De Fyra V250
op Rotterdam Centraal
Deze
foto beeldvullend > > >
Eerder verschenen in deze reeks:
(1): 'De zeven mensen in deze trein': Antwerpen
Centraal - Noorderkempen (incl. Brecht en Wuustwezel; juni
2009)
(2): Rotterdam - Schiphol - Amsterdam
met Fyra (september 2009)
(3): Rotterdam -
Antwerpen: met 300 km/uur door Nederland (juli
2010)
(4): Fyra: Met 160 Naar
Breda - (4a): De
remmen resetten van de HSL - Waarheen
is toch de Volans gevlogen? (april 2011)
(5): HSL2, ofwel: de Maastricht
Brussel Express (juni 2011)
Luxe,
gevulde chocolaatjes in een speciaal doosje, met Fyra-logo. Daarop
worden de reizigers van de Fyra V250 getrakteerd, uit uitzinnige
vreugde over het feit dat het ding rijdt. En dat soms zelfs doet met de
snelheid van 250 km/uur die in de naam ligt opgesloten. V, velocitas,
betekende vroeger bij natuurkunde al: snelheid. Of staat die V
misschien voor het Vlaamse: vinnig?
NS Hispeed is deze zomer in staat gebleken, één van zijn 16 geleverde stompsnuitige treinen van het fabricaat AnsaldoBreda rijvaardig te krijgen. Die ene trein heeft afgelopen maanden op zorgvuldig geheimgehouden tijden verrassingsritten Amsterdam – Rotterdam gereden voor passagiers. Sinds zondag 9 september pendelt hij in drieuursdienst tussen de twee grootste steden van ons koninkrijk, met tussenstop op Schiphol, en via de HSL-baan onder het Groene Hart door.
Dat mag ook wel een keer, zo langzamerhand. Die treinen hadden al in 2007 moeten rijden. En dan in uurdienst tussen Amsterdam en Brussel en halfuurdienst tussen Amsterdam en Breda. Daartoe hadden Hispeed en de Belgische spoorwegmaatschappij NMBS 16, resp. 4 exemplaren besteld van die opvallend vormgegeven 8-baks-treinen.
Ik ga het trieste verhaal rond de levering, storingen en beveiliging van de V250’s niet helemaal meer napluizen en uitkauwen, noch het bijna-faillissement van Hispeed dat we in de tussentijd nog gehad hebben. Je vindt er nog wel het nodige over terug in de vorige afleveringen van deze reeks, die zeer laagfrequent is, en daardoor heel goed bij de V250 past.
Feit is, dat de verbinding Amsterdam – Breda pas in de periode 2009 -2011 langzaam opgetuigd werd, met ouwe rijtuigen, getrokken door TRAXX-locomotieven, die slechts 160 konden. Deze dienst werd vanaf zomer 2010 aangevuld met Thalystreinen Amsterdam – Brussel – Parijs, 10 ritten per richting per dag, die op sommige trajecten 300 km/uur rijden.
De uurdienst Amsterdam – Brussel bleef met conventioneel materieel uitgevoerd worden over Den Haag en Roosendaal. Met de grote dienstregelingswijziging in december 2011 verminderde het aantal binnenlandse treinen Amsterdam – Schiphol – Den Haag HS – Rotterdam ten koste van de verbinding via Haarlem. Dat verlies werd gecompenseerd door de zogenaamde ‘pleistertreinen’, Amsterdam – Schiphol – Den Haag HS – Rotterdam zonder stop op Leiden Centraal, een half uur na de Brusselaars.
‘Pleistertreinen’ omdat ze een pleister op de wonde vormden. Maar ook wel een beetje als beksnoerdertje, pleister op de mond, en verder vermoedelijk omdat alles in de spoorwegwereld met pleisters aan elkaar geplakt is.
Per 9 september 2012 zouden dan eindelijk, na vele testritten in de zomer, de V250’s gaan rijden op Amsterdam – Brussel. De pleistertreinen werden heel voorbarig opgeheven. Maar verwijderen van die pleisters maakte een gapende wond zichtbaar: er was slechts één V250 rijvaardig, en die zou slechts in drieuurdienst rijden tussen Amsterdam en Rotterdam, en dan nog alleen als de muts van exploitant Hispeed goed stond.
Als ze rijden, vertrekken ze om 8:08 van Rotterdam Centraal, 10:10 van Amsterdam Centraal, en verder steeds om de drie uur, tot ergens in het begin van de avond. Dat staat dan soms aangekondigd in de reisplanner van NS, en nooit waar je het eigenlijk zou verwachten, op de website van NS HiSpeed.
In het weekend van 14 en 15 september was de Oude- en Schiphollijn op meerdere plaatsen gestremd en mocht je zonder toeslag met Fyra reizen. Via Twitter had ik het gerucht gehoord dat ook de V250 op de baan zou verschijnen. In de NS-reisplanner ontbraken ze echter. Ik toog op goed geluk naar het nu bijna voltooide nieuwe station Rotterdam Centraal en ging een middagje winkelen, met verkneukeling op dat ritje per V250, vertrek 17:08.
Die
piramide, dat nieuwe dak van Rotterdam Centraal harmonieert fraai met
de hoogbouw in de omgeving. Dit nieuwe station zal niet wegzinken
tussen de wolkenkrabbers, zoals zijn voorganger de laatste decennia wel
deed. De enorme hal heeft nu nog iets van een spelonk, maar ziet er
toch veelbelovend uit.
Heeft de crisis ook in het winkelhart van Rotterdam toegeslagen – als ik even een zijpad mag inslaan? Een paar jaar geleden kon je op zaterdagmiddag om 16:00 uur bij Media Markt over de hoofden lopen, en moest je bij Donner een half uur in de rij staan om je boek of CD af te rekenen. Voorbij, die tijd.
Goed, ruim voor 17:08 natuurlijk terug op Rotterdam Centraal. Maar helemaal niente V250 op dat tijdstip, alleen de mededeling ‘Rijdt niet’ op de borden.
Tandenknarsend nam ik dan maar de TRAXX-trein, die maar 160 rijdt. Achteraf had ik natuurlijk net zo goed meteen met metro en bus terug kunnen keren naar Leiden, in plaats van een trein te nemen die die stad op 2 kilometer afstand scheert, en 25 kilometer verderop pas stopt, op Schiphol. Maar goed.
Ik zat in een Fyra die nu eens echt vol zat, door het kwijtschelden van de toeslag en door de stremmingen op de Oude- en Schiphollijn. Dé formule om van die binnenlandse HST’s Breda – Amsterdam toch nog een succes te maken: toeslag afschaffen en de Oude Lijn opheffen.
De
maandag daarop zet ik meteen na het ontwaken de PC aan en tover de
NS-reisplanner op het scherm. Jawel, het is mijn geluksdag: de
V250-ritten staan aangekondigd! Dat doen ze pas op de dag zelf, om de
spanning erin te houden.
Ik reis naar Schiphol en mik op de V250 die om 10:10 uit Amsterdam vertrokken is en dat om 10:25 zal doen van onze nationale luchthaven. Deze keer moet er wel een toeslag betaald worden. Als ik, gewapend met toeslagkaartje, op het genoemde tijdstip op het perron sta, rolt er net een gewone Fyra binnen, getrokken door een TRAXX. Het is de 10:08 naar Breda, die een flinke vertraging heeft.
Na vertrek daarvan wordt het stil op het perron. Zou ik de V250 nog zien, vandaag? Ja, hij verschijnt op de CTA, en daar heb je hem in werkelijkheid ook al; daar komt hij binnenrollen met zijn markante snuit. Merkwaardig vormgegeven trein. Het ding straalt weinig snelheid uit, maar wel een goeiige lobbesachtigheid, iets van een vriendelijke geweldenaar. Die Goofy-neus zal er echter niet opzitten voor het mooi, maar voor de stroomlijn en om in voorkomend geval botsingen op te vangen.
Ik kan zo maar instappen in dat snelheidswonder! Ik doe het, en ben vrijwel de enige: de bulk van de passagiers heeft natuurlijk de vertraagde reguliere trein van 10:08 genomen.
Eerlijk is eerlijk: het zijn mooie treinen, ook van binnen. De comfortabele zetels bieden meer beenruimte dan die krappe Thalys’sen, waar een lange Nederlander zo ongeveer met zijn oren tussen zijn knieën zit opgevouwen. Je hebt een klaptafeltje tot je beschikking waarop je bijvoorbeeld een laptop kunt laten rusten. De rijeigenschappen zijn uitstekend.
Voorbij Hoofddorp kunnen we eindelijk kennismaken met de hoge snelheid die past op een HSL. Helaas is de snelheidsmeter boven de deuren defect, evenals de klok, die gedurende de hele rit 10:17 blijft aangeven. Maar de trein gaat toch duidelijk sneller dan de 160 waaraan we op dit traject gewend zijn; ik merk het aan de snelheid waarmee de auto’s op de A4 achteruit lijken te rijden. 't Is allemaal niet niks: met 250 door Holland!
Twee man
personeel komt langs, gekleed in jaren 50-outfit. Zij spelen witkiel
met een karretje vol oudmodische koffers. Ze delen de al genoemde
chocolaatjes uit en maken met een al even oude Clack-camera desgewenst
foto’s van reizigers. Een heel bijzondere Clack-camera, want hij kan
digitale foto’s opsturen naar een door de klant opgegeven e-mailadres,
en dat kregen ze in de fifties echt niet voorelkaar. Nu ik eraan denk,
bij het webklaar maken van deze aflevering: ik heb mijn foto nog niet
ontvangen.
Ook krijgen we een foldertje met een hoop geronk over deze V250. Niet minder dan een revolutie op het gebied van reizen maken we mee. Het wordt vergeleken met de overgang van stoom op stroom in de jaren 30 van de vorige eeuw, en zelfs met de vervanging van de trekschuit, een eeuw eerder, door stoomloc De Arend.
Ik geloof dat Fyra / NS Hispeed blijer is met de V250 dan het publiek. Achter mij zitten drie jongemannen die brak zijn van een lange luchtreis met veel jetlag, en zichtbaar naar hun bed verlangen. Ze ondergaan het fotograferen met lijdzaamheid. En een eindje verderop zie ik wat buitenlanders die zojuist voor het eerst voet op Nederlandse bodem hebben gezet, denken dat alle Nederlandse treinen zo hard rijden, en in de verste verte niet snappen wat er allemaal gebeurt.
Ik begrijp nu ook waarom de V250 afgelopen weekend niet reed: de chocolaatjes waren op. Nee, hoorde ik van een lezer: er waren instructieritten voor het personeel.
We duiken de koeientunnel in, onder het Groene Hart, komen er ook weer uit tevoorschijn, en stuiven langs Zoetermeer. Maar voorbij de passage van de A12 gaat de V250 in de remmen. In bedaagd tempo passeren we Berkel en Bergschenhoek. Dat is ook wel logisch: de trein heeft nu zijn tragere voorganger achterhaald, die een paar minuten eerder uit Schiphol is vertrokken.
In de bocht bij Blijdorp komen we zelfs even geheel tot stilstand. De conductrice kondigt via de geluidsinstallatie het naderen van het eindstation Rotterdam Centraal aan. Ze doet een dappere poging, dat ook in het Engels te doen (dit is tenslotte géén internationale trein), maar halverwege raakt zij de draad kwijt, en heft een kakelend gelach aan dat overgaat in tomeloos gegier met hysterische uithalen. Ze kan haar lol niet op. Raar. Ik schreef het al: het personeel lijkt opgewondener van die V250 dan de passagiers.
De buitenlanders kijken verbouwereerd naar de luidspreker waaruit al dat geluid komt. Hun eerste indruk van ons lawaaierige volkje is niet gunstig. Een van de bereisde jongemannen heeft intussen andere zorgen. ‘Ik ga thuis meteen helemaal instorten’, zegt hij, ´ík vóél het!’
Ik klok het ritje Schiphol – Rotterdam op 25 minuten. Zonder dat langzame rijden en stilstaan aan het eind van de rit zou je uitkomen op een minuut of 21, 22, tegen de 27 die de TRAXX-treinen erover doen. Al met al kun je straks binnen de 2 uur reizen van Amsterdam naar Brussel, toch een grote vooruitgang vergeleken met de huidige 2:56 uur, als die treinen eindelijk in de dienstregeling komen.
Hee,
zouden er trouwens ook geen treinen Den Haag – Breda – Brussel gaan
rijden? Wat is daar van geworden? Niets; de NMBS wil er niet aan en
Hispeed geloof ik ook niet. Minister Melanie met de lange achternaam is
er woedend over, en eist ineens, met de vuistjes driftig op tafel
trommelend, dat ze tóch gaan rijden (zie dit krantenartikel).
Flinke meid, Melanie! Ze behoort tot de bewindslieden die pas ferme
taal gaan uitslaan als ze de demissionaire status bereikt hebben.
In Rotterdam blijft de V250 een kleine 20 minuten stilstaan, wat mij en andere hobbyfotografen de gelegenheid geeft, hem van alle kanten te fotograferen. Daarna aanvaardt hij de terugrit.
Wat te doen in Rotterdam met een dag die nog jong is, en met nog een half dagdeel voor de boeg, voordat ik me in Leiden moet melden voor een afspraak? Ik ga eerst een beetje bijkomen van de doorstane emoties, met een kopje koffie bij Lebkov. De broodjes zijn daar twee keer zo klein als in het Leidse filiaal van die keten. Maar dat lijkt misschien maar zo, omdat de Rotterdamse vestiging twee keer zo groot is als de Leidse, met zelfs een bovenverdieping.
Na een rit met de V250 zijn alle ov-middelen die ik verder kan nemen, niet meer dan traag voortkruipende afknappers. Ter ontnuchtering neem ik metro plus bus naar Krimpen aan den IJssel, of all places, dat achter de stormvloedkering saai ligt te wezen. Als je dan toch moet krimpen tot normale proporties, waarom dan niet aan de IJssel?
Die omrit geeft geen aanleiding tot een nader
reisverslag. Je ziet de foto’s wel in de rubriek foto-van-de-week.
Frans Mensonides
20 september 2012
Er geweest: zaterdag 15 (vergeefs) en maandag 17 september 2012
PS: Kort na het uploaden van de
eerste versie van dit stuk
kreeg ik van NS HiSpeed een filmpje toegezonden, waarvan mijn portret
deel
uitmaakte. Het is gemaakt met hetzelfde jolijt dat het treinpersoneel
tijdens
de rit tentoonspreidde. In hun over-enthousiasme om een oude
Polygoonstem te
imiteren, spraken ze zelfs naamvals-n’en uit die het Nederlands nooit
gekend
heeft. Heel leuk filmpje hoor, aardig bedacht, maar oordeel zelf!
© Frans Mensonides, Leiden, 2012.