Ik wou dat ik nu al bij je
kon zijn
Voorlopig eerst nog verkeersplein Oudenrijn
Ik wou dat ik jou nu al aan kon raken
Maar ‘k ben nog niet eens bij Hoevelaken.
E
35, Roek Williams. Geen hit in 1976.
Afbeelding
hoesje overgenomen van NL
Discografie Nederlandse
vinylsingles
In deze reeks bezoek
ik de andere drie: Hoevelaken (Connexxion), Hengelo Gezondheidspark
(Arriva) en
Halfweg-Zwanenburg (NS). Ik deed dat op drie verschillende dagen. En
wel
hoppend van trein op trein, van spoorwegmaatschappij naar
spoorwegmaatschappij,
op saldo, met mijn OV-chipkaart. Van het chipgebeuren heb ik al verslag
gedaan
in mijn chiprubriek;
in deze kleine reeks artikelen vooral de aangenamere
kanten van het reizen.
Voor woensdag 12/12/12 staat de rit
naar Hoevelaken op het
programma. Hoevelaken ligt aan de Valleilijn, Amersfoort –
Ede-Wageningen. Die
wordt sinds december 2006 gereden door Connexxion (zie dit artikel van mij uit
dat jaar en dit
uit het jaar daarop). De lijn wordt geëxploiteerd met
Protos-treinen, de enige van dit niet meer verkrijgbare type die rijden
in
Nederland. Ik zie vandaag ook nog een blauw overgeschilderde Plan-V op
deze lijn.
Die afdankertjes van NS hebben ze dus ook nog, waarmee ze een poosje de
dienst
gereden hebben toen de Protossen nog niet rijklaar waren.
Hoevelaken ligt ook aan de spoorlijn
Amersfoort – Deventer – Enschede,
maar NS-treinen stoppen niet
op het nieuwe station. De IC’s razen aan Hoevelaken voorbij, net als de
auto’s
op de A1 / E30 die parallel loopt aan de spoorbaan.
Stoptreinen rijden er niet op het
traject Amersfoort –
Apeldoorn. Ooit moet dat wel het geval geweest zijn. In de periode
1888-1931 was
er een station in het nietige Terschuur, 4 km ten oosten van
Hoevelaken.
Terschuur kan nu, met zijn 1500 inwoners, geen aanspraak meer maken op
een
stopplaats. Hoevelaken heeft nooit eerder in zijn geschiedenis een
station
gehad.
Zelfs niet alle Protossen, met hun
‘Valleilijnblauwe
uitstraling’ (volgens een folder van Connexxion), stoppen er. Alleen de
treinen
Amersfoort – Ede-Wageningen doet dat. De treinen Amersfoort – Barneveld
Centrum
razen door. Vroeger reden deze niet verder dan dat groteske transferium
bij
Barneveld Noord.
Ik moet dus de Protos van 14:28 uit
Amersfoort laten gaan.
Maar die vertrekt so wie so niet. Een van de deuren wil niet dicht. Er
klinkt
alarmerend gepiep en er flitsen lichten. De machinist doet een poging
of tien
tot vertrek, klimt dan toch maar van de bok en gaat doen wat meesters
altijd
doen bij storingen: er met een intelligent gezicht naar gaan staan
kijken.
Hij krijgt hulp van zijn collega van
de volgende trein, die
is binnengelopen aan de overkant. Met vereende krachten staan ze tegen
de deur
te duwen, maar vergeefs: de trein wordt opgeheven en de passagiers
stromen
eruit met de gelatenheid zonder welke je niet lang gezond blijft, als
OV-reiziger.
Hoe moet dat nou verder met
die deur?
Zijn er nog wel reserveonderdelen voor een trein die niet meer gemaakt
en
geleverd wordt, en waarvan de fabrikant failliet is?
De Protos van 14:41 is nu dus iets
voller dan gebruikelijk.
Tussen Amersfoort en Hoevelaken liggen 6 tariefkilometers en 7 reële,
een
afstand die binnen vijf minuten wordt afgelegd.
Station Hoevelaken is op zaterdag 8
december 2012 feestelijk
geopend. Op zondag reed de eerste trein die er had moeten stoppen,
door,
volgens dit krantenartikel.
Handen warmen op station Amersfoort
Naar goed gebruik in ons vaderland is het kersverse station nog
niet af. Er wordt nog volop aan gewerkt met graafwerktuigjes op het
perron, die
weinig rekening houden met de reizigersstroom; uitkijken is geboden.
Boven de
perrons is nog een aparte loopbrug voor voetgangers in aanbouw.
Voorlopig loop
je over de rijbaan van een bestaand viaduct over de spoorbaan en de
snelweg. Je
bereikt dat via een raar geval met tentdoek erboven.
Het viaduct ziet uit op een ruime
grasvlakte. Het station
ligt op de grens van twee werelden. We bevinden ons nog net in de
provincie
Utrecht, nog net in de gemeente Amersfoort, waarvan de kerkspits een
stipje is
aan de einder. Hoevelaken zelf ligt in Gelderland, in de gemeente
Nijkerk.
Het viaduct heeft een rotonde waar bussen kunnen keren. Dat is onder meer bus 102 van Amersfoort naar Apeldoorn. Die reed - onder lijnnummer 2 van de VAD - al in de jaren 60, toen wij onze vakanties doorbrachten in Putten, niet zo verschrikkelijk ver van hier. Die bus gaf bij café-restaurant De Punt in Voorthuizen aansluiting op bus VAD-bus 5, Harderwijk – Putten – Barneveld – Ede, en omgekeerd. Dat is nog steeds het geval, mutatis de nummers en de maatschappij.
Je denkt dat de Protos je afzet in Nergenshuizen, maar
direct over het viaduct begint Hoevelaken. De plaats strekt zich uit
langs
snelweg en spoorbaan. Geen Hoevelakenaar hoeft verder dan 2 kilometer
te lopen
of fietsen naar het nieuwe station.
Het forenzendorp met circa 10.000
inwoners heeft gemeen met Raamsdonksveer
dat Napoleon het op de wegenkaart heeft gezet; één van zijn
verbindingswegen liep over wat nu de Westerdorpsstraat en de
Oosterdorpsstraat
heet. Er zijn in Hoevelaken dan ook niet veel monumenten te zien van
vóór de
heerser met de steekhoed, maar nog wel die fraaie tabaksboerderij uit
de 18e
eeuw. Maar pas na de Tweede Wereldoorlog kwam Hoevelaken echt toch
groei en bloei.
Het dorpshart met het winkelcentrum is aan het begin van
deze eeuw geheel opgeknapt. Ik probeer me maar geen voorstelling te
maken, hoe
deprimerend het er daarvóór moet hebben uitgezien.
Er staat een cirkelachtig standbeeld
met als titel:
Onderbroken Continuïteit. Dat is een voorbeeld van de stijlfiguur
oxymoron, en slaat
volgens de toelichting op gemeentelijke herindelingen, en niet op
treinvervoer,
waarvoor die kreet soms ook wel opgaat.
Ergens in die buurt begint het
Dokterspaadje naar de groene landerijen
ten noorden van het dorp. Het paadje is genoemd naar de 19e-eeuwse
huisarts
die, gewapend met zijn dokterstas plus een stok om hofhonden van zich
af te
slaan, deze weg nam naar de afgelegen hoeven waar hij was ontboden,
waar mensen
leden aan tuberculose, kroep, difterie en kinkhoest
– gok; ik heb nergens gevonden waarom dat paadje zo heet, maar zag het
alleen
vóór me.
Tijdens
mijn wandeling speelt dat liedje van Roek Williams,
dat ik hierboven citeerde, zich steeds opnieuw af in mijn brein. Het
stond in
de tipparade begin 1976, toen ik werkte bij die openbare bibliotheek
waarover
ik het wel eens gehad heb. Op de administratie stond altijd Hilversum 3
aan, en
alle nieuwe hits werden uitvoerig becommentarieerd.
Over Williams’ E35
luidde de mening dat de tekstdichter de hodologie van die weg wel erg
doorelkaar haalde: Utrecht, Zwolle, Oudenrijn, Ermelo, Hoevelaken, veel
lijn
zit er niet in. Hij racet van hot naar haar, in plaats van het allemaal
een
beetje in de juiste volgorde af te handelen. Beter beviel ons Bohemian Rhapsody. Beetje apart, je moest
hem een paar keer horen, maar toch wel goed. Toch wel een blijvertje op
de
muzikale canon; ja, dat voorvoelden we wel. Mississippi
van Pussycat zou sneller vergeten worden.
Ik denk vandaag aan E35,
omdat ik in Hoevelaken loop, en daarmee weer aan die bibliotheek. En
daardoor weer
aan Bohemian Rhapsody, dé hit uit
die
tijd. Mijn jongere broer kocht dat singeltje. Op de B-kant stond I’m in Love With My Car, en dat doet me
weer denken aan de E35.
We vielen over dat nummer, maar
niemand viel erover dat
Hoevelaken helemaal niet aan de E35 ligt; die loopt, zag ik laatst pas,
van
Arnhem naar Utrecht en niet over Amersfoort. Maar indertijd voerde de
E35 wel
degelijk langs Hoevelaken; ik heb het nageslagen in mijn aloude Winkler
Prins
uit de seventies. Ze hebben die E-wegen hernummerd, alsof het buslijnen
waren
in plaats van autowegen. Hij heet nu E232. Maar die weg is dan weer
niet die
langs de spoorbaan, die ik net overstak; de weg die Roek Williams
bereed, loopt
ten westen van het dorp.
Roek, die altijd in de schaduw stond
van het grote succes,
en net nooit de top-10 haalde. Ondanks bezwaren van de zijde van
openbare-bibliothecarissen
(die nu eenmaal zo goed als alwetend zijn; ware generalisten) vind ik E35 toch wel een sfeervol nummertje; die
combinatie van angst en desolaatheid tijdens nachtelijke autoritten;
ja, het
hééft wel iets. Niet genoeg voor de top-40 en de top-2000, blijkbaar,
dat nou
ook weer niet. Hij had toch wel aardige dingen, wijlen Roek: Get Yourself a Ticket; Hurray
for the Army en: ‘Elsje is
alleen, wie komt Elsje halen, waar wil Elsje heen, moet zij de trein
betalen?’ Dat
doet me dan weer denken aan de Protos.
In Hoevelaken wonen niet alleen veel scholieren, maar er
zitten er ook een hoop op school die elders wonen, gezien het grote
aantal jongeren
op het perron in de avondspits. Het Van Lodenstein College heeft hier
in ieder
geval een filiaal, een school met den bijbel, met ‘de gehele Bijbel’,
preciezer, geen hoofdstuk uitgezonderd; een school die toch met zijn
tijd
meegaat, want ik las het op hun website. Nog niet zo lang geleden
moesten zulk
soort scholen helemaal niets hebben van het Web.
Ik schiet nog gauw even een mooie
zonsondergang. Dan
arriveert de Valleilijnblauwe Protos en ik reis verder naar
Ede-Wageningen.
Er komt binnenkort nog een station
bij op dit
lijntje:
Barneveld Zuid, tussen Barneveld Centrum en Lunteren. Op die plek zie
ik een
nieuwbouwwijk in aanbouw. We zijn de sneeuwgrens gepasseerd; hier ligt
een verse, glibberige
laag van het witte goedje, terwijl in Hoevelaken de oude
sneeuw
net bijelkaar geveegd was. Snel naar huis, dus maar; niet hier blijven
hangen, in de
sneeuwprut.
Volgende week het Gezondheidspark.
Frans Mensonides
3 januari 2013
Er geweest: woensdag 12 december 2012
© Frans Mensonides, Leiden, 2013.