Spurten op papland (4): Boven(-)Hardinxveld, (g)een reizigersstop

Eerder verschenen in deze reeks:
Spurten op papland (1): de MerwedeLingelijn (november 2008)
Spurten op papland (2): Kwartierdienst op de MerwedeLingelijn / Papland zelf / Leerdam (oktober 2011)
Spurten op papland (3):  Sliedrecht Baanhoek en Hardinxveld Blauwe Zoom / Peulenwandeling (december 2011)

Feeling down when the summer has come
Burning heat, drops and sweet keep on falling
I don't like the town when the summer has come
Dusty streets and it's hot outside (Side, side)
I don't care for a sunny day
Get your share from the rain in May
Rain in May wipes your worries away
Take a dose, take off your cloths
Feel the soft warm spray of the rain in May

Hit van Max Werner uit 1981

Op 16 april 2012 ging er alweer een station open aan de MerwedeLingeLijn (MLL): Boven-Hardinxveld, dat al sinds de invoering van kwartierdienst in 2011 werd gebruikt als passeerpunt. Ik ging er even kijken aan het eind van een <<< Betuwedag, liet me er natregenen en zag af van de veerpont naar Werkendam, die net voor mijn neus wegvoer. 

In deze aflevering van de Paplandserie maak ik eindelijk zelf eens mee wat het handelsmerk is van de MerwedeLingeLijn, en het onderwerp van veelvuldig geklaag en getwitter: vertragingen en uitgevallen treinen. Het begint al als ik vroeg in de middag een stukje MLL doe, op weg van Buren naar Schoonrewoerd: Geldermalsen – Leerdam. De trein uit Dordrecht komt pas aan na het tijdstip waarop hij eigenlijk alweer zou moeten vertrekken: 13:38. Aankomende reizigers zien met lede ogen hun aansluiting op de stoptreinen naar Utrecht en Breda verloren gaan. 

De nodige uren later (reizen in deze regionen vereist veel geduld en tijd) ben ik uitgewandeld tussen de bloesems, en neem ik op station Leerdam een lichtelijk vertraagde trein naar Dordrecht. Bij fietsers is de MLL heel populair, zoals ook al bleek tijdens de eerste delen van de reeks.

En zoals ook al vaker opgemerkt, worden kleine vertragingen op deze grotendeels enkelsporige lijn al snel grote. We vertrekken veel te laat uit Gorinchem. Het eerstvolgende station is het doel van mijn uitstapje, Boven-Hardinxveld. 

Dit is dienstregelingstechnisch een heel raar geval, Boven-Hardinxveld. Voor dit station geldt hetzelfde als voor Sliedrecht Baanhoek: alleen de treinen Dordrecht-Geldermalsen v.v. stoppen er. De korttrajecttreinen Dordrecht – Gorinchem v.v. rijden door, terwijl hun tegenligger stilstaat. Maar als ze even op die tegenligger moeten wachten, stoppen ze toch, maar mogen er geen reizigers in of uit. ‘Geen reizigersstop’, staat er dan vermeld op de display. Mijn trein vermeldt dat ook, hoewel deze hier volgens dienstregeling wél stopt, en de deuren ook gewoon open gaan. En terwijl er tegenover ons helemaal geen trein passeert; die is veel te laat, of uit de koers genomen. De verwarring op dit station zal aanleiding geven tot stukken in de krant.

Met een drom van vijf andere passagiers laat ik me meevoeren naar de uitgang van een station dat je, als je het vriendelijk uitdrukt, ’functioneel’ zou kunnen noemen; dat klinkt aardiger dan ‘goedkoop’. De perrons bestaan uit betonplaten en hebben een abri, zodat je niet nat wordt als het regent. Via een brug over een sloot bereik je de chipkaart-oplaadautomaat, die voorshands buiten dienst is, de papieren-kaartjesautomaat, die geheel ontbreekt, en de fietsenstalling, waar nog ruimte is voor veel meer rijwielen dan er nu staan.

Het station ligt op zo’n 3 kilometer ten oosten van Hardinxveld-Giessendam. Op het stationsbord hebben ze bezuinigd op het streepje tussen ‘Boven’ en ‘Hardinxveld’. De Betuwelijn of Betuweroute voor goederentreinen loopt achter het station langs; ik heb eerder deze dag zowaar een trein zien rijden op deze peperdure vergissing waar reizigers weinig aan hebben - hooguit indirect, door ontlasting van het spoor tussen Rotterdam en Arnhem.

De bebouwde kom van Boven-Hardinxveld bereik je met een wandeling van 5 à 10 minuten over een snelweg en over het uitwateringskanaal van de rivier de Linge, dat bij Hardinxveld-Giessendam eindigt in de Steenenhoeksluis. 

Boven-Hardinxveld is een dijkdorpje langs de Boven-Merwede, die zich even verderop splitst in de Beneden-Merwede en de Nieuwe Merwede. Het dorp heeft op het eerste gezicht niets waarover een mens naar huis zou kunnen schrijven; een wijk met naoorlogse huizen; een kerkje onderaan de dijk. Maar voor wie goed om zich heen kijkt, is er altijd iets te zien, overal. Hier bijvoorbeeld de IJsclub de Putten; een bord in een tuin van 25 bij 25 meter; zetten ze die bij vorst onder water??

Over water gesproken: volgens de buienradar zou vanmiddag tussen 16:00 en 17:00 een regenzone het rivierengebied bereiken. Dat is ook zo. Het miezert, gaat even plenzen, en valt dan weer droog, waarna het even later opnieuw begint te miezeren. 

Een groot seniorentehuis is genoemd naar Judith Leyster, de eerste vrouwelijke schilder van betekenis uit onze kunsthistorie. ‘Ho, ho’, hoor ik je roepen, ‘en Mechteld van Lichtenberg toe Boecop dan?’ Natuurlijk, hoe kon ik haar vergeten? Voor het tehuis staat een bushalte van een zeer dun buslijntje naar Hardinxveld-Giessendam en Gorinchem. Goed dat er nu ook een trein stopt in dit oord, al moet je er een wandeling voor over hebben.

Ik heb mijn zinnen gezet op de veerpont naar het Brabantse Werkendam, waar ik nog nooit geweest ben, en dus heen wil. Die vaart net weg als ik de kade langs de Merwede bereik. Dit is niet zo’n pont die continu heen en weer vaart, maar dat alleen op gezette tijden doet. Ik heb ergens op het WWW een dienstregeling gelezen, waar ook vermeld stond dat hij op zondag niet mocht varen van de S.G.P., maar dat doet er niet toe, want het is vandaag woensdag.

‘Was dit nou de laatste van vandaag?’, vragen twee meisjes van circa 15 lentes me, die aan komen fietsen bij de steiger, en net als ik het nakijken hebben. ‘Ik hoop het niet’, zeg ik, ‘want ik wilde ook wel graag naar Werkendam’. 

‘Ik word geen wijs uit die dienstregeling’, zegt de een, verwoed de regen boenend van het glas waarachter dit belangrijke papiertje zit. Ik kijk zelf wel even, met mijn routine in het ontcijferen van tijdentabellen. ‘Dat wordt bijna een half uur wachten’, moet ik vaststellen. De vijfde keer vandaag. Ik zie maar van dat hele Werkendam af, denk ik.

De veerpont blijkt zeer onlangs in andere handen overgegaan te zijn. En sinds de S.G.P. godzijdank geen gedoogpartner meer is, mag er ook op de dag des Heeren weer gevaren worden.

Er passeert een zesbaksduwboot. De veerpont, niet veel meer dan een vlet, keert terug. Hoopvol blijf ik nog even staan op de dijk; vaart hij misschien een extra vaart voor ons drieën? Nee, hij slaat rechtsaf en zet koers naar Gorinchem. Met niet erg lede ogen kijk ik hem na: het ding deint frenetiek op baren die er niet zijn op de rimpelloze Merwede, alsof hij op de Noordzee zat bij windkracht negen.

Ik keer nu maar terug naar het station. Zelfs in een klein dorpje slaag ik erin, te verdwalen. Op de terugweg zie ik kerk noch bejaardenoord. En dat tuintje met die heggen in de vorm van hoedjes, ben ik daar nou heen ook langsgekomen? Gelukkig, daar heb je dat schaatsbaantje; meer geluk dan wijsheid.

Op de MLL zie ik uit de verte treinen rijden die er op dit tijdstip helemaal niet moeten rijden. Als ik ben aangekomen op het perron galmt de omroep ‘Dames en heren’ door de polder, wat wat overdreven is voor slechts één aanwezige heer.  Vertraging van de trein van 17:42 naar Gorinchem wordt omgeroepen. Maar die trein staat niet in het spoorboekje; dat is er zo een zonder reizigersstop. Die treinen staan dan ook niet vermeld op de vertrekstaten van Arriva op dit station, maar wel in de reisplanner van NS, en blijkbaar ook in de databank van de ingeblikte omroepster.

Mijn trein, die naar Dordrecht, is in geen velden of wegen te bekennen. Ik denk een paar gedachtes, onder meer over wat die meisjes zullen zeggen als die veerpont eindelijk arriveert: ‘Waar is die vent ineens gebleven, die zo nodig naar Werkendam moest?’ Ik had me wel netjes af mogen melden; ben zo maar weggelopen. Ik heb het voorgevoel dat ik ze over een jaar of drie, vijf, weer ergens tegenkom, en ze dan zeggen: ‘Waar bleef je nou, hè, met je Werkendam?’ 

Mijn trein Arri(va)veert toch nog, met 10 minuten vertraging, en houdt keurig halt voor een reizigersstop. Het aantal tegenliggers dat we ontmoeten onderweg naar Dordrecht, is zeer beperkt, en we passeren ze op andere stations en andere tijden dan vermeld staat in de dienstregeling. Ze gooien bij vertraging gewoon de treinen Dordrecht-Gorinchem v.v. eruit en bieden een halfuurdienst in plaats van een -kwartier. 

In Dordrecht heeft de trein naar Gorinchem van 17:53 niet gereden en propt iedereen zich in die waarmee ik aankom, die om 18:08 had moeten vertrekken naar Geldermalsen, maar ook weer bijna tien minuten te laat wegrijdt. Ik vermoed dat alle avondspitsen op de MerwedeLingeLijn eindigen in chaos; de reizigers reageren gelaten.

Een adviseur in het spoorwegwezen vertelde me laatst dat er een vrij goedkope, doch doeltreffende oplossing bestaat voor het punctualiteitsprobleem op deze lijn. Maar die beschrijf ik hier niet; zijn concurrenten mogen die zelf bedenken.

Tijd om Papland te verlaten!

Frans Mensonides
18 mei 2012
laatste wijziging: 27 mei 2012
Er geweest: woensdag 2 mei 2012

DIENSTREGELING PER 16 APRIL 2012

© Frans Mensonides, Leiden, 2012.