Stad en land (1)

De digitale reiziger bereist het nieuwe spoorboekje

Lovers Rail; Oude- en Schiphollijn; Oostnet; Twente; Arnhem - Rotterdam


HELAAS: wegens plaatsgebrek zijn de foto's verwijderd


De tijden veranderen, en dat zullen we weten. Met een uitgebreide publiciteitscampagne heeft NS de reiziger klaargestoomd voor de meest ingrijpende wijziging van de dienstregeling sedert de introductie van de Intercity in 1970.

"Sneller, vaker, korter" meldt de folder van NS, waarin de belangrijkste wijzigingen staan opgesomd. Deze spreuk geldt vooral voor de verbindingen naar de Randstad. Op trajecten als Eindhoven - Utrecht, Arnhem - Den Haag / Rotterdam en Amersfoort - Utrecht, is het aantal snelle verbindingen gestegen naar 4 per uur. In een aantal gevallen is dat ten koste gegaan van stoptreinen. Uiteenlopende stations als Rijswijk, Nieuwerkerk aan den IJssel en Vught zagen hun treindienstregeling ingrijpend verslechterd.

Behalve de introductie van de nieuwe sneltreinen, kent het nieuwe spoorboekje nog een aantal andere wijzigingen. In de Gooistreek ging de dienstregeling dit jaar, niet voor de eerste keer, geheel op de schop. Het Groene Hart en Twente kregen te maken met wat kleine veranderingen.

Verder is er sedert 24 mei 1998 serieuze concurrentie op het spoorwegnet. Lovers opende, met de gebruikelijke kinderziekten, de Spaarne-expresse tussen Amsterdam en Haarlem; busboer Oostnet nam op het traject Mariënberg - Almelo de failliete boedel over van NS en ziet nu zijn naam afgebeeld op een dieseltreintje.


De afgelopen winter lag in De digitale Reiziger de nadruk op de bus. De nieuwe NS-dienstregeling is een mooie gelegenheid om de steven weer eens in de richting van de trein te wenden. DDR hoopt in de weken na de ingang van het nieuwe spoorboekje alle lijnen te bezoeken waar er iets veranderd is in de treinenloop, for better of for worse. Hieronder het verslag van de eerste week.


Eerste rit Lovers Spaarne Expresse (door Roland van Duin)

Klikbare overzichtskaart Stad en land


Rijswijk
Den Haag-Amsterdam
Leiden-Den Haag CS
Leiden-Utrecht
Utrecht-Zwolle
Oostnet (Marienberg-Almelo)
Twente
Arnhem-Rotterdam
Dienstregelinginformatie op deze site wordt gegeven zonder toestemming van de vervoersmaatschappijen, zonder bereidheid om er klachten over aan te horen en zonder garantie voor de juistheid. Voor gevolgen van foutieve vermeldingen achten wij ons niet aansprakelijk.

Alle dienstregelingen op deze pagina gelden voor maandag tot en met vrijdag. Voor de volledige NS-dienstregeling, kijk op de website van NS


Maandag 25 mei 1998

Rijswijk

Al wekenlang heeft NS de reiziger voorbereid op de chaos die zou volgen na de invoering van de nieuwe dienstregeling. Vandaag, de eerste werkdag na de ingangsdatum, lijkt het allemaal nog wel mee te vallen. In de hal van Leiden Centraal is het niet overdreven druk bij de informatiestand. De stand wordt bemand door twee NS-ers, die met behulp van computers informatie geven over de veranderingen in de treinenloop. Op de 25 grootste stations van Nederland zijn deze informatiebalies al weken voor D-dag geopend. NS heeft de informatievoorziening deze keer nu eens goed aangepakt.

Ik ben onderweg naar Rijswijk, voor mijn laatste werkweek bij het bedrijf met de saaiste website van Europa. Deze werkweek bestaat slechts uit drie dagen. Daarna kan ik me een week lang volledig aan DDR wijden, om na de Pinksteren een nieuw bestaan te beginnen als gemeenteambtenaar in het niet optimaal per OV ontsloten Ter Aar, en na de zomer als deeltijdstudent Nederlands in het iets beter bereikbare Utrecht.

Ik neem de sneltrein van 8.18 naar Dordrecht. Deze trein is ongewijzigd. Hij arriveert exact op tijd op Den Haag HS. De stoptrein naar Roosendaal staat gereed aan de overzijde van het perron, maar ik reis verder met HTM-bus 31 (spitssneldienst HS - Rijswijk Plaspoelpolder) die enkele jaren geleden speciaal in het leven is groepen omdat de treinverbinding van Rijswijk naar Den Haag-en-verder te wensen overliet. De buslijn is een succes geworden. Zo profiteert het ene bedrijf van de steken die het andere laat vallen.

Rijswijk had in de periode 1996-1998 een strakke kwartierdienst met stoptreinen naar Rotterdam en via HS naar Den Haag CS en Leiden. In deze stopdienst is nu weer flink gesneden, om ruimte vrij te maken voor de nieuwe Intercity Amsterdam - Dordrecht en voor de intercity uit Venlo, die nu weer doorrijdt naar Den Haag CS, i.p.v. dood te lopen in Rotterdam. In de spits stoppen er nog vier treinen per uur per richting in Rijswijk, zij het niet in een strak kwartierpatroon. Tussen de spitsen in kan de reiziger Rijswijk slechts drie keer per uur verlaten. De aansluitingen in Den Haag HS en Rotterdam CS zijn verslechterd. Het rechtstreeks kunnen bereiken van Roosendaal (1x per uur) zal in het Rijswijkse ervaren worden als een buitengewoon schrale troost.
vertrek Bestemming
Rijswijk - Den Haag HS 12 Stoptrein Leiden Centraal
22 Stoptrein Den Haag CS
42 Stoptrein Leiden Centraal (alleen spits)
52 Stoptrein Den Haag CS
Rijswijk - Rotterdam CS 10 Stoptrein Roosendaal
20 Stoptrein Rtd-Lombardijen (- Dordrecht)
40 Stoptrein Dordrecht
50 Stoptrein Dordrecht (alleen spits)
















TERUG naar menu

Den Haag - Amsterdam

Die avond moet ik rond 18.00 uur in Amsterdam zijn. Volgens de reisplanner geeft de trein die om 16.52 uit Rijswijk vertrekt (stoptrein Den Haag CS) op Den Haag HS aansluiting op de sneltrein van 17.06, die via Haarlem naar Amsterdam CS rijdt. Een wachttijd van 7 minuten, waar vroeger meteen cross-platform overgestapt kon worden. De werkelijkheid is iets gunstiger. De stoptrein komt om 16.58, een minuut te vroeg, aan in Den Haag HS. De intercity Brussel - Amsterdam (v. 16.59) staat nog gereed aan de overkant. Juist als ik hier in wil stappen, komen tientallen mensen in paniek naar buiten stormen; jassen en opengeslagen kranten nog in de hand. Ik meen te begrijpen wat er gebeurd is: in de trein is zojuist omgeroepen dat hij niet stopt te Leiden. Tot verontwaardiging van sommige bewoners van mijn woonplaats, rijdt deze internationale intercity de stad voortaan voorbij. Ik vind het niet erg: de Beneluxtrein was vaak vertraagd en propvol; bovendien krijgen we er een nieuwe Intercity Dordrecht - Amsterdam voor in de plaats.

We razen in een paar minuten tijd door Leiden heen. Wat een provinciestadje is het eigenlijk. Als de trein Amsterdam nadert, loop ik de eerste serieuze vertraging op van het treinseizoen 1998-1999. Ter hoogte van de Singelgracht staat de trein 6 minuten stil. Keurig netjes wordt omgeroepen wat de oorzaak is van dit oponthoud: er is nog geen plaats voor ons in de herberg van Amsterdam CS.

De introductie van het nieuwe spoorboekje is op een aantal trajecten gepaard gegaan met het "oprekken" van de rijtijden. Vaak zonder aanwijsbare reden blijkt een treinreis enkele minuten langer te duren dan voorheen. Zo is het natuurlijk wel erg makkelijk om op tijd te rijden. Dit hebben wij (ik praat nu even over wij van ROVER) dan bereikt met ons jarenlange gemem over treinvertragingen. Dat de rijtijden langzamerhand opgerekt worden tot die in tijdperk van de trekschuit: zo hebben wij het niet bedoeld! Zoals de regelmatige lezer van DDR weet, verricht ROVER nu opnieuw, gesteund door rijkssubsidie en door twee professionele medewerkers, onderzoek naar de treinvertragingen en de informatievoorziening daarover. Sedert de tijd, dat ikzelf betrokken was bij de organisatie van dit onderzoek, zijn de vertragingen niet noemenswaardig afgenomen en is ook op de informatievoorziening bij vertragingen nog steeds veel, zeer veel aan te merken. Dit blijkt duidelijk uit het eerste halfjaarverslag, dat vorige maand gepresenteerd is aan de Rijksoverheid.

Terug met de nieuwe intercity Amsterdam - Dordrecht via Schiphol, die ongeveer in een kwartierpatroon rijdt met de sneltrein Amsterdam CS - Den Haag CS. Voorheen vertrok ik om 22.30 uur uit Amsterdam, om na een rit van 32 minuten in Leiden te arriveren. Nu, met de intercity Amsterdam - Dordrecht, vertrekt de trein een minuut eerder uit Amsterdam en ben ik een minuut later in Leiden. Twee minuten erbij, terwijl het aantal stops (één, nl. op Schiphol) niet vermeerderd is. Het wekt dan ook geen verbazing dat de trein op tijd in Leiden arriveert.

Intercityverkeer Dordrecht - Amsterdam via Schiphol

HEEN TERUG
Brussel Midi 40 20
Antwerpen 26 40
Vlissingen 47 36
Goes 26 17
Roosendaal 59 21 07 45
Dordrecht 25 44 14 39 49 21
Rotterdam 42 01 31 24 34 04
Den Haag HS 59 18 48 06 16 46
Leiden 30 00 05 35
Schiphol 24 48 18 40 46 16
Amsterdam CS 40 03 33 24 29 59
















TERUG naar menu

Dinsdag 26 mei 1998

Leiden - Den Haag

Ik besluit, vanmorgen eens via Den Haag CS te reizen. De Leidse treinreiziger heeft nog altijd een ruime keuze, al is hij beroofd van de IC naar Brussel. Vanuit Leiden Centraal rijden er zes treinen per uur naar CS en zes naar HS. De sneltrein Amsterdam CS - Den Haag CS, v. 8.21 uit Leiden, heeft een vertraging van 6 minuten. De uit twee Interregio's bestaande trein is mudvol. Ik zit op de trap naar het bovendek. In de statistiek, die ik deze maand bijhoud voor het treinonderzoek van de Consumentenbond, is met deze uiterst oncomfortabele zitplaatsen geen rekening gehouden. Ik noteer dit daarom als "staan".

Op Den Haag CS neem ik HTM-bus 30 naar de Plaspoelpolder. Deze komt terecht in een onafzienbare file in Rijswijk, waar de aanleg van tramlijn 17 nog steeds zorgt voor een dagelijkse portie verkeerschaos. Tegen halftien kom ik de afdeling opgesjokt, met een uitdrukking op mijn gezicht van "het zal me aan me kont roesten". Overigens de enige houding waarmee je binnen dit bedrijf kunt overleven.
vertrek Bestemming
Leiden - Den Haag CS 05 Sneltrein Den Haag CS (stopt in LVNOI)
08 Stoptrein Den Haag CS
21 Sneltrein Den Haag CS
35 Sneltrein Den Haag CS (stopt in LVNOI)
38 Stoptrein Den Haag CS
55 Sneltrein Den Haag CS
Den Haag CS - Leiden 04 Stoptrein Leiden Centraal
14 Sneltrein Hoorn (stopt in LVNOI)
29 Sneltrein Amsterdam CS via Schiphol)
34 Stoptrein Leiden Centraal
44 Sneltrein Hoorn (stopt in LVNOI)
59 Sneltrein Amsterdam CS via Schiphol)


Woensdag 27 mei 1998

Mijn laatste Kiwa-dag aller tijden. De 8.18 naar Dordt heeft deze keer 6 minuten vertraging. En is zo mogelijk nog voller dan de trein naar Den Haag CS van gisteren. Met zo'n vijfentwintig man op het balkon staan we te verlangen naar de komst van Lovers, waar je tenminste een deel van je geld terugkrijgt bij gebrek aan zitplaatsen.



TERUG naar menu

Leiden - Utrecht

Donderdag 28 mei 1998

De dag kent een slecht begin. Ik moet om 10.00 uur in Den Haag zijn, in de Zeestraat. Ik neem het onzalige besluit, ZWN-bus 45 te nemen. Deze rijdt normaliter binnen 35 minuten van mijn wijk naar Den Haag CS. Helaas zijn er asfalteringswerkzaamheden in uitvoering op de weg van Voorschoten naar Leidschendam. Na een rit van bijna een uur in een smoorhete bus ben ik pas ter hoogte van de Gouden Leeuw, waar ik uitstap om in de telefooncel mijn afspraak te verzetten.

In de bus vroeg een wat simpele man mij, wijzend op mijn Psion: "Kun je nou ook op dat ding zien, hoe lang het nog gaat duren totdat we bij Schakenbosch zijn?" Ik antwoord, dat in mijn Psion helaas geen dienstregelinginformatie zit, laat staan actuele file-informatie. De vraag van de man brengt me wel op een idee. Vanuit de NS-reisplanner kun je je reisschema printen naar een bestand. Zo'n tekstbestand kan natuurlijk eenvoudig ingelezen worden in mijn zakcomputer. Ik hoef niet alle treinen van Nederland uit te draaien. Een overzicht van 13.00 uur tot 17.00 uur van de belangrijkste spoorlijnen volstaat. Dan heb je zowel het spits- als het dalurenpatroon. Voortaan ga ik op pad met een beknopt spoorboekje in mijn zak.

Donderdagmiddag moet ik om 13.15 uur in Utrecht Uithof zijn voor mijn laatste toelatingsexamen tot de Universiteit. Nog op tijd bedenk ik, dat het tijdenpatroon van de treinen Leiden - Utrecht een kwartier is opgeschoven. Niet ter verbetering van de aansluitingen: die blijven in Utrecht en Leiden even rot als zij waren, en verslechteren in Alphen a/d Rijn. Nee, de wijziging was noodzakelijk omdat de treinen Leiden - Utrecht anders de nieuwe sneltreinen Den Haag / Rotterdam - Arnhem in de wielen zouden rijden.

Het is niet meer mogelijk om een doorgaand kaartje naar De Uithof te kopen. Ik moet straks in de GVU-bus stempelen. Het reizen is weer wat lastiger en duurder geworden.

Ik neem de 11.42 van Leiden Lammenschans. In Alphen aan den Rijn wordt nog steeds aansluiting gegeven op het Veenlijntje naar Boskoop - Waddinxveen - Gouda. Vanuit de trein uit Gouda is wel aansluiting naar Leiden, maar niet meer naar Utrecht. In de spits rijden er vier treinen per uur tussen Leiden en Alphen, waarvan er twee naar Utrecht gaan en twee afbuigen naar Gouda. De treinen Leiden - Utrecht passeren hun tegenligger nu in Bodegraven. Vroeger lag de "knoop" in Alphen, wat zo makkelijk was met het geven van aansluitingen op de bussen.

De trein arriveert tijdig in Utrecht, ondanks het feit dat de rijtijd niet is verlengd. Op de terugweg, Utrecht - Leiden, rijden de treinen nog in hun oude patroon. Wel heeft NS er vier minuutjes bijgesmokkeld. De trein vertrekt een minuut eerder uit Utrecht en komt drie minuten later aan in Leiden. Het verbaast me daarom niet, dat mijn trein precies op tijd (17.17) aankomt op Lammenschans.

In Utrecht was ik vóór mijn terugreis nog even gaan kijken in de binnenstad, maar ik zag niet veel van het 'Festival aan de Werf', dat zich voornamelijk tijdens de avonduren schijnt af te spelen. Op de Oude Gracht was alleen een gitarist-zanger te horen, een soort Zwitser met een ondefinieerbaar accent, die vol overgave met nasale stem Bob Dylan stond te vermoorden. Zie an-sieerrrrrr, my frienddddah, ieza blowiengggg ien zie wienddaaah. Hij ving niet veel geld. Misschien had hij NS na moeten zingen: The times they are'a changing. Mijn huishoudelijke plichten riepen me, dus ik kon niet blijven wachten tot het feest echt losbarstte. Oh ja, dat examen. Bijna alweer vergeten. Makkie. Helaas net geen 10.

Groene Hart (DALUREN)

HEEN TERUG
Leiden Centraal 08 38 52 22
Alphen a/d Rijn 22 23 52 53 37 39 07 09
Gouda 43 12 18 48
Utrecht 51 21 09 39














Groene Hart (SPITSUREN)

HEEN TERUG
Leiden Centraal 08 21 38 51 35 52 05 22
Alphen a/d Rijn 22 35 52 05 22 39 52 09
Gouda 54 24 58 28
Utrecht 51 21 09 39








TERUG naar menu


Zaterdag 26 mei 1998.

Utrecht - Zwolle

Vandaag staat een bezoek aan Twente gepland. Het is "Luilak", dus vroeg uit de veren en om 9.12 de trein nemen op Lammenschans. De trein arriveert op tijd, maar blijft om onduidelijke redenen vijf minuten staan langs het perron. Vanzelfsprekend raakt de tegenligger daardoor ook vertraagd; bij Lammenschans ligt nog steeds enkelspoor. Als we eindelijk rijden, zien we ter hoogte van de bierfabriek de tegenligger staan te wachten op het korte stukje dubbelspoor. In Utrecht is de vertraging alweer ingelopen.

Tussen Utrecht en Zwolle reed sedert jaar en dag een stoptrein. Deze is nu op het traject Utrecht - Amersfoort opgewaardeerd tot non-stoptrein. Hij vertrekt daarom 7 minuten later uit de Domstad, waardoor de reistijd Utrecht - Veluwe wordt bekort. Leuk voor de inwoners van Nijkerk, Putten en Nunspeet, om er maar wat te noemen, maar vervelend voor die uit Bilthoven, Den Dolder en Soestduinen. Wat de laatste betreft: die zijn vanaf nu aangewezen op de bus, want het station, al jaren verankerd in de top-tien van NS-winkeldochters, is gesloten. Bilthoven en Den Dolder zijn in de spits nog vier keer per uur bereikbaar (twee maal stoptrein Baarn, twee maal stoptrein Amersfoort - Ede-Wageningen); buiten de spits 3 keer met een gat van een half uur. De stoptreinen naar Ede vertrekken om .21 en .51, exact hetzelfde tijdstip als de Intercitytreinen naar Amersfoort en verder. Dit is mogelijk door de spoorverdubbeling tot knooppunt Blauwkapel, even voorbij station Overvecht.

Op perron 4 staan een paar honderd man te wachten op de trein richting Zwolle. Die wordt aangekondigd op de CTA met 15 minuten vertraging; later stijgt dat tot 20 minuten. De leeftijd van de wachtenden ligt rond de 10, 40 en 70 jaar. Typisch een dag, vandaag, voor een familie-dagje uit. Het Dolfinarium van Harderwijk zal wel het voornaamste reisdoel zijn. Als de trein eindelijk binnenkomt, kom ik te zitten tegenover een opa, een moeder en een zesjarige (klein)zoon. Ook zij zijn op weg naar Harderwijk. "Ik wil soldaat worden" zegt het ventje (die me, met zijn brilletje en tengere postuur eerder voorbestemd lijkt voor accountant). Moeder wijst op de pacifistische beginselen van vader. "Dan wordt ik wel militair" zegt de jongen, waarmee ook dit probleem weer uit de wereld is.

Tot Amersfoort rijden we met de beloofde snelheid, maar daarna wordt het weer sukkelen. Elke overweg wordt stapvoets gepasseerd. Langs de baan lopen Strukton-mannen. De ervaren treinreiziger weet dat er sprake is van een overweg-storing, en dit wordt uiteindelijk dan ook omgeroepen door de conducteur. De vele kinderen worden ongedurig, maar niet echt vervelend. Twee meisjes, aan de overkant van het gangpad, heffen gezang aan en maken een dansje. Wel vrolijk allemaal, mar toch hoop ik dat we snel in Harderwijk zijn. Die ellendige dubbeldekkers zijn zo krap als wat en ik zit behoorlijk opgevouwen.

Na Putten worden we tot overmaat van ramp op het derde spoor gerangeerd. We wachten op het passeren van de Intercity, die zo'n kwartier te laat is. Daarna gaat het zonder verder oponthoud door naar Zwolle. Harderwijk wordt aangekondigd. "Yippie!!" roepen de zingende meisjes. In Harderwijk loopt de trein leeg. Ruimte. De trein vertrekt nu overal 28 minuten te laat. De wachtende reizigers denken dat de trein 2 minuten te vroeg is. Overal klinken verbaasde paniekkreten als we binnenrijden.

Zwolle bleef aardig buiten schot bij de wijzigingen in het spoorboekje. Alleen met de lijn naar Almelo is iets aan de hand. Deze zou worden doorgetrokken naar Enschede, en bereden worden met "Buffels", het nieuwe dieselmaterieel van NS. Het spoorlijntje kon echter niet op tijd in gereedheid gebracht worden voor de komst van de buffel. Daarom rijdt momenteel vanuit Zwolle tijdelijk slechts een trein per uur tot Wierden; daar kan overgestapt worden op de stoptrein naar Enschede. De andere trein vanuit Zwolle komt niet verder dan Heino, op zo'n 15 kilometer van de Overijsselse hoofdstad. Ongeveer op dezelfde tijd vertrekt er een rechtstreekse bus naar Raalte. Excuses voor het ongemak, maar weer eens.







Utrecht - Zwolle (DALUREN)

IC
Lw/Gn
Stop
Ed
Stop/Snel
IC
Es
Stop/Snel
Utrecht CS 21 21 32 36 51 02 06
Bilthoven 32 48 18
Amersfoort 38 43 47 10 17
Harderwijk 11 41
Zwolle 15 39 46 09




Zwolle - Utrecht (DALUREN)
IC
Stop Stop/Snel
IC
Stop Stop/Snel
Stop
Zwolle 18 21 48 51
Harderwijk 32
Amersfoort 57 12 24 42 46
Bilthoven 14 44 57
Utrecht CS 12 24 27 42 54 57 06




TERUG naar menu

Oostnet

Ik neem de trein naar Mariënberg, want een rit met het nieuwe spoorbedrijf Oostnet Rail wil ik me niet laten ontgaan. Op het nippertje, met een kokendheet bekertje koffie kom ik de trein binnen. De schuifdeuren van de SM90 sluiten weliswaar automatisch, maar zijn met de spierkracht van een os nog niet open te krijgen. Ik ruk uit alle macht aan de handel. De deur schiet met een knal open en koffie gutst over mijn broek. Mijn entree gaat niet onopgemerkt voorbij. Meer over de Sado-Maso 90 in het artikel van Roland van Duin.

In Marienberg stap ik onder stromende regen over op de boemel van Oostnet. De buurtbus naar Beerzerhaar, die vorige winter nog reed, is opgeheven. De halte, voor het stationnetje, is door de plaatselijke vandaal in brand gestoken.

Op 8 januari 1997 sprak ik de profetische woorden dat het voorbestaan van de lijn Marienberg - Almelo alleen mogelijk zou zijn bij afschaffing van de (niet al te drukbezette) conducteur. Oostnet heeft hiernaar geluisterd (Ook de WC is afgeschaft, hoewel die onbemand was). In plaats van een conducteursfluitje klinkt er een bel als de deuren gaan sluiten. De bestuurder kan door middel van een uitklapbare spiegel de deuren en het perron in de gaten houden.

Deze bestuurder, die bij automatenstoring ook kaarten moet verkopen, zit achter een glazen ruit. Dit stelt de passagier in staat om een blik op de spoorbaan te werpen. Een fascinerend gezicht. Ik loop helemaal naar achteren om door de andere cabine achteruit te kijken. De spoorbaan is langs een liniaal getrokken. De snelheidsmeter klimt met moeite naar de 80 km/uur. In Geerdijk, Daarlerveen, etc. stappen er een paar mensen in. Bij aankomst in Almelo zitten er bijna 20 mensen in het treintje. Het valt me niet eens tegen.

De Oostnet-trein rijdt van 06.00 tot 22.00, in uurdienst met in de spits een paar extra ritjes. Er zit een rare knik in de dienstregeling. Tot de middag vertrekt hij om .34 uit Marienberg, in aansluiting op de komst van de NS-stoptrein uit Emmen. Dan valt er een gat van anderhalf uur en vertrekt de trein vervolgens tot einde-dienst op het hele uur, waardoor aansluitingen niet mer kloppen. Snappen doe ik het niet.

Bij het verlaten van zijn glazen huisje wordt de bestuurder aangevlogen door een kijvende vrouw. De symptomen zijn mij, ook zonder kennis van de psychiatrie, zonder meer duidelijk: reizigerskolder, de ziekte die fatsoenlijke treinreizigers doet veranderen in niets-ontziende gifslangen. Het bekendste geval was de vrouwelijke rechter die bij de ingangscontrole een conducteur buiten westen sloeg met haar handtas.

Bij deze vrouw is de aanleiding: het missen van deze zelfde trein naar Mariënberg, een uur geleden. Binnen zestig minuten lang is haar stoomdruk, gemeten in hectoPascallen, tot gevaarlijke hoogten opgelopen en nu, bij het zien van de functionaris die voor het missen verantwoordelijk was, slaan alle veiligheidskleppen open. "Vier uur ben ik al onderweg. Vier uur. En mijn stoptrein is een halve minuut te laat. En heb je dan "!#!"#!"# niet even het fatsoen om te wachten? Is het dan zoveel moeite om #$"#$ eventjes te waarschuwen via de mobilofoon?". De bestuurder werpt tegen dat er geen mobilofooncontact mogelijk is tussen NS en Oostnet (wonderlijk, dat concurrentie in de OV-sector altijd meteen leidt tot het verbreken van alle communicatiemogelijkheden). De boze vrouw heeft daar nu net toevallig geen boodschap aan. Als zo'n machinist uit zijn doppen kijkt, dat ziet hij een reiziger best aan komen rennen. Dat is vanzelfsprekend waar. De bestuurder gaat nu maar over op het argument van "kan ik er iets aan doen?". Dit moet je nooit tegen reizigerskolderpatienten zeggen. De vrouw reageert dan ook furieus. "Nee, niemand kan ooit ergens iets aan doen, maar het overkomt me maar weer". Ook deze strofe is een vast onderdeel van een discussie met een RK-patiënt. "Geeft u me dan tenminste een adres waar ik kan klagen".
-"dat staat op de folder; die hangt overal" zegt de machinist stuurs.
-"Ach man, ik heb hier een uur rondgekeken, maar er hangt hier geen DONDER!"

Het liefst zou ik de RK-vrouw toeroepen: "wees blij, dat er nog een trein rijdt!", maar ik verzwijg dit tactvol.

Helaas komt het niet tot een handgemeen.

Vertrek Mariënberg :

6.34, 7.15, 7.34, 8.34, 9.34,
10.34, 11.34, 12,34, 14.04, 15.04,
16.04, 17.04, 18.04, 19.04, 20.04,
21.04, 22.04

Vertrek Almelo:
6.05, 7.05, 8.05, 9.05, 10.05, 11.05, 12.05, 13.35,
14.35, 15.35,
16.35, 17.35, 18.35, 19.35, 20.35, 21.35
Extra treinen naar Vroomshoop: 16.15, 17.15



TERUG naar menu

Twente

De vertraagde stoptrein naar Enschede wordt aangekondigd. Aangezien het nog steeds regent, stap ik in. Tot dusverre heb ik exact dezelfde route afgelegd als op 8 januari 1997. Het lijkt wel een eeuw geleden. Er is een hoop gebeurd. Ik heb een roman geschreven (die binnenkort op Internet verschijnt), ik heb mijn tweede midlifecrisis doorstaan en ben aan een derde loopbaan begonnen. Ook rond station Enschede Drienerlo is veel veranderd. De ijsvlakte die ik de vorige keer aantrof is nu bebouwd, onder meer met het nieuwe Diekmanstadion, thuisbasis van FC Twente.

Ik wandel een half uur rond en reis verder naar Enschede. In de motregen loop ik door de binnenstad, die me niet erg kan bekoren. Op het busstation is nog steeds geen goede wachtgelegenheid en doet de dynamische reisinformatie het nog altijd niet. Alweer een computersysteem dat al ruim voor het millennium is overleden.

Om 15.05 neem ik de vrijwel lege stoptrein naar Wierden. Daar kan overgestapt worden richting Zwolle. Ik wil echter via Deventer naar Arnhem en heb zo'n donkerbruin vermoeden dat ik in Wierden zal stranden. We zien wel. Hengelo is overstapstation voor de stoptreinen Zutphen - Oldenzaal en de stoptreinen Enschede - Wierden, die op een nader te bepalen tijdstip in de herfst van 1998 door zullen rijden naar Zwolle.

In Wierden blijkt dat er inderdaad geen aansluiting is naar Deventer. Als ik hier door de week was gekomen, had ik wel meteen door kunnen reizen. Nu zal ik 37 minuten moeten wachten. Ik maak een "drietreinenfoto", met v.l.n.r. de passerende Intercity naar Enschede, de stoptrein waar ik zojuist ben uitgestapt en het dieseltje dat gereed staat voor vertrek naar Zwolle.

Wierden is een gristelijke plaats met een stuk of vijf kerken. Op het kerkhof wordt op elke grafzerk gevraagd om te bidden voor het zielenheil van degene die eronder ligt. Ik fotografeer onder andere een fraaie, witte boerderij en ben net op tijd terug voor de stoptrein naarDeventer. Als de Buffel in het najaar het hele traject Zwolle - Enschede gaat rijden, zal deze stoptrein ingekort worden tot Almelo - Deventer. Ook deze trein is niet druk. In Colmschate stappen twee jongens van een jaar of zestien in. De een heeft geen kaartje gekocht en de ander pest hem met de mogelijke komst van de conducteur. "Hij is net geweest hoor", zeg ik ter kalmering. "Maar hij komt terug" zegt de pestkop. Dan, tegen de andere jongen: "Ie hebt helemoal geen cent'n man. De deurwaarder kan wel vief keer aan je deur koom'n en dan heeft hij nog zien cent'n niet. Ik stap over richting Arnhem. Het wil nog niet echt zonnig worden.

TERUG naar menu

Arnhem - Rotterdam

In Arnhem pak ik enkele uren later, om 19.20 om precies te zijn, de nieuwe sneltrein naar Rotterdam / Den Haag. Vroeger reden deze treinen enkele spitsritten, maar nu wordt de verbinding vrijwel de gehele dag geboden. De treinen stoppen in Ede-Wageningen, Driebergen-Zeist dat daarmee zijn sneltrein terug krijgt, Utrecht CS, Woerden en Gouda, waar de trein wordt gesplitst (Behalve in de spits, dan rijdt er vanaf Utrecht een aparte trein naar Rotterdam; achter de trein naar Den Haag aan). De trein naar Rotterdam stopt alleen nog in Alexander; die naar Den Haag stopt wel in Zoetermeer, maar niet in Voorburg, waar nog wel altijd de Intercities halteren. Vanzelfsprekend heeft dit alles de nodige gevolgen voor de stoptreinen: Oosterbeek, Veenendaal-De Klomp, Wolfheeze en Maarn gaan er buiten de spits flink op achteruit. Oosterbeek en Wolfheeze hebben dan slechts een stoptrein per uur (Utrecht - Amersfoort - Ede-Wageningen - Arnhem). Veenendaal-De Klomp raakt zijn stoptrein helemaal kwijt, maar ziet nog wel eens per uur een sneltrein stoppen. Maarn, tenslotte, is buiten de spits alleen bereikbaar met de stoptrein Utrecht - Rhenen. Reizigers voor Arnhem moeten "terugsteken" via Driebergen-Zeist. Maar laten we eerlijk zijn: in De Klomp, Maarn, etc. stonden nooit grote drommen mensen op de trein te wachten.

Vier sneltreinen per uur naar Utrecht (de andere twee zijn de IC'S Nijmegen - Den Helder) is wel wat veel van het goede op een vroege zaterdagavond. De trein is aanvankelijk leeg, maar loopt, naarmate we dichter bij de Randstad komen, geleidelijk aan toch wat vol. Bij Alexander stap ik, gevolg gevend aan een impuls, uit en neem de metro naar de binnenstad van Rotterdam.

Het lijkt erop dat in heel Rotterdam en omgeving alle griezels vanavond uit hun holen gekropen zijn. Zowel in de metro als in de trein naar huis zie ik niet veel anders dan junkies, zwervers, halve zachten en lallende dronkaards. Onderweg naar Leiden hoor ik een dronken, verlopen man een keer of 27 zeggen dat hij slechts drie bazen heeft: zijn vader, zijn moeder en Allah. En verder kan iedereen hem de rug op. Ik hoop dat iemand van die drie zich over hem zal ontfermen.

+++wordt vervolgd+++


Vandaag heb ik, afgezien van de stremming bij Putten, geen vertraging van betekenis ondervonden. De voorlopige, voorzichtige conclusie van een weekje reizen volgens dienstregeling 1998-1999 luidt, dat de voorspelde ontwrichting tot dusverre is uitgebleven. Zullen we een voorzichtig complimentje uitdelen aan NS, Oostnet en Lovers?

vertrek Bestemming
Arnhem - Ede-Wageningen 08 Intercity Den Helder
11 Stoptrein Utrecht (via Amersfoort; alleen in de spits)
20 Sneltrein Den Haag CS (Spits: 24). Stopt ook in Veenendaal-De Klomp
38 Intercity Den Helder
41 Stoptrein Utrecht (via Amersfoort)
49/50 Sneltrein Den Haag CS (Spits: 54)
Ede-Wageningen-Arnhem 02 Sneltrein Arnhem (Spits Nijmegen; 58)
05 Stoptrein Zutphen (alleen spits)
13 Intercity Nijmegen
32 Sneltrein Arnhem (Spits Nijmegen; 28)
35 Stoptrein Arnhem
43 Intercity Nijmegen






vertrek Bestemming
Utrecht CS - Driebergen-Zeist 04 Sneltrein Arnhem (Spits: Nijmegen; v. 03)
06 Stoptrein Arnhem (alleen spits)
22 Stoptrein Rhenen
34 Sneltrein Arnhem (Spits: Nijmegen; v. 33)
36 Stoptrein Arnhem - Zutphen (alleen spits)
52 Stoptrein Rhenen
Driebergen-Zeist - Utrecht CS 16 Stoptrein Utrecht (alleen spits)
20 Sneltrein Den Haag CS (Spits 21)
28 Stoptrein Utrecht
46 Stoptrein Utrecht (alleen spits)
50 Sneltrein Den Haag CS (spits 51)
58 Stoptrein Utrecht
Frans Mensonides
1 juni 1998


TERUG naar menu

VERDER naar Stad en Land; Deel 2 (Wandelen met Wim, Weesp, Flevo, Spaarne, Kippenlijntje)