Ik ben omringd door schoolmeisjes. Eens luisteren wat ze zeggen. Zou het weer over studiepunten gaan? Om de drie woorden zeggen de meisjes 'onwijs'. Ze hebben onwijs lang uitgeslapen, kregen vorige week een onwijs moeilijk proefwerk en vinden die ene lerares onwijs vervelend. Een van de scholieres baalt onwijs van haar ex-vriendje; die deed vorige vrijdag in de kantine onwijs stom tegen haar.
Even later begint hetzelfde meisje de anderen om niet geheel te doorgronden redenen te stompen en te schoppen. Het is, geloof ik, bedoeld als grap. "Doe niet zo onwijs" is de reactie.
In Utrecht kijk ik even rond op het stadsbusstation, waar zo tussen 8.30 en 9.00 de absolute piek bereikt wordt van de drukte. Vooral op de lijnen 11 en 12S, naar de Uithof, rijden de bussen af en aan. Wanneer een bus voor komt rijden. vatten twee controleurs post bij de deuren, openen deze door middel van een knop en maken een uitnodigend gebaar naar de gereedstaande horde studerenden. Er worden tot mijn verbazing geen vervoersbewijzen gecontroleerd. De controleur bij de achterste deur maakt een gebaar naar zijn collega bij de voorste; die maakt een gebaar naar de bestuurder: de bus kan vertrekken. Een dynamische, uitdagende baan bij het GVU. De volgende bus komt aangereden. De kluit reizigers is wat verminderd; nu worden de kaartjes wel gecontroleerd.
Lijn 3 zie ik ook. Die is aardig vol, maar verliest het ruimschoots van de lijnen naar de Uithof. "Vroeger", dat wil zeggen vóór de verplaatsing van het Academisch Ziekenhuis naar de Uithof, vóór de studentenkaart en vóór de komst van de gelede bussen, had lijn 3 een zeer hoge frequentie: vijf minutendienst gedurende een groot deel van de dag. Nu is dat teruggebracht naar 10 minuten. Indertijd stond er op het busstation een stempelautomaat, speciaal bestemd voor de klanten van lijn 3. Dan zou het instappen wat vlotter verlopen.
Allemaal mooi en aardig, maar ik moet nu snel richting Lunetten. Ik pak lijn 8 en zal lijn 3 pas nemen na gedane zaken.
Om 14.40 stap ik bij Lunetten op bus 20; de ringlijn. Deze sluit aan op de stoptrein uit Tiel. Ik ga ervan uit dat dit feit op toeval berust. In de route van de ringlijn, die de laatste jaren meerdere malen uit zijn as is herrezen, is nu ook de Uithof opgenomen. Ik stap een paar haltes daarvoor uit, nl. op de Rubenslaan. Een onafzienbare keten van gelede bussen rijdt langs. Naast 12S zie ik ook lijn 13, die heen en weer pendelt tussen CS en P&R Galgenwaard. Eén bus is gloednieuw: de opvolger van de huidige generatie gelede bussen die rijden sedert 1989. Ooit heeft Utrecht plannen gehad voor een metro- , lightrail of sneltramoplossing op de vervoersas Centraal Station - Uithof. Jammer dat het is afgeketst. Het had een slordige miljard gulden gekost, op te hoesten door alle getrouwe belastingbetalende vaderlanders tussen Delfzijl en St. Anna ter Muiden, maar het zou Utrecht heel wat bussen en mankracht bespaard hebben. Nog goedkoper is de oplossing die NS voor het spitsprobleem gecreëerd heeft: gewoon de reiziger wegpesten.
Bij P&R Galgenwaard staat een enorme kluit leeglopers en lanterfanters te kijken naar het voetbalveld. Wat is hier te doen? Zijn de marsmannetjes zojuist geland in het stadion? Nee, een hoogbejaarde Utrechtenaar vertelt me wat er aan de hand is; de FC Utrecht gaat straks trainen. Daar staan ze iedere middag naar te kijken. Hoe bestaat het. Ik vind de wedstrijden van FC Utrecht al niet om aan te zien; zelfs niet in een korte samenvatting met commentaar van Hugo - daar komt dat schot - Walker; laat staan dat ik zou gaan kijken naar de training.
Van P&R Galgenwaard vertrekken op zaterdag en op koopavond de Winkelbussen die parkeerders voor een habbekrats naar het centrum vervoeren. Op de halte van lijn 3 staat vermeld dat lijn 3 's-avonds en op zondagen via het Rosarium rijdt; op die tijdstippen rijdt lijn 4, die normaal via het Rosarium rijdt, niet. Althans: niet via het Rosarium. Een vergelijkbaar ingewikkeld verhaal zag ik vorige week in de wijk Lunetten aan een halte hangen; het ging toen over lijn 1 en lijn 8. Waarom simpel als het ook op zijn Utrechts kan. Wat ben ik trouwens vaak in Utrecht, de laatste weken.
Om 15.10 vertrekt mijn bus 3. Eerst gaan wij naar Oudwijk, een wijk die zijn naam wel eer aandoet. Vermoedelijk de eerste buitenwijk van Utrecht, maar de naam Nieuwwijk was dan toch logischer geweest; denk daar maar eens over na. De lange, gelede bus schiet niet erg op in de smalle straatjes. Ondanks het feit dat het maar doodgewoon maandagmiddag is, stappen er tijdens de rit naar CS toch zo'n man of 60 in. We kruisen de Maliebaan, met het spoorwegmuseum, en rijden door de Nachtegaalstraat, een winkelstraat. Op het Vredenburg, in het winkelhart van Utrecht, stappen de meeste passagiers uit. Ik blijf zitten tot CS, dat 18 minuten na vertrek van de Galgenwaard bereikt wordt. Eerst even iets eten en drinken, voor we naar het hoge Noorden van Utrecht gaan.
Ook nu zie ik de meeste doorgaande bussen weer minutenlang stilstaan. In de tijd dat de
gemiddelde bus doorbrengt in deze groezelige pijpenla, zou een lightrailvoertuig met gemak
heen en weer naar de Uithof kunnen rijden . Maar goed, Utereg heeft gekozen voor
hoogwaardige bussen die over een hoogwaardige busbaan gaan rijden. Hoe het hoogwaardige
busnet eruit gaat zien en wanneer het klaar is, is mij niet precies bekend. Ik weet niet of ik er
wel zo erg nieuwsgierig naar ben.
Ik zie dat op het busstation nog steeds een stempelautomaat staat; enigszins verdekt opgesteld tussen een telefooncel en een betonnen muur. Bus 3 naar Zuilen, v. 15.55, staat ruim 5 minuten van te voren al klaar. Vol, maar niet propvol. We rijden een flink aantal kilometers over de Amsterdamsestraatweg. Ik herinner me die weg als één grote verkeersopstopping, maar vandaag is het erg rustig. De Amsterdamsestraatweg is een winkelstraat. Niet het soort winkels waar de chic komt. Zuilen is een oude arbeiderswijk, met smalle straten. Op enkele plaatsen zijn de oude woningen gesloopt; zij hebben plaatsgemaakt voor moderne hoogbouw. Er stapt na CS vrijwel niemand meer in en de bus wordt snel leger. Via de Ferdinand de Lessepsstraat bereiken we de Burg. Norbruislaan. Zuilen ziet er hier wat ruimer en minder benauwd uit. Slechts 16 minuten na vertrek van CS bereiken wij het eindpunt. Zo snel rijd je door een middelgrote stad. De route van lijn 3 is heel wat minder kronkelig dan die van lijn 1.
Ook op de terugweg is de bus weer flink vol. Op de Bernhardlaan ontmoeten we lijn 6 en lijn 7 die - voordat hij afslaat richting Overvecht Noord - ook nog een stuk van Zuilen voor zijn rekening neemt. Zuilen is al met al prima bereikbaar per bus. Het zijn dit soort wijken. met niet al te rijke bewoners, die het openbaar vervoer de meeste klandizie bezorgen.
Seks is compleks en duivels moeilijk. Een krantenkop, uitvergroot op de etalage van een sex-shop. Proberen ze zo klanten te trekken? Of krijg je er advies van een witgejaste deskundige, in plaats van het te mogen doen? Ik wil het niet weten. "Als je sterk bent in je geest, kun je nooit een slaaf worden" hoor ik een jongen zeggen.
We zijn weer terug in het Stadsbusstation, dat in België ongetwijfeld 'buskoker' genoemd zou worden. Dat zou wel een treffende benaming zijn voor deze narigheid. Dit was een ritje van slechts 14 minuten; mijn bus moet nu 8 minuten wachten alvorens verder te mogen naar FC Utrecht.
Na een kort bezoek aan Catharijne neem ik de bus van 17.17 richting Galgenwaard. Het is altijd leuk om de gesprekken van je medereizigers af te luisteren. De enige mensen in deze bus die hun mond opendoen, spreken Afghaans, naar mijn schatting. Daar word je niet veel wijzer van. Och, hoe wijs word je van sommige Nederlandse gesprekken?
Er is weinig interesse voor het P&R terrein; als de bus Galgenwaard nadert, zitten er nog maar drie mensen in. Lijn 3 weet zijn reputatie van drukke lijn niet helemaal waar te maken; ik heb vandaag nog niemand zien staan in de bus.
Op de terugweg naar CS neem ik lijn 12S. Er komt zo'n mooie, nieuwe bus aanrijden. Een aanwinst: stemmig grijsblauw interieur; van die "hangstangen" in de harmonica en fraaie fauteuils waarvan ik de kwaliteit helaas niet kan beproeven. In tegenstelling met lijn 3 is deze bus nu eens echt vol.
17 november 1997
| 3 | (Zuilen - CS - Oudwijk - Galgenwaard) | Elke 10 minuten |
| 4 | (Cartesiusweg - CS - Rosarium - Fockama Andrealaan) | Elke 10 minuten |
| 11 | (CS - Biltstraat - Rijnsweerd - Uithof) | Elke 4 minuten |
| 12 | (CS - Galgenwaard - Uithof) | Rijdt niet in de spits |
| 12S | (CS - Galgenwaard - Uithof) | Elke 2 minuten |
| 13 | (CS - Galgenwaard) | Elke 6 minuten |
In totaal: 67 bussen tussen 8.00 - 8.59 richting Galgenwaard / Rijnsweerd - De Uithof!
DDR reisde afgelopen zomer in de ochtendspits naar de Uithof.