Zaterdag 28 september 2019: wederom een memorabele dag in de
vaderlandse OV-geschiedenis! De Hoekse Lijn, de RET-metro Schiedam Centrum –
Hoek van Holland Haven, werd na jaren
van gelazer toch nog in gebruik genomen – weliswaar door pretrijders en alleen
op het traject Schiedam Nieuwland – Hoek van Holland Haven. Twee dagen later,
maandag 30 september, bij het begin van een nieuwe werkweek, ging die metrolijn
voor het echie rijden, over het hele traject.
En ik was er geeneens bij. Ik dacht, toen die datum van 30
september bekend werd: het zál wel, en boekte uitgerekend voor die week mijn vakantie in het VK (Veelgeplaagde Koninkrijk).
Des te meer reden om meteen op de dag na mijn terugkomst te
gaan kijken op de Hoekse Lijn. Die bracht me feitelijk terug naar Engeland, als
je de Noordzee buiten beschouwing laat; bij Hoek van Holland Haven kun je door
de paspoortcontrole voor Harwich.
Dat was op zaterdag 5 oktober. Ik was er opnieuw op zondag 6
oktober, in combinatie met de wekelijkse wandeling met mijn broertje en zonder
mijn camera tevoorschijn te halen, want het was bar en boos herfstweer. En ik
was er nog een keer op woensdag 9 oktober, in de avondspits.
Nu heb ik dat project jarenlang gevolgd – zie onderstaand
overzicht – toen het in de planfase, uitvoeringsfase en uitstelfase verkeerde. Ik
heb het lijntje gedaan per trein, toen die nog reed, en te voet, per
vervangende bus en zelfs op de fiets nadat de trein op 1 april 2017 was
opgeheven.
Alles rond het 125 jaar oude spoorlijntje heb ik belicht. Ik
ging op achterlandverkenning in Hoek van Holland, Maasssluis en Vlaardingen. Ik
behandelde de schrijvers van ontnuchterend, realistisch proza die langs deze
spoorbaan langs de Nieuwe Waterweg actief waren.
Het nadeel van een en ander is dat ik, nu die metro echt rijdt,
er vrijwel niets nieuws meer over weet te vertellen, behalve dat hij rijdt. Ik
ga ook niet de hele voorgeschiedenis meer oprakelen. Daarvoor moge ik
kortheidshalve verwijzen naar al die oude stukken (ja, ja: vooral ‘kort’, IK en
kort!).
Hoekse
Lijn vermetrood (of: verlightraild?) - Prozaïsch
lijntje - Hoek van Holland Geen
Strand, of: de nauwe korfslak - Vlaardingen september 2015, in Beminde Zaterdag
Maassluis aan de Hoekse lijn december 2015, in Beminde Zaterdag
Hoek van Holland verkend, maart 2016, in Beminde Zaterdag
De aller-
aller- aller- allerlaatste trein - Vervangend -
Schiedam Centrum - Schiedam – Hoek van
Holland Haven (met conversatie) - Hoek
van Holland
Haven (Heel Rotterdam Blaakt) - Vlaardingen
onttakeld - Naar Maassluis in de
spits - Maassluis op de schop
- Gesloten bak: gered,
de korfslak - Kater; eerste
stranddag 2017 - Spoorvorming
- Vijfsluizen - Weer
een Westlands
tramplan - De Hoekse Lijn
onthoekt; Schiedam – Maassluis per fiets - Heel
Rotterdam Baalt - Meer metroplannen - Vervangend busvervoer
na de zomer - De Stations april - oktober 2017, 'Heel Rotterdam Blaakt, ombouw Hoekse Lijn'
Station Hoek van Holland Strand moet je nog even wegdenken;
dat gaat pas open in 2022
Ik beperk me dan nu maar tot een fotoserie. Maar eerst nog
iets over de dienstregeling, die niet veel verschilt van wat oorspronkelijk de
opzet was.
Drie lijnen doen station Schiedam Centrum aan. Totaan die
memorabele dag van 30 september waren de routes als volgt: lijn A: Ommoord –
Schiedam Centrum, lijn B: Nesselande – Schiedam Centrum en lijn C: De Terp
(Capelle a/d IJssel) – De Akkers (Spijkenisse). Lijn C blijft ongewijzigd. Lijn
B is nu doorgetrokken tot Hoek van Holland Haven. En lijn A zal binnen niet al
te lange tijd in de spits worden doorgetrokken naar Vlaardingen West.
Lijn B rijdt maandag t/m zaterdag overdag in
10-minutendienst. Om en om hebben deze metro’s Maassluis Steendijkpolder en
Hoek van Holland Haven als eindpunt. Het laatste station wordt dus eens per 20
minuten bediend. In de avonduren en op zon- en feestdagen rijdt de metro elk
kwartier en gaat er dus eens per halfuur een door naar Hoek van Holland. In de
vakantieperioden kunnen andere tijden gaan gelden.
Met die wijziging is lijn B, Nesselande - Hoek van Holland,
nu met 43 km de langste metrolijn van de Benelux geworden. Deze rit langs 31
stations wordt afgelegd in 60 tot 62 minuten. Hij biedt rechtstreekse
verbindingen met de Koopgoot en de Markthal in het hart van Rotterdam, met de
NS-stations Schiedam, Rotterdam Blaak en Rotterdam Alexander, maar niet met
Rotterdam Centraal.
De vervangende bussen blijven voorlopig nog even rijden, met
een afgeslankte dienstregeling. Als er zich geen ernstige storingen meer
voordoen op de Hoekse Lijn, dan verdwijnen die bussen over enkele weken. Dan
zal ook metrolijn A in de spits door gaan rijden naar Vlaardingen West, zodat
op het traject Schiedam – Vlaardingen een 5-minutendienst ontstaat.
Volgens de RET zal dat hard nodig zijn. De trein – in een
lagere frequentie dan de metro, en zonder verbinding met de Koopgoot –
vervoerde 14.000 reizigers per dag. Door de matige kwaliteit van het busvervoer
de afgelopen 29 maanden zal toch wel minstens de helft daarvan weggepest zijn.
Desondanks verwachtte de RET dat het vervoer zou stijgen naar boven de 20.000.
Afgelopen week werd met trots gemeld dat die mijlpaal al gepasseerd
was. En inderdaad zag ik woensdag tussen 16:00 en 19:00 uur grote drommen reizigers
vervoerd worden in de 2 gekoppelde dubbelgelede metrostellen die rijden op lijn
B, met een capaciteit van 208 zitplaatsen. Eén keer zag ik zelfs al staande passagiers.
In het weekend waren er volgens mij veel uitprobeerders,
nieuwsgierigen op pad. Zaterdag, met redelijke weersomstandigheden, was Hoek
van Holland populair en trok een evenement met veel boten in Maasluis ook een
hoop publiek.
Als lokkertje, en goedmakertje voor het leed van de
afgelopen 2½ jaar, betalen reizigers op saldo de eerste weken maar de halve
prijs voor hun rit op de Hoekse Lijn. Ik chipte voor de 24 km van Schiedam naar
Hoek van Holland slechts €2,22.
Met de snelheid zit het ook wel goed. Het traject Schiedam
Centrum – Hoek van Holland Haven wordt afgelegd in 23 minuten; 2 minuten minder
dan de trein erover deed. En dat terwijl de metro ten opzichte van de trein één
extra station heeft: Maassluis Steendijkerpolder. De metro wint het van de
trein op relatief korte trajecten met veel stations.
De storingen dan? De RET reset de software van de beveiliging,
waar zoveel gesodemieter mee was, nu uit voorzorg 12 keer per dag. Ik weet niet
of dit me nu geruststelt of juist niet.
Feit is, dat er op die woensdagmiddag toch iets mis ging. De
regelmaat van de 10-minutendienst was er ineens uit, het werd meer: 7-13
minuten. Op station Maassluis Centrum zag ik over het linkerspoor een leeg
metrostel richting Schiedam passeren met de aanduiding: ‘Sorry, geen dienst.’ Defect?
Tegen valavond was op Station Nieuwland alleen het spoor richting Hoek van
Holland berijdbaar, wat ook weer vertraging opleverde.
Afwachten, hoe het zich gaat ontwikkelen.
Dan nu een fotorapportage van alle stations in wat op deze
site heet: hodologische volgorde. Dat wil in dit geval zeggen: van Schiedam
Centrum naar Hoek van Holland Haven.
Schiedam Centrum. Dit station hoefde niet verbouwd te worden
voor de komst van de Hoekse Lijn, en er is dus niets veranderd. Daarna volgen 6
ex-spoorwegstations die zijn omgebouwd of afgebroken voor de metro.
Schiedam Nieuwland.
De stations op de Hoekse Lijn hebben een eenvormige, herkenbare
architectuur met blokkerige, rechthoekige ingangen en getint glas.
Station Nieuwland van boven. Het linkerspoor, bereden door
de metro’s richting Nesselande, is strengelspoor:
maar liefst 4 spoorstaven in plaats van 2. Op deze metrolijn rijden ook van
tijd tot tijd goederentreinen. Dank zij het strengelspoor blijven zij op
veilige afstand van het reizende publiek op het perron. Ook het volgende station,
Vlaardingen Oost, heeft strengelspoor. Iets verder takt het goederenspoor af
van het metrospoor. Ergens tussen Vlaardingen Oost en Vlaardingen Centrum loopt
het dood op een stookblok.
Bij Vlaardingen Oost bleef een deel van het oude
stationsgebouw intact, wat voor mij niet had gehoeven. Het resultaat, oud en
nieuw aan elkaar vastgeplakt, is ronduit lelijk.
Op het stationsplein van Vlaardingen Oost kun je RET-bus 56 nemen
die heel Vlaardingen bedient, of een vetput bezoeken, Dino, om na je werkdag de
ergste honger te stillen.
Vlaardingen Centrum toont een iets geslaagdere combinatie van
oud en nieuw. Hier bleef de oude perronoverkapping behouden.
Midden op deze telefoto in de verte het gele stootblok
waarop het goederenspoor doodloopt.
Vlaardingen West, met drie sporen. De spitsmetro’s Binnenhof
– Vlaardingen op lijn A krijgen daar t.z.t. hun keerpunt.
Maassluis Centrum. Enkele stations op de Hoekse Lijn hebben
een opvallend breed eilandperron met een puissante bloementuin in het midden.
Laat je niet misleiden door de mededeling ‘geen dienst’; dit
is wel degelijk EBS-bus lijn 33 die elk halfuur van Maassluis Centrum via
Maasland en Schipluiden naar Delft rijdt. Ook vertrekt vanaf dit metrostation
elk uur bus 34 via Maasdijk en Naaldwijk naar Monster. Voor de bewoners van
een flink stuk Westland betekent dat een aantrekkelijke bus-metroaansluiting
voor een rit naar Rotterdam.
EBS is sinds een week of 6 de streekvervoerder in Haaglanden. Vorige maand deed ik op één middag vijf dorpen in het gedeelte van Zuid-Holland waar de Glazen Stad en de Stenen Stad elkaar de ruimte betwisten.
Hoewel geen groot liefhebber van scheepvaart, ging ik op
zaterdagmiddag toch nog even kijken naar die botenparade in de door een mooie
avondzon beschenen haven van Maassluis.
De brug over de sluis bij Maassluis
En een kilometer verder Maassluis West met twee perrons,
zonder plantenbak maar wel met een mooi uitzicht op de metrobaan vanaf de dijk.
Dit is het punt om nog eens te wijzen op een eigenaardigheid
van de drie Maassluisse stations. Het meest oostelijke heet Centrum, het meest
westelijke Steendijkpolder en het middelste West. Het komt doordat het centrum
van Masssluis erg excentrisch ligt. De plaats is na de oorlog - en na talloze
kerkscheuringen ook nog, al hebben die er niet veel mee te maken – voornamelijk
uitgebreid in westelijke richting, langs de Nieuwe Waterweg.
Maassluis Steendijkpolder, eindpunt van de metro’s die niet
doorrijden naar Hoek van Holland. Die keren op het middelste spoor. Dit is het
enige echt nieuwe station op deze lijn, dat dus geen treinvoorganger heeft
gekend.
Ik vreesde in een van de vóórpretartikelen op deze site, dat
de nieuwbouwwijk Steendijkpolder na opening van het metrostation niet meer
bereikbaar zou zijn per bus. Dat klopt niet. RET-lijn 126 doet de wijk nog
steeds eens per halfuur aan.
Dat was dan toch iets te vroeg gejuicht. Met ingang van 4
november 2019, de dag van de officiële opening van de
Hoekse Lijn, werd het
traject van lijn 126 door Steendijkpolder opgeheven. Nu is de noordkant van de wijk nog
wel
bereikbaar met EBS-bus 34, maar die rijdt niet in de avond en op zondag, zodat Steendijkpolder dan
geheel
verstoken is van busvervoer.
Aangevuld op 4/11/19.
De metro’s die wel doorrijden naar Hoek van Holland Haven
doen dat op het langste traject tussen 2 opeenvolgende metrostations op het
RET-net: 8,2 kilometer. Dat stuk is langer dan de hele metro was in het
openingsjaar 1968: Rotterdam Centraal – Zuidplein. Het net is nu om en nabij
100 km lang.
Station Hoek van Holland Haven heeft betere tijden gekend. Ooit vertrok hier de Nord-West Expresse (die ook bekend heeft gestaan onder andere namen) met uitheemse bestemmingen als Berlijn, Warschau, Kopenhagen en Moskou. Hij had aansluiting op de boten uit Harwich.
Foto: Sjoerd Mensonides
Stena-Line verzorgt nu nog steeds twee maal per etmaal een
overtocht naar Harwich; een keer met de dagboot en een keer met de nachtboot. Reistijd:
een uur of 7.
De lokettist zit verveeld te wachten op klandizie. Je kunt
een ticket kopen (al ligt een bestelling via Internet meer voor de hand) voor
de overtocht naar Engeland; ongeveer vijf tientjes. Met de nachtboot spaar je
bovendien een hotelovernachting uit. Echt gericht op de smallere beurs.
Maar deze vorm van reizen komt op de gebrs. Mensonides toch
wel over als vergane glorie. Het stationsgebouw, waarin ook nog een Japans
restaurant gevestigd is, staat wel op de monumentenlijst maar is straks ook
metrohalte af.
Er wordt namelijk een nieuw metrostation Hoek van Holland
Haven gebouwd, naast het bestaande, en daarvoor zijn ze nu bezig met het
egaliseren van de grond.
31
stations op metrolijn B, waarvan 8 op het traject dat
Hoekse Lijn heet. Is de Hoekse Lijn daarmee nu echt helemaal klaar?
Nee, de finishing touch ontbreekt nog: de laatste 2 kilometer tot
het nog te
realiseren station Hoek van Holland Strand. Het oude spoorwegstation
met die
naam lag 1200 meter van de strandafgang; het nieuwe station komt er pal
bovenop.
Vanaf Hoek van Holland Haven loopt er dan een enkelsporige
uitgraving of tunnel door kwetsbaar duingebied naar het strand. En dat om de
strandganger straks een goed alternatief te bieden voor de vierwieler.
Het spoorwegstation Hoek van Holland Strand werd alleen in
bepaalde seizoenen en op bepaalde dagdelen aangedaan. Maar bij mijn weten gaan straks
alle metro’s die op station Haven stoppen, ook doorrijden naar station Strand.
‘Straks’ moet je dan ook deze keer ruim opvatten. Bij
opening van het badseizoen 2022 moet de metro rijden op dat nieuwe traject. Dan
is lijn B echt voltooid, met dan 45 km lengte en 32 stations.
Frans Mensonides
13 oktober 2019
Er geweest: zaterdag 5, zondag 6 en woensdag 9 oktober 2019
©
Frans Mensonides, Leiden, 2019