Nr. 163 - zondag 23 februari 2014
Bus-haters winnen pleit; OV in de Leidse dorpspolitiek (1) 





LAATSTE ZES AFLEVERINGEN

162. 'OUR WORLD' (1967), EEN UNIEK TV-PROGRAMMA (16/02.2014)
161. ONDERGANG VAN EEN ARCHIEFBEDRIJF  (2 DELEN) (02 en 09/02/2014)
160. 'ZOEKTOCHT NAAR HET TYPISCH FRIESE' (26/01/2014)
159. DE KUNSTMAAN TELSTAR, OF: MIK, MAK EN MEEK (19/01/2014)
158. NIETJES TELLEN; ZUURVRIJ WERKEN (12/01/2014)
157. JAARWISSELINGSDAGBOEK: B-KANT EN QUIZ (05/01/2014)







Streekbus straks niet meer welkom op de Breestraat


Er is een kogel door de kerk in Leiden. Na ruim een ruime halve eeuw discussiëren over de bus in de binnenstad, is het pleit definitief beslecht in het voordeel van de bus-haters.

Zoals ik in 2012 en 2013 al schreef, willen velen de bus graag kwijt uit de Breestraat. Alleen zo zou die kwijnende winkelstraat nog te redden zijn. De Breestraat ligt echter wel op de kortste en snelste route door het stadshart. Het alternatief, de HoLa-route, Hooigracht-Langegracht, ís in mijn opinie geen alternatief. Daar willen ze die 725 bussen per dag ook niet hebben. Op deze route loopt het verkeer in de spits bovendien hopeloos vast. Het HoLa-tracé zou wel eens de doodsteek voor het busvervoer in en om Leiden kunnen betekenen.

Maar de route over de twee gedempte grachten heeft nu toch de voorkeur gekregen. De meerderheid van die 725 bussen moet op termijn zijn (om)weg kiezen via de HoLa. Alleen stadsbussen zijn dan nog welkom op de Breestraat. Het streekvervoer, al dan niet HOV (hoogwaardig), rijdt voortaan om.

Dat gebeurt echter pas over een jaar of 3 tot 5, want er is nog steeds geen oplossing voor de autodrukte op het HoLa-tracé. Een tijd lang heeft men gehoopt, soelaas te vinden in de aanleg van de Ringweg Oost. Die weg zou ruim ten oosten van het centrum gaan lopen; eventueel zelfs gedeeltelijk over het grondgebied van de gemeente Leiderdorp, waar men er ook niet op zat te wachten. Die Ringweg Oost is inmiddels uit de plannen verdwenen. Men studeert nu op alternatieve alternatieven. Als die niet gevonden worden, kan de bus uiteindelijk achteraansluiten in de file op de Hooi- en Langegracht. De gemeente Leiden pokert zodoende met de belangen van de OV-reiziger.

De Breestraat krijgt komende zomer een op- of afknapbeurt, met een overduidelijk ziektebeeld. De straat, sinds de middeleeuwen een drukke, doorgaande verkeersroute, moet verworden tot een plaatje van Anton Pieck. Klinkers in plaats van asfalt, nostalgische lantaarnpalen (die leuk staan op foto’s, het moet worden toegegeven) en een knus bedoeld maar ongetwijfeld lullig uitpakkend pleintje op de vijfsprong Breestaat / Steenschuur / Korevaarstraat / Hogewoerd / Gangetje. Dit alles is vanzelfsprekend niet verenigbaar met intensief busverkeer, dat dus op allerlei wijzen belemmerd gaat worden.

Nog de minst onverstandige maatregel uit het pakket is het verlagen van de maximumsnelheid van de bussen tot 15 km/uur, meteen na de reconstructie. Daardoor zal het halsbrekende inhalen van kluiten fietsers tot het verleden behoren. Het wonderlijke aan deze maatregel is echter, dat hij niet genomen had behoeven te worden, omdat hij al lang genomen is. Dat is al zo’n kwart eeuw geleden, toen het blokkige logo van NZH de bussen nog sierde.

Deze maatregel is bij mijn weten nooit ingetrokken, en geldt dus nog steeds, al is iedereen het vergeten, nu Westnederland NZH opgevolgd heeft, ZWN Westnederland, Connexxion ZWN en Arriva Connexxion (zie ook mijn artikel van een jaar geleden over de komst van Arriva).

Die maatregel had ook weinig effect; het was een Gentleman’s Agreement. Handhaving heeft nooit plaatsgevonden. De meeste buschauffeurs zijn geen gentlemen en hielden zich vanaf dag één al niet aan de overeenkomst. Ik sprak daar eens die busbaas op aan, die op deze site vaak gememoreerd wordt. Die antwoordde met één van zijn bekende boude uitspraken: ‘Ik ga er zelf wel eens staan. Als ze MIJ zien op de Breestraat, houdt iedereen zich keurig netjes aan de maximumsnelheid!’ Mijn raad, dan maar 7 dagen per week 18 uur per dag op de Breestraat te gaan staan, heeft hij echter in de wind geslagen.

Nu gaat men die vergeten overeenkomst dus opnieuw invoeren, in goed overleg met Arriva en de buschauffeurs. Ik wens de betrokken partijen daarbij alle succes van de wereld. Maar laat niemand, als hij straks nog steeds bussen met 65 km/uur door de binnenstad ziet scheuren, zeggen dat ik dat niet voorspeld heb.

Een andere anti-reizigersmaatregel is het versoberen van de abri’s op de Breestraat. Die vormen nu een obstakel voor de voetgangers; die moeten eromheen lopen, om geen bult op hun hoofd te krijgen, en dat kán natuurlijk niet. Die bushokjes krijgen geen achterwand en zijwand meer. Eigenlijk hadden ze ook geen dak en zitbank moeten krijgen; wat er dan nog van een abri overblijft, is niet veel meer. Maar na overleg met ROVER is besloten, toch nog minimale wachtvoorzieningen te handhaven. Het vervult me met trots: ik was in 1990 mede(her)oprichter van de regionale ROVER-afdeling in de kop van Zuid-Holland, die nu althans in marginale zaken soms nog wat tegenspel kan bieden tegen de afbraak van het OV in Leiden.

Tijdens de reconstructiewerkzaamheden, vanaf eind juni 2014 totaan de drie-oktoberfeesten, is de Breestraat geheel afgesloten voor (bus)verkeer. De stadsbussen op lijnen 2, 3 en 4, die nu van deze route gebruik maken, worden omgeleid via de Witte Singel – wonderlijk genoeg niet de HoLa-route, waarvan iedereen zo hoge verwachtingen koestert, en die zo’n verschrikkelijk goed alternatief heet te zijn.

De Witte Singel is een ruime omweg; de Breestraat is nu eenmaal de kortste klap. De dienstregeling is daardoor niet meer haalbaar. De gemeente heeft geen zin om extra bus-inzet te betalen, en Arriva wil ook niet voor de extra kosten opdraaien. Vandaar dat de toch al karige halfuursdienst op de stadslijnen deze zomer nog verder uitgekleed gaat worden, en wel tot een volkomen onmogelijke 40-minutendienst. ROVER heeft daar bij monde van Paul Bordewijk tegen geprotesteerd; zie deze brief op zijn site.

Inmiddels klopt de informatie in dit stukje niet helemaal meer. De bussen 2, 3, 4 en 365 (Leiden –Zoetermeer) zijn uiteindelijk omgeleid via de HoLa-route, waar de reconstructiewerkzaamheden zowaar voltooid waren. Lijn 45 (Leiden – Den Haag via Leidschendam) rijdt wel om via de Witte Singel. Stadsbussen lijn 5 (Leiden – Voorschoten Starrenburg) en lijn 6 (Leiden – Leiderdorp Leyhof) reden nooit over de Breestraat, en rijden nu dus niet om – maar zijn wel ingekrompen van een kwartier- naar een 20-minutendienst. En die onmogelijk te onthouden 40-minutendienst is gelukkig niet doorgegaan. Nee, die lijnen rijden nu gewoon slechts in uurdienst; veel gemakkelijker!

Aangevuld zomer 2014.

Alleen de Partij voor de Dieren stemde tegen het reconstructieplan voor de Breestraat. Dat stelt me voor een politiek dilemma, dat niet nieuw is. Ik ben bij gemeenteraadsverkiezingen al eens in de verleiding gekomen, als overtuigde atheïst toch te stemmen op de ChristenUnie. Deze partij was in 2002 als enige gekant tegen de RijnGouweLijn, een onzalig tramplan, dat door de toenmalige verkeerswethouder Alexander Pechtold met veel machtsvertoon werd doorgedrukt. Het plan bleek uiteindelijk toch niet haalbaar, en de CU kreeg dus toch nog gelijk.

Nu zou ik - terwijl alles wat groeit en bloeit, me zelden of nooit boeit - dus op de Partij voor de Dieren moeten stemmen. Ik weet niet, welk dierenleed, naast menselijk leed, deze partij voorziet als gevolg van het Breestraatplan. Maar als ik hun programma voor de gemeenteraadsverkiezing van 19 maart 2014 bekijk, blijkt dat ik ze verkeerd heb beoordeeld. Het is geen one issue-partij meer; ze hebben meningen over alles, ook over mensendingen.

Het is meer zo, dat ik een one-issue-kiezer ben. Ik laat mijn keuze, net als vier jaar geleden, vooral bepalen door de verkeersparagraaf in de partijprogramma’s. Niet omdat OV belangrijker zou zijn dan wat ook, maar omdat ik van een hoop andere dingen nu eenmaal nog minder verstand heb.

De komende weken ga ik de verkiezingsprogramma’s van alle 13 Leidse partijen eens tegen het licht houden, wat zij nog in petto hebben voor het al half afgebroken OV in de stad die mijn woonplaats is. Verslag binnenkort (in ieder geval vóór 19 maart!) in deze rubriek.

FHM
23 februari 2014


 


PS: mag ik nog even een extra kattenbelletje hechten aan dit A-viertje? Ik was tot voor enkele dagen (een niet actief) lid van een club genaamd: Historische Vereniging Oud Leiden. In het bestuur daarvan zitten vermoedelijk weinig mensen die zich graag laten betrappen in de bus, tussen het Leidse plebs.

Deze vereniging is dan ook een niet met haar doestellingen strokende hetze begonnen tegen de bus in de Breestraat. Ik vond een open brief van de al genoemde Paul Bordewijk aan Oud Leiden, waarin hij een anti-bus-uitlating hekelt van een woordvoerder van die vereniging in de raadscommissie. Ook in de krant hebben ze zulke geluiden wel geventileerd. Ik heb ze via hun website verzocht om opheldering, een vraag die vergezeld ging van de vaderlijke raad om voortaan het spreekwoord ‘Schoenmaker houd je bij je leest’ in gedachten te houden.

Het antwoorde kwam snel, van een tamelijk aangebrand bestuurslid. Hij stuurde mij de tekst toe van hun inspraakreactie op de Breestraatplannen. De bussen ontsieren de unieke gevelwanden in Leidens voornaamste straat; dat is de kern van het betoog.

Ik vind het liederlijke apekool (nog afgezien van het feit dat 80% van de gevels in de Breestraat het aanzien niet waard is, en ik zó 20 mooiere Leidse straten kan opnoemen). De meeste gevels zijn veel hoger dan een busdak, zodat de bus het uitzicht erop geenszins belemmert. Vrijwel dagelijks geniet ik vanuit de bus van die paar gevels die wél fraai zijn. Vooral die van Thesales Unit, die mijn opa heeft ontworpen, 80 jaar voordat het Thesales Unit heette. Maar juist dat winkelpandje, hypermodern in zijn tijd, zal toentertijd ook niet de goedkeuring hebben kunnen wegdragen van conservatieve clubjes.  

Oud Leiden is verder tegen bomen op de Breestraat, omdat die er vroeger ook niet stonden, en ongetwijfeld ook tegen etalages vol computers, omdat je die vroeger ook niet had.

 ‘Weg ermee’, dat is de mening van Oud Leiden over de bussen in de Breestraat. Weg met Oud Leiden, op mijn beurt. Ik heb per kerende post mijn lidmaatschap opgezegd. Ook een legaat voor dit enge clubje behoort tot de dingen die gevoeglijk vergeten kunnen worden.

FHM



VOLGENDE AFLEVERING:
DE ZAAK-BENNO L.; MIJN BUURTJE IN DE SCHIJNWERPERS (02/03/2014)

© Frans Mensonides, Leiden, 2014