LAATSTE
ZES AFLEVERINGEN
181. 'SITUATIES
AAN DE RANDEN VAN HET LEVEN'; MISSTANDEN IN VERPLEEGHUIS
(16/11/2014)
180. HOFWIJCK
100!: ONTMOETING MET CHRISTIAAN HUYGENS (09/11/2014)
179. BOSJES EN LOSSE /
'MOORDKWARTIER'; EEN JAAR OP DE GROTE SCHOOL (26/10/2014
en 02/11/2014)
178. 'EEN SCHILDERIJ IS OM NAAR TE
KIJKEN EN NIET OM OVER TE LULLEN'; MMKA (19/10/2014)
177. IMPOSANT: MARKTHAL ROTTERDAM
(12/10/2014)
176.'DE TWEEDE KEER KOMT-IE BETER
BINNEN'; BOBOTAAL (05/10/2014)
Overgenomen van Wikipedia; Sint-Maarten (feest)
Castricum, daar verdien ik mijn brood en spoed ik mij aan
het eind van de middag naar het spoorwegstation, waarbij me dan alle
inboorlingen
tegemoet komen die juist de kost verdiend hebben buiten de gemeente.
Wat weet
je eigenlijk van zo’n plaats en zijn bewoners?
Vorige week dinsdag deed ik het eens
andersom; ik had vrij,
maar pakte na zonsondergang alsnog de trein naar Castricum, voor
deelname aan
een quiz. Op de Burgemeester Mooijstraat en de Dorpsstraat zag ik een
rijtje
kinderen die met lampions langs de deuren gingen, overal aanbelden, een
liedje
ten gehore brachten en iets in ontvangst namen dat haastig in een grote
zak
werd geborgen. Van welk ritueel was ik hier getuige? Oh ja, het schoot
me te
binnen: elf november was het, dus dat was natuurlijk Sint-Maarten!
Ik had over die traditie al het
nodige gehoord van
autochtone collega’s, maar het gebeurt dus blijkbaar ook echt! Het
heeft wel
iets sfeervols, zo’n ouderwetse lampionoptocht bij valavond, met
kaarsjes. Ik
werd bevangen door het enthousiasme van een etnoloog, die met eigen
ogen de primitieve
rites in onherbergzame landstreken aanschouwt, die hem tot dusverre
alleen
bekend waren uit de vakliteratuur.
Sint-Maarten wordt in sommige regio’s
van Nederland gevierd
en in andere niet. Waar ze het wel vieren, gaan kinderen tussen 17:00
en 19:00
uur langs de deuren om een hoeveelheid snoep bijeen te bedelen die de
plaatselijke tandartsen maandenlang emplooi zal verschaffen. Een bekend
Sint-
Maartenslied luidt dan ook:
Elf november is de dag
Dat mijn lichtje, dat mijn lichtje
Elf november is de dag
Dat mijn lichtje branden mag.
Twaalf
november is de dag
Dat de tandarts, dat de tandarts
Twaalf november is de dag
Dat de tandarts boren mag.
Wie tijdens zo’n strooptocht wel thuis is (zoals blijkt uit de auto die
voor de
deur staat, en licht dat door de gordijnen kiert), maar niet opendoet,
wordt
hatelijk toegezongen met het refrein:
Hier
woont juffrouw Kikkerbil
Die ons nooit wat geven wil.
Het geslacht van de bewoner doet
daarbij niet ter zake: ook
een heer kan juffrouw Kikkerbil zijn. Daar blijft het bij. Nee, er
worden geen
ruiten ingegooid, er vinden geen molestaties plaats; het blijft wat
Sinterklaas
tot voor kort was: een onschuldig, gezellig kinderfeest.
Een collega die in de streek geboren
en getogen is, zou de
romantiek van die lichtjes wel een beetje nuanceren, toen ik er de
volgende dag
op kantoor over begon. ‘Oh, dat gaat gelukkig allemaal elektrisch,
hoor,
tegenwoordig, een lampje met een batterijtje. Dat wás me een gedoe, met
die
kaarsjes! Voordat je de hoek om was, stond je lampion meestal al in de
fik, of
was het kaarsje door een windvlaag uitgewaaid!’
Iedere burger die die avond thuis is,
wordt geacht, een voorraad
snoep in te slaan en in 120 minuten tijd evenzovele keren naar de
voordeur te
lopen. Kinderhaters gaan daarom tijdens de Sint-Maartensviering een
avondje buiten
de deur eten en keren pas ver na kinderbedtijd terug. Ook zijn er wel
die stilletjes
in een onverlicht huis op zolder gaan zitten, totdat de storm voorbij
is. Maar
dat helpt allemaal geen sikkepit; nog wekenlang worden zulke bewoners
er op
aangesproken door de kinderen uit hun buurt: ‘Waar was u op
Sint-Maarten,
waarom was u eigenlijk niet thuis??’
Ik sla de Torenstaat in, waar ook
zo’n hele processie kinderen
alle huizen afstroopt. Bij de snackbar is het een drukte en een gedrang
van
belang. Hier krijgen alle kids een ijsje. Toe maar, dat kan er nog wel
bij,
bovenop de calorieën en koolhydraten die al vergaard zijn in die
snoepzakken!
Eigenlijk is dit maar een ongezond
feest. Het is echt
compleet funest voor de generatie aan obesitas en voortijdige
ouderdomsdiabetes
lijdende kindertjes die we aan het opkweken zijn. Het lijkt me dan ook
tijd
worden voor een brede, maatschappelijke discussie erover.
Volgens het Beerta-instituut is
Sint-Maarten van origine een
‘bedelfeest’ , dat arme donders in staat stelde, een wintervoorraad
voedsel aan
te leggen. In onze tijden van overvoeding is dat natuurlijk helemaal
niet meer
nodig (en voor zover toch nog, hebben we daarvoor nog de Voedselbank).
Afgezien van de gezondheidsrisico’s:
met al dat gescheld over
juffrouw Kikkerbil is Sint-Maarten natuurlijk ernstig discriminerend
voor
ongehuwde vrouwen. En voor twaalfjarigen, laten we dat niet vergeten.
Volgens
een ongeschreven wet mag je namelijk na je twaalfde verjaardag niet
meer
meedoen aan Sint-Maarten. En stel, dat je twaalf bent en de oudste van
een
stoet broertjes en zusjes. Dan moet je als enige thuisblijven en
schreiend door
een kier van het gordijn naar al die lichtjes kijken. Hartverscheurend!
En
leeftijdsdiscriminatie.
Maar aan de andere kant: mag je het
volkje boven het
Noordzeekanaal zo maar zijn eeuwenoude tradities afnemen?
Het Sinterklaasfeest hebben we dit
jaar met z’n allen
effectief kapotgedramd – waarbij het me opviel dat de discussie telkens
weer werd
aangewakkerd door mensen die vonden dat je over zoiets futiels
eigenlijk niet
moest discussiëren.
In 2015 wordt dus nergens meer
Sinterklaas gevierd. Laten we
het dan maar eens gaan hebben over Sint-Maarten. Want er moet ook
volgend jaar
in dit land toch érgens over gezeken worden. Laten wie díé Oudhollandse
traditie tenminste in ere houden!
FHM
23 november 2014
VOLGENDE AFLEVERING: PIERRE CUYPERS, ARCHITECT MET EEN KRUIWAGEN (30/11/2014)
© Frans Mensonides, Leiden, 2014