Nr. 162 - zondag 16 februari 2014
'Our World' (1967): een uniek tv-programma





LAATSTE ZES AFLEVERINGEN

161. ONDERGANG VAN EEN ARCHIEFBEDRIJF  (2 DELEN) (02 en 09/02/2014)
160. 'ZOEKTOCHT NAAR HET TYPISCH FRIESE' (26/01/2014)
159. DE KUNSTMAAN TELSTAR, OF: MIK, MAK EN MEEK (19/01/2014)
158. NIETJES TELLEN; ZUURVRIJ WERKEN (12/01/2014)
157. JAARWISSELINGSDAGBOEK: B-KANT EN QUIZ (05/01/2014)
156. DAGBOEK VAN EEN KERSTWEEK: DICTEE EN DINER (29/12/2013)








Links: platenhoes van 'All You Need is Love'; overgenomen van Gamer Investments;
Rechts: Openingsscène van 'Our World' met logo en wereldbol; gecopy- en pasted van You Tube.

 

Ik schreef vorige maand over de Telstar-kunstmaan en het instrumentale nummer ‘Telstar’ van The Tornado’s, die beide in de zomer van 1962 gelanceerd werden. En ik beloofde nog een stukje over een ander nummer uit de geschiedenis van de popmuziek, dat ook iets te maken had met communicatiesatellieten.

Dat nummer is ‘All You Need Is Love’ van The Beatles. En daar kwam ik pas onlangs achter. Ik schreef  al eens - nota bene in een stuk over ons muzikale geheugen - dat ik deze song van The Fab Four vooral associeer met het overlijden van de wielrenner Tommy Simpson op 13 juli 1967. Dat terwijl ‘All You Need Is Love’ helemaal niet gaat over dode wielrenners. En ik zou ook gezworen hebben dat ik dat ik dat nummer rond die julidag voor het eerst gehoord had.

Maar dat was niet zo. Want ik moet het al op 25 juni 1967 gehoord hebben. Gehoord en gezien. The Beatles zongen het namelijk in ‘Our World’, een wereldwijd life-schakelprogramma dat die zondagavond werd uitgezonden op tv.  En ik heb dat programma gezien. Dat herinner ik me nog wel, als de dag van gisteren zelfs; ik mocht er voor opblijven. Maar dat The Beatles er in voorkwamen, dat herinner ik me dan weer niet.

‘Our World’ werd mogelijk gemaakt door de snelle ontwikkelingen die in gang waren gezet met de lancering van Telstar. Om beelden echt de hele wereld over te kunnen sturen, heb je minstens drie geostationaire satellieten nodig, kunstmanen die altijd boven dezelfde plek op aarde blijven staan. In 1967 was dat punt bereikt. Drie Amerikaanse satellieten en één Russische zouden een groot deel van de mensheid een avond lang aan de buis kluisteren. Een programma met onszelf, wij, 3,4 miljard wereldburgers, in de hoofdrol.

Het idee voor deze unieke tv-show was afkomstig van een BBC-producer en werd verder uitgewerkt door Eurovisie. In 2,5 uur de wereld rond, tientallen rapportages uit evenzovele landen, snel overschakelen van Amerika naar Azië, van Europa naar Australië, via Tunesië in Afrika. We zouden vooraanstaande sporters aan het werk zien, musici, filmacteurs, maar ook doorsnee-aardbewoners: een cowboy op zijn ranch in Canada, strandrecreanten aan de Pacific, staalarbeiders in Oostenrijk, personeel van een tramremise in Melbourne, marktbezoekers in Tunis, Parijse automobilisten vanuit een politiehelikopter…

En alles life; niets opgenomen. Het was al mooi dat dit allemaal kon. Maar de bedenkers van ‘ Our World’ voelden wel aan dat het nog niet genoeg was om een al redelijk verwend televisiepubliek gedurende 150 minuten te boeien. Er moest ook een rode draad in het verhaal zitten, en een moraal erachter. ‘Our World’ werd een ode aan de technologische voortuitgang die dat programma mogelijk gemaakt had. Maar ook een waarschuwing voor de toekomst. In het jaar 2000 zouden we op onze wereld onderdak moeten bieden aan 7 miljard mensen, dubbel zoveel als in 1967. Hadden wij wel voldoende voedsel voor die myriaden monden? Moesten we ons daar óók niet op richten, naast ruimtewandelingen die al gemeengoed waren en maanwandelingen die eraan zaten te komen?

Drie weken voor de geplande uitzenddatum kwam er een kink in de kabel in de vorm van de Zesdaagse Oorlog tussen Israël en zijn Arabische buren. Daardoor laaide de Koude Oorlog weer eens op. Het Oostblok trok zich plotseling terug uit ´Oud World´. Dat zo idealistische project dreigde daarmee ten gronde te gaan aan verdeeldheid. Er zouden in ieder geval flink wat items vervallen. Men kon bovendien niet meer beschikken over die ene Russische satelliet.

Na ampel overleg besloot men de uitzending in afgeslankte vorm door te laten gaan, via de drie Amerikaanse kunstmanen. En zo geschiedde. De uitzendduur werd teruggebracht tot 2 uur; in Nederland van 20:00 tot 22:00 uur. Er waren beelden te zien uit 14 landen. Kijkers in 31 landen konden het programma zien; Nederland behoorde tot de 17 landen zonder eigen bijdrage. 10.000 tv-mensen waren wereldwijd bij de uitzending betrokken. In ons land ging die gepaard met de sonore commentaarstem van Koos Postema. Het programma trok 400 miljoen kijkers; een wereldrecord in die tijd.

Beter nog dan ‘Our World’ zelf herinner ik me het enthousiasme dat het teweeg bracht. Kranten schreven erover; iedereen praatte erover. Het programma weerspiegelde het vooruitgangsgeloof dat in de jaren 60 heerste; de blijdschap dat er elk jaar weer meer dingen mogelijk waren dan het jaar daarvoor; de verwachting dat alle wereldproblemen opgelost zouden worden door technologie. Kom daar tegenwoordig nog eens om! Alles wat nieuw is, wordt nu als bedreiging gezien. Facebook zou onze jeugd verpesten, en: plak maar gauw een pleister over de webcam in je PC, anders ziet Obama je straks in je blote kont door je kamer paraderen!

Wat herinnerde ik me nog van ‘Our World’ zelf, voordat ik gegevens begon te verzamelen voor dit stukje? Slechts wat flarden; begrijpelijk, na 47 jaar. Beelden uit drie kraamkamers in drie verschillende continenten. Drie pasgeboren wereldburgers. Drie baby’s per seconde werden er op aarde geboren, 20.000 tijdens ‘Our World’. Een tikkende klok: elke tik een nieuwe mond om te voeden. Beangstigend!

Die tramremise in Melbourne, Australië, herinner ik me ook nog goed. Trams reden uit in alle vroegte, in de winterkou. Ik zag die rapportage op een zomeravond. Maar in Melbourne was het een winterochtend. Voor mij was ‘Our World’ een avondje opblijven, maar voor Amerikanen een matineevoorstelling. En in Australië en Japan was het alleen bestemd voor de nachtbrakers. Het slot van de uitzending staat me ook nog goed bij, het astronomische gedeelte, over onze sprong het heelal in.

Dat item met The Beatles ben ik dus vergeten, maar het kan HIER bekeken worden op You Tube. Het viertal uit Liverpool, wat blasé van hun enorme succes, had zich met enige moeite laten overhalen tot deelname. Het Beatles-fragment uit ‘Our World’ kwam uit de befaamde Abbey Road-studio’s, waar de opnamen van ‘All you Need Is Love’ in gang waren. We zien de vijfde Beatle, producer George Martin, zijn kalmte bewaren op zo’n historisch moment. De zangpartijen werden opgenomen, tegelijk met het orkest dat in dit nummer prominent te horen is. Deze musici waren, zoals de Engelse commentator droog opmerkte, de leeftijd van rocksterren al geruime tijd voorbij.

Er is onenigheid onder pophistorici of The Beatles ‘All You Need is Love’ speciaal voor ‘ Our World’ gecomponeerd hebben. Maar het nummer paste in ieder geval naadloos in de boodschap van het programma, én in de zomer van ‘67, die de geschiedenis in zou gaan als The Summer of Love. Het was een iconische sixties–song in een iconisch sixties-tv-programma. Ze moeten die single trouwens razendsnel afgemixt en geperst hebben; twaalf dagen na de uitzending lag hij al in de platenwinkel.

Ik heb helaas geen complete versie van ‘Our World’ kunnen vinden op het Web, noch in de DVD-winkel. DEZE op YouTube is nog de beste, zij het dat de bovenrand van het beeld ontbreekt, plus een stuk van ruim 20 minuten van de uitzending – onder meer de Australische tram en het gedeelte over overbevolking.

Het blijft een hele zit, zo vindt het snel afgeleide jongetje dat ik nog steeds ben. Niet alles wat je zag in ‘Our World’ was bijzonder. Het bijzondere was, dat je het zag. Maar ik blijf het een fascinerend en ontroerend document vinden: over ons, en over die kleine bol die onze wereld is.

FHM
16 februari 2014
Gezien: 25 juni 1967



VOLGENDE AFLEVERING:
BUS-HATERS WINNEN PLEIT; OV IN DE LEIDSE DORPSPOLITIEK (23/02/2014)

© Frans Mensonides, Leiden, 2014