Jaargang 5 Aflevering 59 MAANDAG 25 NOVEMBER 2002
|
Deze column is afkomstig uit het archief van REFLEXXIONZZ! Klik hier voor de meest recente aflevering. Column Uitgestel De lamp in de gang, in het huis dat mijn moeder en ik bewonen, geeft al vier maanden geen licht. Vermoedelijk is het niet meer dan een kwestie van even een nieuwe gloeilamp in de fitting draaien, maar ik kóm er niet toe. Het is maar vijf minuten werk, maar toch zie ik er tegenop als tegen een bergmassief: de trapleer van zolder halen, die onhandige lampenkap boven mijn macht losschroeven… Het is knap lastig dat die lamp het niet doet. Je ziet niet veel meer in de gang, een bezwaar dat met het korten van de dagen steeds prangender is geworden. En bovendien erger ik me zeker zeven keer per dag omdat ik die ganglamp met een achteloze druk op het lichtknopje tot leven heb proberen te wekken, zoals ik al veertig jaar doe, en dan iedere keer weer moet constateren dat hij het niet doet. En dat dat aan mij ligt, door mijn uitgestel. Deze column schrijf ik op donderdagavond (dat stel ik nooit uit). Ik heb zojuist mijn to-do list bijgewerkt; er staan 22 punten op. De meeste daarvan zijn uitstellertjes: zaken, variërend van hoogst belangrijke tot volstrekt futiele, die al veel eerder hadden moeten gebeuren. Ik noem het dan ook: “mijn uitstellijst”. Die ben ik een poosje geleden gaan bijhouden omdat ik eindelijk eens iets aan dat ellendige uitstellen wilde doen. Dan moet je het probleem eerst in kaart brengen, zei een ordelijke stem in mij, en dat heb ik gedaan. Wat voor items staan er op die lijst? Nou, bijvoorbeeld: de tandarts bellen om een afspraak te maken voor de halfjaarlijkse controle van juni 2002. Maar, zoals gezegd, het is avond, en die tandarts geeft geen gehoor. Een typisch geval van overmacht; ik kan momenteel niet veel anders doen dan wat ik het liefste doe: schrijven. Laat ik dan, nu ik toch zit te schrijven, een paar woorden wijden aan de etiologie van uitstelgedrag. In mijn geval is het erfelijk; mijn moeder is ook een begaafd uitstelster, en die heeft het weer van haar vader. In gevallen waarin het niet erfelijk is, is het aangeleerd, en mogelijk gebaseerd op een onbewuste wrok tegen een dominante en bedillerige ouder (ik heb dit niet van mezelf, maar uit een serieus boek). De uitsteller zet de hakken in het zand. In dat opzicht lijkt hij wel wat op de teut. Zijn ouders (of: “haar ouders”; uitstellers zijn meestal mannen; teuten doorgaans van de vrouwelijke kunne), ja, zijn hele omgeving tracht hem aan te zetten tot grotere spoed, maar hij haast zich nooit, en stelt alles maar uit. Daarmee drijft hij de ander tot wanhoop. Want een afdoende verdediging is er niet tegen geteut of uitgestel; je kunt iemand kwalijk onder dreiging met een pistool dwingen, een gloeilamp te vervangen, of de tandarts te bellen. De uitsteller weet dat. Uitstel- of teutgedrag is een probaat middel om iemand de kast op te krijgen. Een andere verklaring is ook denkbaar. Vrijwel alles in het leven heeft te maken met (angst voor) de dood. De uitsteller vermoedt, ergens onderbewust, dat zijn to-do list zijn levensverzekering is. Zolang hij op aarde nog taken heeft te vervullen, kan hij niet uit het leven gestoten worden; zoiets moet er aan de hand zijn. Het wonderlijke van uitstellen is, dat van uitstel nieuw uitstel komt. Het wordt steeds moeilijker, iets wat in een eerder stadium al is uitgesteld, alsnog te doen. Bijvoorbeeld: die tandarts bellen. “Nou, meneer, dat is al een hele tijd geleden, dat wij u hier gezien hebben”, zal de assistente me op snibbige toon toebrengen, althans zoiets stel ik me voor. De vrees, in haar ogen voor schut te staan, komt nog bovenop de natuurlijke angst van de mens voor de tandarts. In werkelijkheid zeggen tandartsassistentes zoiets nooit, en is ze helemaal niet pinnig. Maar het is de angst, die me ervan weerhoudt, de telefoon te pakken. Ik zal pas weer naar de tandarts gaan als ik kiespijn krijg, en dan is het te laat. Met die lamp is iets vergelijkbaars aan de hand. Overdag is er voldoende licht in de gang; ik denk er dan niet aan. ’s Avonds kan ik de lamp niet vervangen, omdat het dan donker is. Bovendien: we doen het nu al 4 maanden zonder ganglamp; een ijzersterk argument. Waarom zou ik hem juist vanavond verwisselen?
“Ik denk, dat ik het maar aan de buurman vraag”, zei mijn moeder vorige week berustend. “Ik kan er toch niet speciaal een vakman voor laten komen? Ze zien me aankomen, een elektricien laten komen, alleen om een gloeilamp te verwisselen”. Die was nieuw voor me. Het is een aardige smoes; ik had er zelf op kunnen komen. “Welnee”, zeg ik. “Hoe kom je daar nou bij? Dat is de kwestie niet. Het is niet dat ik het niet kan; ik ben er gewoonweg te bedonderd voor. Uitstellen, hè; de familiekwaal.” Vanavond is ook de lamp in de keuken gesneuveld. Zo gaat dat met gloeilampen; vroeg of laat gaan ze onvermijdelijk stuk. Nu zien we helemaal geen steek meer; tot voor kort scheen er nog wat licht vanuit de keuken naar de gang. Nou moet ik dus én de ganglamp en de keukenlamp vervangen. Vanavond is het donker. Morgen overdag werk ik. Overmorgen ben ik de hele dag voor ROVER op pad. Over-overmorgen is het zondag, een broodnodige rustdag. Maandag werk ik weer. Ik heb mijn moeder plechtig beloofd dat ik het dinsdag zal doen.
Frans Mensonides
Daar is ook te zien: de uitsmijter van Fris Spr!ts.
|
Pasfoto:
 foto: Wim Scherpenisse Colofon
REFLEXXIONZZ! biedt columns over openbaar vervoer en andere onderwerpen, reisverslagen, korte verhalen en geen gedichten.
REFLEXXIONZZ! maakt deel uit van de opgeheven site De digitale reiziger, waarvan het archief nog toegang verleent tot alle tussen 1996 en 2001 verschenen artikelen. Wie op de hoogte gehouden wil worden van alle updates, kan zich aanmelden voor de nieuwsbrief Reiziger. Op- of aanmerkingen, opbouwende of afbrekende kritiek, benevens suggesties zijn welkom in mijn brievenbus. Vrijwel alle brieven worden door mij beantwoord, zij het meestal niet per kerende post. Overzicht meest recente REFLEXXIONZZ!
Niet de Beneluxlijn (3) - Trein, bus, tram en metro OV-reisverhaal - Do. 21.11.2002 De uitsmijter, door Fris Spr!ts Emiel Ratelband naar voren geschoven als leider Leefbaar Nederland Beef maar, Nederland! Tsjakkkkaaaa! Allemaal even lachen om alweer zo'n flauwe, smakeloze woord-bak van Hollands kortste en kleinste columnist, ingehuurd van de goedkoopste krant van ons land: uw aller Fris Spr!ts.
© 2002, Frans Mensonides, Leiden 48/208/346(65)/87,1 |