LAATSTE
ZES AFLEVERINGEN
162. 'OUR WORLD' (1967), EEN UNIEK
TV-PROGRAMMA (16/02.2014)
161. ONDERGANG VAN EEN
ARCHIEFBEDRIJF (2 DELEN) (02 en 09/02/2014)
160. 'ZOEKTOCHT NAAR HET TYPISCH
FRIESE' (26/01/2014)
159. DE KUNSTMAAN TELSTAR, OF: MIK,
MAK EN MEEK (19/01/2014)
158. NIETJES TELLEN; ZUURVRIJ WERKEN
(12/01/2014)
157. JAARWISSELINGSDAGBOEK: B-KANT
EN QUIZ (05/01/2014)
Streekbus straks niet meer welkom op de Breestraat
Er is een kogel door de kerk in Leiden. Na ruim een ruime
halve eeuw discussiëren over de bus in de binnenstad, is het pleit definitief beslecht
in het voordeel van de bus-haters.
Zoals ik in 2012 en 2013 al schreef, willen velen de bus graag
kwijt uit de Breestraat. Alleen zo zou die kwijnende winkelstraat nog te redden
zijn. De Breestraat ligt echter wel op de kortste en snelste route door het
stadshart. Het alternatief, de HoLa-route, Hooigracht-Langegracht, ís in mijn
opinie geen alternatief. Daar willen ze die 725 bussen per dag ook niet hebben.
Op deze route loopt het verkeer in de spits bovendien hopeloos vast. Het HoLa-tracé
zou wel eens de doodsteek voor het busvervoer in en om Leiden kunnen betekenen.
Maar de route over de twee gedempte grachten heeft nu toch de
voorkeur gekregen. De meerderheid van die 725 bussen moet op termijn zijn
(om)weg kiezen via de HoLa. Alleen stadsbussen
zijn dan nog welkom op de Breestraat. Het streekvervoer, al dan niet HOV
(hoogwaardig), rijdt voortaan om.
Dat gebeurt echter pas over een jaar of 3 tot 5, want er is
nog steeds geen oplossing voor de autodrukte op het HoLa-tracé. Een tijd lang
heeft men gehoopt, soelaas te vinden in de aanleg van de Ringweg Oost. Die weg
zou ruim ten oosten van het centrum gaan lopen; eventueel zelfs gedeeltelijk
over het grondgebied van de gemeente Leiderdorp, waar men er ook niet op zat te
wachten. Die Ringweg Oost is inmiddels uit de plannen verdwenen. Men studeert
nu op alternatieve alternatieven. Als die niet gevonden worden,
kan de bus uiteindelijk achteraansluiten in de file op de Hooi- en Langegracht. De
gemeente Leiden pokert zodoende met de belangen
van de OV-reiziger.
De Breestraat krijgt komende zomer een op- of afknapbeurt,
met een overduidelijk ziektebeeld. De straat, sinds de middeleeuwen een
drukke, doorgaande verkeersroute, moet verworden tot een plaatje van Anton
Pieck. Klinkers in plaats van asfalt, nostalgische lantaarnpalen (die leuk
staan op foto’s, het moet worden toegegeven) en een knus bedoeld maar
ongetwijfeld lullig uitpakkend pleintje op de vijfsprong Breestaat / Steenschuur / Korevaarstraat /
Hogewoerd / Gangetje. Dit alles is vanzelfsprekend
niet verenigbaar met intensief busverkeer, dat dus op allerlei wijzen belemmerd
gaat worden.
Nog de minst onverstandige maatregel uit het pakket is het
verlagen van de maximumsnelheid van de bussen tot 15 km/uur, meteen na de
reconstructie. Daardoor zal het halsbrekende inhalen van kluiten fietsers tot
het verleden behoren. Het wonderlijke aan deze maatregel is echter, dat hij
niet genomen had behoeven te worden, omdat hij al lang genomen is. Dat is al zo’n
kwart eeuw geleden, toen het blokkige logo van NZH de bussen nog sierde.
Deze maatregel is bij mijn weten nooit ingetrokken, en geldt
dus nog steeds, al is iedereen het vergeten, nu Westnederland NZH opgevolgd
heeft, ZWN Westnederland, Connexxion ZWN en Arriva Connexxion (zie ook mijn
artikel van een jaar geleden over de komst van Arriva).
Die maatregel had ook weinig effect; het was een Gentleman’s Agreement. Handhaving heeft nooit
plaatsgevonden. De meeste buschauffeurs zijn geen gentlemen en hielden zich vanaf
dag één al niet aan de overeenkomst. Ik sprak daar eens die busbaas op aan, die
op deze site vaak gememoreerd wordt. Die antwoordde met één van zijn bekende
boude uitspraken: ‘Ik ga er zelf wel eens staan. Als ze MIJ zien op de
Breestraat, houdt iedereen zich keurig netjes aan de maximumsnelheid!’ Mijn
raad, dan maar 7 dagen per week 18 uur per dag op de Breestraat te gaan staan,
heeft hij echter in de wind geslagen.
Nu gaat men die vergeten overeenkomst dus opnieuw invoeren,
in goed overleg met Arriva en de buschauffeurs. Ik wens de betrokken partijen daarbij
alle succes van de wereld. Maar laat niemand, als hij straks nog steeds bussen
met 65 km/uur door de binnenstad ziet scheuren, zeggen dat ik dat niet voorspeld
heb.
Een andere anti-reizigersmaatregel is het versoberen van de
abri’s op de Breestraat. Die vormen nu een obstakel voor de voetgangers; die
moeten eromheen lopen, om geen bult op hun hoofd te krijgen, en dat kán natuurlijk
niet. Die bushokjes krijgen geen achterwand en zijwand meer. Eigenlijk hadden ze ook geen dak en zitbank moeten
krijgen; wat er dan nog van een abri overblijft, is niet veel meer. Maar na
overleg met ROVER is besloten, toch nog minimale wachtvoorzieningen te
handhaven. Het vervult me met trots: ik was in 1990 mede(her)oprichter van de
regionale ROVER-afdeling in de kop van Zuid-Holland, die nu althans in marginale
zaken soms nog wat tegenspel kan bieden tegen de afbraak van het OV in Leiden.
Tijdens de reconstructiewerkzaamheden, vanaf eind juni 2014 totaan de drie-oktoberfeesten, is de Breestraat geheel afgesloten voor (bus)verkeer. De stadsbussen op lijnen 2, 3 en 4, die nu van deze route gebruik maken, worden omgeleid via de Witte Singel – wonderlijk genoeg niet de HoLa-route, waarvan iedereen zo hoge verwachtingen koestert, en die zo’n verschrikkelijk goed alternatief heet te zijn.
De Witte Singel is een ruime omweg; de Breestraat is nu eenmaal de kortste klap. De dienstregeling is daardoor niet meer haalbaar. De gemeente heeft geen zin om extra bus-inzet te betalen, en Arriva wil ook niet voor de extra kosten opdraaien. Vandaar dat de toch al karige halfuursdienst op de stadslijnen deze zomer nog verder uitgekleed gaat worden, en wel tot een volkomen onmogelijke 40-minutendienst. ROVER heeft daar bij monde van Paul Bordewijk tegen geprotesteerd; zie deze brief op zijn site.
Inmiddels klopt de informatie in dit stukje niet helemaal
meer. De bussen 2, 3, 4 en 365 (Leiden –Zoetermeer) zijn uiteindelijk omgeleid
via de HoLa-route, waar de reconstructiewerkzaamheden zowaar voltooid waren.
Lijn 45 (Leiden – Den Haag via Leidschendam) rijdt wel om via de Witte Singel. Stadsbussen
lijn 5 (Leiden – Voorschoten Starrenburg) en lijn 6 (Leiden – Leiderdorp Leyhof)
reden nooit over de Breestraat, en rijden nu dus niet om – maar zijn wel ingekrompen
van een kwartier- naar een 20-minutendienst. En die onmogelijk te onthouden
40-minutendienst is gelukkig niet doorgegaan. Nee, die lijnen rijden nu gewoon slechts
in uurdienst; veel gemakkelijker!
Aangevuld zomer 2014.
Nu zou ik - terwijl alles wat groeit en bloeit, me zelden of
nooit boeit - dus op de Partij voor de Dieren moeten stemmen. Ik weet niet,
welk dierenleed, naast menselijk leed, deze partij voorziet als gevolg van het Breestraatplan. Maar als ik hun programma voor de
gemeenteraadsverkiezing van 19 maart 2014 bekijk, blijkt dat ik ze verkeerd heb
beoordeeld. Het is geen one issue-partij
meer; ze hebben meningen over alles, ook over mensendingen.
Het is meer zo, dat ik een one-issue-kiezer ben. Ik laat mijn keuze, net als vier jaar
geleden, vooral bepalen door de verkeersparagraaf in de partijprogramma’s.
Niet omdat OV belangrijker zou zijn dan wat ook, maar omdat ik van een hoop
andere dingen nu eenmaal nog minder verstand heb.
De komende weken ga ik de verkiezingsprogramma’s van alle 13
Leidse partijen eens tegen het licht houden, wat zij nog in petto hebben voor
het al half afgebroken OV in de stad die mijn woonplaats is. Verslag binnenkort
(in ieder geval vóór 19 maart!) in deze rubriek.
FHM
23 februari 2014
PS: mag ik nog even een extra kattenbelletje hechten aan dit
A-viertje? Ik was tot voor enkele dagen (een niet actief) lid van een club
genaamd: Historische Vereniging Oud Leiden. In het bestuur daarvan zitten
vermoedelijk weinig mensen die zich graag laten betrappen in de bus, tussen het
Leidse plebs.
Deze vereniging is dan ook een niet met haar doestellingen strokende
hetze begonnen tegen de bus in de Breestraat. Ik vond een open brief van de al
genoemde Paul Bordewijk aan Oud Leiden, waarin hij een anti-bus-uitlating hekelt
van een woordvoerder van die vereniging in de raadscommissie. Ook in de krant
hebben ze zulke geluiden wel geventileerd. Ik heb ze via hun website verzocht
om opheldering, een vraag die vergezeld ging van de vaderlijke raad om voortaan
het spreekwoord ‘Schoenmaker houd je bij je leest’ in gedachten te houden.
Het antwoorde kwam snel, van een tamelijk aangebrand
bestuurslid. Hij stuurde mij de tekst toe van hun inspraakreactie op de Breestraatplannen.
De bussen ontsieren de unieke gevelwanden in Leidens voornaamste straat; dat is
de kern van het betoog.
Ik vind het liederlijke apekool (nog afgezien van het feit dat 80%
van de gevels in de Breestraat het aanzien niet waard is, en ik zó 20 mooiere
Leidse straten kan opnoemen). De meeste gevels zijn veel hoger dan een busdak, zodat
de bus het uitzicht erop geenszins belemmert. Vrijwel dagelijks geniet ik vanuit
de bus van die paar gevels die wél fraai zijn. Vooral die van Thesales Unit,
die mijn opa heeft ontworpen, 80 jaar voordat het Thesales Unit heette. Maar
juist dat winkelpandje, hypermodern in zijn tijd, zal toentertijd ook niet de
goedkeuring hebben kunnen wegdragen van conservatieve clubjes.
Oud Leiden is verder tegen bomen op de Breestraat, omdat die
er vroeger ook niet stonden, en ongetwijfeld ook tegen etalages vol computers,
omdat je die vroeger ook niet had.
‘Weg ermee’, dat is
de mening van Oud Leiden over de bussen in de Breestraat. Weg met Oud Leiden,
op mijn beurt. Ik heb per kerende post mijn lidmaatschap opgezegd. Ook een
legaat voor dit enge clubje behoort tot de dingen die gevoeglijk vergeten
kunnen worden.
FHM
© Frans Mensonides, Leiden, 2014