gesloten, dus daar kon hij geen verhaal halen. De conductrice gooit nu het argument in de strijd van het gegeven paard dat niet in de bek mag worden gekeken, maar dit slaat niet aan. Integendeel, de verbolgen treinreiziger begint te schreeuwen. "Ja meneer, ik ben nu eenmaal een Amsterdammer" zegt hij tegen me, als hij merkt dat ik hem afkeurend aankijk (Dat is een wonderlijk bijverschijnsel van reizigerskolder; de patiënten reageren zo fel op een betrekkelijk gering reizigersongemak, dat de omstanders instinctief de zijde van conducteur of bestuurder kiezen. Reizigerskolder mist elk doel). De conductrice is ook een Amsterdamse en dient de RK-patiënt op vinnige manier van repliek. Het gesnater gaat door totdat de trein Amsterdam CS bereikt. Ongetwijfeld wordt de discussie op de terugweg voortgezet; die Amsterdamse kwartjesvinder zal gewoon wel gratis blijven zitten schelden en godbetert ook nog de koffieschenker wenken voor een tweede bakkie.

Als ik uren later de 22.29 naar Leiden wil nemen, blijkt er opnieuw een stremming te zijn; nu tussen Amsterdam CS en Schiphol. We worden omgeleid via Haarlem. De trein rijdt zo langzaam dat ik met 20 minuten vertraging in Leiden aankom. Inderdaad: het fortuin heeft me in de steek gelaten.

dienstregeling van Lovers

terug naar menu

Vrijdag 12 juni 1998

Veenlijntje

Over het openbaar vervoer in Ter Aar zou een heel verhaal te vertellen zijn. Maar we hebben het nu over treinen, dus laat ik het kort houden. Om 13.25 verlaat ik het gemeentehuis van Ter Aar en om 14.23, slechts 58 minuten later, stap ik 5 kilometer verderop in Alphen a/d Rijn in de trein naar Gouda. We spreken hier over het veenlijntje, met stops te Boskoop, Waddinxveen Noord en Waddinxveen zonder meer. Het noodlijdende stukje spoor van 19 kilometer lengte vervoert voornamelijk scholieren, onder meer van de tuinbouwschool in Boskoop. Ook in mijn trein veel jong grut. De veenlijn onderging, althans in de richting Gouda, een verschuiving van een kwartier. Hiermee bleef de aansluiting op de trein uit Leiden behouden, maar verslechterden de aansluitingen in Gouda. Feitelijk geeft de Veenlijn daar alleen nog aansluiting richting Rotterdam. Het traject is grotendeels enkelsporig; de trein kruist zijn tegenligger op station Boskoop. De Veentrein komt in Gouda binnen op het excentrisch gelegen spoor 11.

Tabel Leiden - Alphen a/d Rijn - Gouda / Utrecht

Knooppunt Gouda

richting Woerden 03 33 Stoptrein Goverwelle
06 36 Sneltrein Utrecht CS; stopt niet in Woerden; rijdt alleen in de spits
09 39 Sneltrein Arnhem
13 Stoptrein Amsterdam via Breukelen
43 Stoptrein Woerden
Richting Rotterdam 01 31 Stoptrein Rotterdam CS (spits)
19 49 Stoptrein Rotterdam CS
27 57 Sneltrein Rotterdam CS
Richting Den Haag CS 00 30 Stoptrern Den Haag CS
26 56 Sneltrein Den Haag CS
Richting Alphen a/d Rijn 18 48 Stoptrein Alphen a/d Rijn
28 58 Leiden Centraal (alleen in de spits. Dan geen trein op 18 48)








terug naar menu

Woerden - Rotterdam

Op de lijn Rotterdam / Den Haag - Utrecht rijden twee sneltreinen en twee IC's per uur; voor stoptreinen is niet al te veel plaats. Op dit traject rijdt nu elk half uur een stoptrein Den Haag - Goverwelle en elk halfuur een stoptrein Rotterdam - Woerden, waarvan er een per uur via Breukelen doorrijdt naar Amsterdam CS. Slachtoffers van deze ontwikkeling (naast Goverwelle, dat in de inleiding al genoemd was) zijn Nieuwerkerk a/d IJssel, Capelle Schollevaar en Rotterdam Noord. Het aantal treinen daalt daar van vier naar twee per uur per richting. Gouda verliest zijn ene Intercitystop per uur, maar wordt daarvoor gecompenseerd met twee sneltreinen.

Ik neem de sneltrein naar Woerden van 15.09. De sneltrein Rotterdam-Nijmegen staat al vele minuten vóór dit tijdstip gereed, maar de trein uit Den Haag, die aangekoppeld moet worden, is te laat. We vertrekken met plus-6, mijn enige vertraging van vandaag.

Woerden is er met de nieuwe dienstregeling bepaald niet op achteruit gegaan: vier goed verdeelde verbindingen per uur met Utrecht. Voorheen reden snel- en stoptrein naar Utrecht vlak na elkaar. In de restauratie, genaamd "De Restauratie", werk ik aan een boze brief aan de directeur van ZWN. "De Restauratie" is de opvolger van "Het station". De formule: zelfbediening en een iets luxueuzere uitvoering dan "Het Station", slaat aan bij het publiek. De eerste "Restauratie" werd eind 1995 geopend in Leiden Centraal.

Als ik op het perron sta te wachten op de stoptrein van 16.04 naar Rotterdam CS, zie ik een eenzame militair op een bankje zitten. Voor de afschaffing van de dienstplicht wemelde het in deze garnizoensstad altijd van het legergroen. Het beroepsleger moet de NS heel wat kilometers verlies hebben opgeleverd.

Tijdens de stop in Goverwelle hebben we uitzicht op een leeg perron. De Goverwelse reizigers hebben zich laten wegtreiteren uit de trein. Neem me niet kwalijk, maar dan heeft deze reiziger toch een hardere kop. De ZWN probeert mij met alle macht weg te zieken uit de bus naar Ter Aar, waarover ik niet meer zou praten, maar dan blijf ik hem juist nemen, louter om te trug te pesten. Goverwelle; volgens mij is dat afgeleid van Goejanverwellesluis, waar ooit een prinses van Oranje tot staan werd gebracht door de patriotten. Maar Oranje liet zich niet van de troon stoten. Over Oranje gesproken: de twee hoogtepunten van het WK voetbal tot nu toe waren het heenzenden van Kluivert en de wissel van Seedorf. Dat we die twee misselijke, arrogante kolereventjes niet meer terugzien! Zijsprong.

In de stoptrein naar Rotterdam heerst een lome sfeer. Scholieren hangen te slapen met hun hoofd op het coupétafeltje. En dat terwijl ik zo wakker ben. Een werkweek van 20 uur, ik kan het iedereen aanbevelen. De stoptrein van Woerden naar Rotterdam doet 39 minuten over zijn rit; met de sneltrein gaat het in 33.



terug naar menu

Knooppunt Woerden

Richting Gouda 04 31 Stoptrein Rotterdam CS
13 43 Sneltrein Den Haag / Rotterdam
Spits: 13 Rotterdam; 43 Den Haag
Richting Utrecht 09 39 Stoptrein Utrecht
20 50 Sneltrein Arnhem
Richting Amsterdam 29 van 6.29 tot 18.29
Richting Leiden 22 52 Stoptrein Leiden






Schiedam - Leiden

Om 18.40 stap ik op Schiedam-Nieuwland in de trein voor het kortste ritje van de dag: de twee kilometer naar Schiedam Centraal, afgelegd in 3 minuten. De spits is afgelopen en tussen Vlaardingen en Rotterdam CS rijden nu weer 4 treinen per uur (in de spits: 8 ritten; alleen in de drukste richting. De 4 extra treinen gaan, Goverwelle nog an toe, leeg terug). Ik ga kijken of de beloofde aansluiting richting Den Haag inderdaad gegeven wordt. Dit is het geval. Ik heb 6 minuten om over te stappen op de sneltrein naar Amsterdam. Zou ik een kwartier later vertrokken zijn uit Nieuwland, dan was de situatie wat minder gunstig geweest; een overstap van 9 minuten op de stoptrein naar Den Haag.

In Schiedam stoppen alle stoptreinen en verder de sneltreinen Breda - Amsterdam. De Brandersstad ziet per uur en per richting 5 IC's aan zich voorbij trekken. Hier volgt het overzicht van het uurpatroon tussen Rotterdam en Den Haag.
Rotterdam CS - Den Haag HS 01 31 Intercity Amsterdam (via Schiphol)
04 34 Stoptrein Den Haag CS
15 45 Sneltrein Amsterdam CS (via Haarlem)
20 50 Intercity Den Haag CS
23 Stoptrein Leiden Centraal (spits)
42 Internationale trein Amsterdam (via Schiphol, stopt niet in Leiden)
53 Stoptrein Leiden Centraal
Den Haag HS - Rotterdam CS 03 Stoptrein Roosendaal
06 Internationale trein Brussel
14 Stoptrein Lombardijen (spits Dordrecht)
16 Intercity Dordrecht
25 Intercity Venlo
29 Sneltrein Dordrecht (spits Breda)
33 Stoptrein Dordrecht (spits Roosendaal)
44 Stoptrein Dordrecht (alleen spits)
46 Intercity Vlissingen
55 Intercity Heerlen
59 Sneltrein Breda

Intercities stoppen NIET tussen Den Haag en Rotterdam; sneltreinen alleen in Delft en Schiedam Centrum.

Frans Mensonides
13 juni 1998


TERUG naar menu

VERDER naar Stad en Land; Deel 4 (Utrecht - Eindhoven; Noord-Brabant, Dordrecht - Rotterdam; Utrecht - Aamsterdam)