Carnisselanden
In het voorjaar liepen wij twee weken lang rondjes rond Schiphol om onder die titel een reeks artikelen te kunnen publiceren over het openbaar vervoer in de noordvleugel van de Randstad (lees: Amsterdam, en wat daar aan vastgebouwd is).
Nu is het met Amsterdam en Rotterdam net als met Vlaanderen en Wallonië: wat je de één toemeet, mag je de ander niet onthouden. Daarom vroeg "Rond Schiphol" om een vervolg in de vorm van een reeks "In en om Rotterdam", een belofte die we bij deze inlossen.
De serie "in en om Rotterdam" bestaat uit drie wekelijkse afleveringen, die we deze week allemaal tegelijk publiceren, om er in één klap vanaf te zijn. We hadden net zo goed één lang artikel kunnen schrijven; inderdaad, daar heb je op zich natuurlijk wel gelijk in.
In deel 1 bezoeken we de in aanbouw zijnde Vinex-wijk Carnisselande in Barendrecht, pal ten zuiden van Rotterdam. De gemeente Rotterdam heeft onlangs, na een moeizaam besluitvormingsproces, haar goedkeuring gehecht aan de aanleg van een tramlijn naar deze bouwput. Deze lijn, ontworpen volgens het TramPlus-principe, zal pas in 2003 of 2004 geopend worden. Vooralsnog moeten de wijkbewoners het zien te rooien met een handjevol bussen.
In Deel 2 gaan we in op de wijzigingen in het RET-tramnet. Op maandag 28 augustus 2000, de eerste dag van de nieuwe dienstregeling, namen wij de TramPlus naar Beverwaard, een wijk in het uiterste zuidoosten van de Maasstad, die tot voor kort alleen bereikbaar was met een gewone tram.
In Deel 3, tenslotte, gaat het weer over de toekomst van het OV. In deze slotaflevering uit de reeks "In en om Rotterdam" wordt verslag gedaan van een fietstocht, ondernomen door Maarten Batenburg en ondergetekende, langs de toekomstige route van Randstadrail en de HSL.
Oh ja: een "TramPlus" is een gewone tram, met luxere zitbanken, die - door een grotere onderlinge halteafstand en een betere doorstroming - een iets hogere gemiddelde snelheid haalt dan een gewone tram.
Laat ik de gemeente Barendrecht dan zelf maar even woordelijk schetsen. Zij ligt ingeklemd tussen Rotterdam Zuid en de Oude Maas, wordt doorsneden door de A 19 naar de Heinenoordtunnel en bestond tot voor kort uit Barendrecht zelf (ten oosten van de A 19) en Smitshoek, een miniscuul dijkdorp. Ooit lagen beide kernen zo'n 5 kilometer uiteen, maar Barendrecht is in de jaren 80 en 90 naar de A 19 toegegroeid, en tussen Smitshoek en die snelweg zijn nu de Carnisselanden bezig te verrijzen.
De TramPlus naar Carnisselanden zal vanaf Rotterdam CS tot de Beijerlandselaan rijden volgens de route van de huidige lijn 20 / 22 (waarover meer in deel 2). Over de rest van het tracé is lang gebakkeleid. In april besloot de gemeenteraad van Rotterdam de nieuwe lijn te laten lopen via Groene Hilledijk, Dordtsestraatweg, Slinge en Langenhorst, richting gemeentegrens.
Deze wijsheid ontleen ik aan het meinummer van het tijdschrift Railnieuws: op Internet was er zoals gezegd niets over te vinden. Railnieuws vertelt niets over de route in Carnisselanden zelf. Maar gelukkig zag ik laatst in het informatiecentrum Beneluxlijn in Schiedam een kaartje, waarop deze route staat ingetekend.
De tram rijdt op Barendrechts grondgebied loodrecht naar het zuiden. En dat terwijl de bebouwing in Carnisselanden oost-west geörienteerd is. De Stadspartij in Rotterdam was voorstander van een metrolijn naar de nieuwe bouwlocatie. Niet echt een volkomen stapelkrankzinnig idee, want Carnisselanden ligt nabij metrostation Slinge, en een reistijd van krap 20 minuten (metro) is altijd beter dan ruim een half uur (TramPlus). Maar genoeg hierover; die discussie is een gepasseerd station. We gaan op pad.
Vrijdag 25 augustus 2000 is een memorabele dag. In de eerste plaats viert onze jongste lezeres Erica Kouwenhoven uit Rijswijk haar tiende verjaardag; ik heb de vererende uitnodiging gekregen om daarbij aanwezig te zijn. Vroeger, toen ik zelf tien was, wilde ik nooit naar verjaardagsfeestjes (en andere kinderen niet naar het mijne), dus er moet het één en ander gecompenseerd worden.
In de tweede plaats ben ik vandaag rondgekomen met een nieuwe werkgever, zodat ik de gemeente Ter Aar (wier non-existente website ik helaas niet kan linken) na verstrijken van de opzegtermijn zal kunnen verlaten. Het is wel spijtig, een zo rijke inspiratiebron vaarwel te zeggen; maar anderzijds: na 25 jaar in het arbeidsproces is het helemaal niet verkeerd, eindelijk eens een serieuze baan te accepteren.
No hard feelings tegenover Ter Aar. Ik laat de gemeente een aandenken na, in de vorm van een florerende buslijn, Connexxion 182, die zonder bemoeienis van De digitale reiziger allang zou zijn opgeheven.
Dit alles verklaart dat ik op deze zonnige vrijdagmiddag, tegen mijn gewoonte in, een zeer goed humeur heb; goed genoeg misschien om de Carnisselanden te bezoeken. Want van het OV in dit soort wijken word je niet altijd vrolijk. Eerder reisden wij naar Nootdorp en Ypenburg bij Den Haag, en Langerak bij Utrecht; andere wijken waar in afwachting van hoogwaardig OV alvast een bus is ingezet (in de Langerakse volksmond bekend als "dat vieze busje"). In dergelijke wijken wordt het OV meestal uitgebreid naarmate er meer huizen voltooid zijn, maar in de Carnisselanden krimpt het juist in.
Eerder dit jaar reed Connexxion lijn 183 (Rotterdam Zuidplein - Carnisselanden v.v.) in de spits nog elk kwartier. Nu is de frequentie teruggebracht tot een halfuursdienst. 's Avonds en in de weekeinden rijdt er zelfs slechts één keer per uur een bus naar Carnisselanden, waar een goede ontsluiting per OV ongetwijfeld vermeld stond in de oorspronkelijke doelstellingen.
Verder wordt de wijk eens per uur nog doorsneden door bus 186 (Zuidplein - Smitshoek - Barendrecht - Heerjansdam), die op stille uren wordt vervangen door taxibusje 189; heel dunnetjes, allemaal.
Lijn 183 vertrekt zoals gezegd vanaf het Zuidplein, in een uithoek van dat grote metro- en
busstation, ingeklemd door het vet van patatkoning Bram Ladage en de gezondheid van het
groente- en fruitstalletje.
Om 16.00 stap ik, samen met slechts 8 anderen, in in een bus van lijn 183; echt het oudste exemplaar dat ze konden vinden. We rijden via de Langenhorst; een brede winkelstraat. In tegenstelling tot de winkeliers van de Groene Hilledijk hebben die van de Langenhorst niet al te luid geprotesteerd tegen de komst van de tram.
We kruisen het goederenspoor naar de Botlek, en een groot recreatieterrein. Spoedig wordt het westen van Carnisselanden bereikt; het gedeelte bij Smitshoek. Hier staat een plukje huizen. Daarna volgt een groot stuk niemandsland, dat nog bebouwd moet worden. "TRS realiseert uw woonwensen". Heeft ook TRS geen URL?
Bij het Middeldijkerplein stappen de meeste passagiers uit. Ik doe dat ook maar. Deze bus heeft geen eindpunt in Carnisselanden; als je er te lang in blijft zitten ga je via de snelweg terug naar Zuidplein.
Overal klinkt het gedreun van heimachines. Vrijdagmiddag; na 16.00 uur! Eén heimachine heeft wel een heel hoog bewegingstempo, twee bonken per seconde, alsof die huizen morgen nog afmoeten.
Langs de snelweg verrijst een industrieterrein. Straks is heel Barendrecht, van Smitshoek in het westen tot aan het NS-station in het oosten, bebouwd. Met goed interwijkverkeer per OV? Momenteel verbindt alleen bus 186 alle wijken van Barendrecht. Via een busbaantje kruist hij de snelweg.
Over de Middendijk, een lange dijk met populieren aan weerszijden, loop ik terug in de richting Smitshoek. Zo nu en dan klauter ik even van de dijk af om een paar huizen te bekijken.
Als ik goed mijn best doe in mijn nieuwe baan kan ik straks mischien ook wel zo'n mooi Vinex-huis kopen. Met gemiddeld 22 gebreken bij de oplevering, zoals ik laatst las, en nog 78 verborgen gebreken die pas aan het licht komen als de garantietermijn verstreken is.
Alles is ook even gammel in dit land. Koop bijvoorbeeld maar eens een boek. Al in de boekwinkel, als je erin staat te bladeren, vliegen de losse vellen je om de oren. Maar wat kun je verwachten voor die prijs? Zo'n boek kost misschien maar f 34,95, en zo'n huis hooguit vijf ton.
Soit. Ik kruis een hectarengroot speelterrein. Drie kinderen van een jaar of 8 bedienen zich landerig van een aantal speelobjecten. Een meisje is, heel voorbarig, reeds gekleed in bruidstenue.
Ik bereik Smitshoek. Dit onooglijke dijkdorpje is in de jaren zeventig al uitgebreid met een kleine nieuwbouwwijk. "Rotterdam 8" zie ik op een wegwijzer. Schromelijk overdreven. Ik kruis de A 15 via een lange tunnel, en loop meteen de gemeente Rotterdam al binnen; een lange landweg; wel een heel landelijk hoekje in de enige echte metropool van Nederland. Tien minuten later passeer ik het goederenspoor; weer tien minuten later bereik ik de of het Slinge, ongeveer op het punt waar ik in april naar de marathon stond te kijken.
Een jongetje gooit zijn sandalen van één hoog naar beneden, en vraagt me allervriendelijkst, om ze even aan te reiken.
Ik kan hier lijn 70 nemen naar het Clara Ziekenhuis en lijn 77 naar Katendrecht. De laatste heeft mijn voorkeur, omdat die over de Groene Hilledijk rijdt; langs de beoogde route van de TramPlus naar Carnisselanden. Maar lijn 77 is net weg, en ik kies voor lijn 70 die net komt aanrijden. Misschien kan ik ergens overstappen op tram 2 of 20.
De bus rijdt anders dan ik dacht. Aangekomen bij station Lombardijen zie ik tot mijn schrik dat het al tegen 18.00 uur loopt. Ik moet nog eten, en ik wil wel op tijd komen voor Erica's verjaardagsvisite.
Ik neem de sneltrein van 18.08 naar Rotterdam CS (met doorgaande rijtuigen naar Amsterdam). In de stationsrestauratie wil ik nu eens een flink feestmaal aanrichten ter ere van mezelf. Gretig laat ik mijn vingers glijden over de copieuze maaltijden op de menulijst: de biefstukken; de schnitzels. Maar de serveerster gooit roet in het eten, zeggende dat de kok ziek is; er kan vandaag alleen gekozen worden uit de kleine kaart.
Die kaart is helemaal niet klein. Wel staan er alleen maar hele kleine vogelhapjes op. Ik kies op goed geluk een gerecht. De vraag of de kok wellicht teveel van zijn eigen kookkunst geproefd heeft, hou ik nog net binnen, en ik verbaas me eens te meer over de horeca in dit land. Heb je echt een gediplomeerd chefkok nodig om een paar van die plastic fabrieksmaaltijden in de magnetron te flikkeren?
Even later zit ik achter een dieet met veel te weinig calorieën. Op naar de taart!
Oh ja. De lezer vraagt zich wellicht af, over welke nieuwe baan ik daarnet zo verschrikkelijk blij was. Zou je geloven, dat ik persoonlijk adviseur ben geworden van de minister van Verkeer en Waterstaat?
Frans Mensonides
30 augustus 2000
