Originele Mephisto, op leeftijd
LAATSTE
ZES AFLEVERINGEN
128. WREEDHEID VAN WELEER: BALTHAZAR GERARDS IN VIER KWARTIEREN (10/02/2013)
127. BOIJMANS
VAN BEUNINGEN: SCHILDERREIS DOOR DE EEUWEN
(03/02/2013)
126. 'SPOORLEED
IN DE WINTER
(27/01/2013)
125. 'JAI
BEGRAIP?', DE WORSTELING VAN EEN ENGELSMAN MET DE NEDERLANDSE TAAL
(20/01/2013)
124. OP AMSTERDAM / W.G.
VAN FOCQUENBROCH
(13/01/2013)
123. DIARREER-EMMER;
VERKEERD LEZEN VAN SAMENSTELLINGEN
(06/01/2013)
Wij senioren hebben in het digitale tijdperk al van een hoop
oude dingen afscheid moeten nemen. Tot nu toe is het me aardig afgegaan. Ik,
die al in 1983 een huiscomputer bezat, en al in 1996 een thuispagina op
Internet, kan nog aardig mee voor iemand die geboren is in ‘56, en zelf
toevalligerwijze ook al precies 56 jaar oud is.
Zonder veel hartenpijn heb ik de teloorgang gezien van de
telefooncel, de 20-delige Winkler Prins-encyclopedie, de grammofoonplaat, de
bandrecorder, de videorecorder (nooit één gehad, trouwens), de kaartenbak, het
14,4K-modem, het reisbureau, de giro-overschrijfkaart, de vergrotingskoker met
bijbehorende baden vol stinkende fotochemicaliën, gezellige dia-avondjes waarbij je tegen de
slaap zat te vechten tijdens het negende vijftigtal door de gastheer zorgvuldig
ingeraamde vakantiedia’s (de helft op zijn kop of in spiegelbeeld),de
curvimeter om afstanden te meten op een kaart, floppy disks, het spoorboekje,
de schrijfmachine, het geluks- of Jobs-telegram, het radiomeubel, allemaal
dingen die ooit deel waren van ons leven.
Toch ben ik in sommige opzichten wel wat ouderwets: foto’s
bewerken met PhotoShop noem ik nog steeds: ‘ontwikkelen en afdrukken’. Maar zo
gek is dat niet, want een kopietje van een email heet nog altijd officieel een
c.c.: carbon copy.
En ik mag qua muzikale voorkeur dan zijn blijven steken in
de jaren zestig; ik ben erg blij dat ik die muziek gewoon kan aanklikken op
mijn PC. Voor mij geen uitpuilende kast meer vol vinylen grammofoonplaten die
ik iedere keer op een draaitafel zou moeten leggen. Dat aanklikken van een MP3
noem ik wel nog steeds: ‘een plaatje draaien’, en een album nog steeds: een elpee.
Maar verder red ik me aardig, in de jaren-tien.
Maar ik verwacht dat ik moeilijk zal kunnen wennen aan de
verdere teloorgang van het verschijnsel: winkel. Nu vallen er al steeds meer
gaten in traditionele winkelcentra en winkelstraten. Steeds meer winkels
verliezen de concurrentie met de webshops. Zo zal het wel gaan: in 2031, het
jaar dat ik 75 word, zal er geen winkel meer open zijn.
Met boeken heb je het nu al. Selexyz, de kwalitatiefste
boekketen van Nederland, was laatst al bijna op de fles. Ze zijn nu gefuseerd met
De Slegte. Gaat dat dan ook verdwijnen: op zaterdagmiddag rustig grasduinen en
bladeren in boeken, die je misschien helemaal niet wilt kopen?
En dan CD- en DVD-zaken. Ze vallen als vliegen; het is een
wonder dat er überhaupt nog bestaan. Nooit meer zoeken in bakken vol elpees.
Die download je tegenwoordig al dan niet legaal van Internet. De CD-zaken die er
nog zijn, moeten het hebben van cadeautjes. Je geeft iemand nog steeds een mooi
ingepakte CD cadeau. Geen USB-stick vol gestolen muziek; dat druist in tegen
diverse regels uit de etiquetteboeken (die je ook online kunt bestellen).
Nee, in een paar branches zullen er heus nog wel winkels overblijven,
de komende decennia. Voor sommige dingen moet je echt naar een zaak. Schoenen,
bijvoorbeeld, die zul je nooit gaan bestellen via internet. Je hebt toch altijd
die deskundige verkoopster nodig die je een kwart maatje groter aanraadt, na
zorgvuldig met de vinger geprikt te hebben in de neus van de schoen die je
aangepast hebt. En die je precies kan vertellen, welke kleur er bij wat past,
en hoe je je uiteindelijk gekozen paar schoenen moet onderhouden.
Dat zou ik denken. Nou, vergeet het maar! Ook de
schoenenzaak is op een oor na gevild. Ik schreef laatst al dat Oerlemans op de
Hogewoerd in Leiden spoorloos was verdwenen - dat was in een stuk over de
verdwijning van de strippenkaart, waar ik en honderdduizenden OV-gebruikers het
nog steeds niet mee eens zijn.
Oerlemans, waar mijn
moeder haar eerste balschoenen al kocht, en ik mijn Mephisto’s, die merkschoenen
waar je zo op wegloopt, zonder gewenningsperiode. Ik week uit naar winkelcentrum
De Haagsche Bluf in het hart van Den Haag, maar ook die winkel daar, nota bene
gespecialiseerd in alleen maar Mephisto’s, is ook al weer verleden tijd, zag ik
laatst.
Ergens in een buitenwijk van Den Haag was nog een echte
goede, ouderwetse schoenenspeciaalzaak, vertelde een kennis me. Ik erheen. Maar
haar informatie was verouderd. Ik zag alleen nog een outlet, een zelfbediening waar
goedkope lorren van schoenen van de hand gingen. Van die schoenen die al
versleten zijn voordat je voeten eraan gewend zijn. Goedkoop is echt duurkoop,
zeker als het gaat om je kostbare, onvervangbare voeten, die je hele leven je
hele gewicht moeten torsen.
Nu zal ik naar Amsterdam moeten; daar zit de laatste
Mephisto-winkel van West-Europa. Of ze toch bestellen via Internet. Sinds ik op
Internet gezocht heb naar nog bestaande schoenenwinkels, buitelen er ongevraagd
heel verleidelijke schoenen over mijn scherm, ongeacht welke site ik bezoek. Schoenen
die ik online kan bestellen, en mag terugsturen als ze me niet passen. Altijd
herenschoenen. Ze hebben lucht gekregen van een nieuwe klant.
Ik snap wel waaraan de traditionele schoenenwinkel kapot is
gegaan. De gemiddelde man stuurt in een schoenenzaak drie paar terug naar de
magazijnen, alvorens het vierde paar af te rekenen. De doorsnee-vrouw is nog
een grotere kwelling voor de verkoper. Zij past zeven paar tevergeefs, en verlaat
de winkel vervolgens zonder iets gekocht te hebben.
Daar gaan al die schoenenzaken natuurlijk door naar de
knoppen; mensen die alleen maar komen kijken en passen. Arbeidsintensief werk;
het personeel is de hele dag bezig met het niet-verkopen van schoenen. Maar een
pakketje schoenen terugsturen dat je via de post ontvangen hebt, daarvoor ligt
de drempel veel hoger. Mensen zien op tegen dat gedoe. Ze houden en betalen die
schoenen maar, ook al passen ze niet echt perfect, of bevalt de kleur ze niet
helemaal. Zo zal het in elkaar zitten.
Naar Amsterdam of toch maar naar de webshop? Ik weet het nog
niet. Eerst eens ouderwets winkelen in Leiden. Volgende keer meer.
FHM
17 februari 2013
© Frans Mensonides, Leiden, 2013