Leiden Centraal, maandag 21 januari
2013, 7:40 uur.
Klik op de foto voor de
schermbrede versie
LAATSTE
ZES AFLEVERINGEN
125. 'JAI BEGRAIP?', DE WORSTELING VAN EEN ENGELSMAN MET DE NEDERLANDSE TAAL
(20/01/2013)
124. OP AMSTERDAM / W.G.
VAN FOCQUENBROCH
(13/01/2013)
123. DIARREER-EMMER;
VERKEERD LEZEN VAN SAMENSTELLINGEN
(06/01/2013)
122. JAN
SALIE EN ANDERE JANNEN; MET POTGIETER OVER DE DREMPEL
(30/12/2012)
121. COLUMN
OVER KOLLUM EN WIJDE OMSTREKEN
(23/12/2012)
120. IN
DE WACHTKAMER VOOR DE BESTRALING
(16/12/2012)
Traditie in deze winterrubriek: minstens één stukje over
sneeuwleed op het spoor. Ineens brak op dinsdag 14 januari 2013 toch de winter
nog uit, met overvloedige sneeuwval in grote delen van het land. Dus daar gaan
we maar weer een keer!
Met de vierde betrekkelijk strenge winter op rij is het
scenario genoegzaam bekend, en gaat een columnpje erover vast vervelen. NS schrapt,
bij de eerste aankondiging door KNMI van naderende sneeuwbuien, op drukke
trajecten preventief de helft van zijn treinen. Met als voorspelbaar argument,
dat de treinenloop dan beter te beheersen is. Met als voorspelbaar
tegenargument dat het des te erger is als de resterende treinen dan ook nog
eens defect raken, of te kort zijn, want dat is lang niet denkbeeldig. Deze
discussie woedt op alle social media,
nog voor het eerste vlokje kristallijne bevroren waterdamp Neêrlands bodem
geraakt heeft.
Is dat het geval, dan is er doorgaans meteen ergens een
wisselstoring, waardoor op dat traject de overgebleven treinen ook nog tot
stilstand komen. Waarmee tegelijkertijd de tegenstanders van de
nooddienstregeling hun gelijk halen, want die maatregel kon de algehele
stremming blijkbaar niet voorkomen.
Daardoor komt een enorme storm van kritiek op gang op de Nederlandse
Stoorwegen en PrutsRail; kritiek van reizigers, kritiek van politici. En dat
helpt allemaal geen biet, want de volgende winter is het steevast opnieuw raak.
Een nieuw element dit jaar is Fyra, de trein die sinds 9
december 2012 een snelle verbinding had moeten onderhouden tussen Amsterdam en
Brussel. In september 2012 maakte ik een soort testrit met betalende
passagiers, van Schiphol naar Rotterdam. De rest van het verhaal is te bekend
om het op deze plek nog te herkauwen.
Sinds de openingsdag is het paradepaardje van de spoorsector
in de lage landen geen dag uit het nieuws geweest. Ik heb het gevoel dat dat NS
publicitair niet slecht uitkwam. De media richtten alle pijlen op deze door het
grote publiek nauwelijks gebruikte rampentreinen, maar vergaten daardoor het
dagelijkse leed van honderdduizenden binnenlandse reizigers.
Een paar ervaringen van mezelf, dan. Op woensdag 16 januari
had ik om 10:00 uur een vergadering in Alkmaar; ergens langs de N9 ten westen
van de stad. Ik was van plan, die afstand vanaf het station te lopen; hooguit
een minuut of 20. Maar een collega die er ook heen moest, stond erop, mij per
auto af te halen van het station.
Daar kreeg hij spijt van. Ik had hem gemeld dat ik om 9:15
zou verschijnen. Maar mijn stoptrein naar Haarlem was veel te laat om daar de
aansluiting naar Alkmaar nog te kunnen halen. Ik reisde dus via Sloterdijk, en belde
mijn collega onderweg dat het wel 9:30 zou worden.
Op Sloterdijk wilde ik de trein van 9:03 naar Alkmaar nemen.
Daarvan werd omgeroepen dat hij 5 minuten te laat was, wat kort daarna werd
gecorrigeerd naar maar liefst 50 minuten.
Wat nu? Gaat de trein van 9:33 straks wél? Kan ik niet beter
via Haarlem terugreizen? Of omrijden via Hoorn? Of helemaal teruggaan naar huis,
en weer in bed kruipen?
Terwijl ik die vergadering al stond af te schrijven, kwam
ineens de trein van 9:18 naar Den Helder opdagen, waarvan ik dacht dat hij
helemaal niet zou rijden; de treinen zouden om en om geschrapt worden, toch?
Ik belde mijn collega, dat het weer iets later zou worden,
maar die zei: ‘Bel me maar op als je er echt bént, en geen seconde eerder!’
Op de terugweg, die avond uit Castricum, dacht ik in Haarlem
zoals gewoonlijk cross-platform over te stappen vanuit de IC uit Hoorn op de Sprinter
naar Den Haag. Maar mis: die trein was verbannen naar spoor 1. Met een
gigantische sprint, die je een vijftiger eigenlijk niet zou moeten aandoen,
wist ik hem nog te bereiken, waarmee ik me 25 minuten wachten bespaarde.
Daarna ben ik maar een paar dagen thuis gaan werken. Dat kon
nog niet toen ik met FHM’s begon, maar tegenwoordig wel. De maandag daarop
moest ik wel naar kantoor, omdat er een vergadering in mijn agenda stond. NS
bereidde me weer een heel aparte ervaring.
Normaliter neem ik op Leiden Centraal de IC naar Amsterdam
van 7:42, om die in Haarlem te verlaten voor die van 8:12 richting Hoorn. De
7:42 is echter geschrapt in de nooddienstregeling. Wie schetst mijn verbazing,
toen ik hem toch, exact op dat tijdstip, zag verschijnen? Het is de trein op de
foto boven dit stukje.
Er stond gewoon ‘Amsterdam’ op, ik kon gewoon instappen
(niet zitten, weliswaar) en de trein kwam ook gewoon in beweging. Meer mensen
keken elkaar wat verwonderd aan. Er heerste een unheimische stemming: zaten we
in een spooktrein vol schimmen, op weg naar een duister lot?
Nee, de omroep bracht uitkomst: dit was een vertraagde trein
die eigenlijk via Schiphol en Amsterdam Centraal naar Lelystad had gemoeten,
maar nu omreed via Haarlem. Op zulke momenten wordt het gelijk van NS dan
helaas toch bewezen: die trein nam het plekje in van een andere, die gecanceld
was.
Die middag had ik minder mazzel. Ik wilde die ren-overstap in
Haarlem vermijden. Ik deed gewoon 5 kwartier over de 52 kilometer tussen
Castricum en Leiden, met 20 minuten wachten op een kil en tochtig Sloterdijk.
Tot zover de trein. Maar de ware winterkoning dit jaar is de
HTM. Niet omdat ze hun halve tramnet opheffen als sneeuw alleen nog maar een
verwachting is, niet omdat reizigers van Den Haag naar Zoetermeer Oosterheem
soms twee keer moeten overstappen, en daarbij het complete winkelhart van
Zoetermeer te voet moeten doorkruisen. Nee, vooral omdat de website van HTM bij
het dalen van de temperatuur ook meteen op zwart gaat.
De aangename verrassing van deze winter is Arriva. In het
rayon Zuid-Holland Noord reed tijdens die zoele december geen bus op tijd. Maar
sinds er sneeuw ligt, is de punctualiteit spectaculair gestegen. Wie het kan
verklaren, mag het me mailen.
Frans Mensonides
27 januari 2013
© Frans Mensonides, Leiden, 2013