LAATSTE
ZES AFLEVERINGEN
271. 'KUNST VOL VERHALEN', MIJN BROERTJE EXPOSEERT
(01/05/2022)
270. DOOMSCROLLEN
EN DOEMDENKEN: VERSLINGERD AAN SLECHT NIEUWS (06/03/2022)
269. OUWEMANNENKWAALTJE:
DAGOPNAME IN HET ALRIJNE
(13/02/2022)
268.PUZZELS
VOOR DE ZONDAGMIDDAG: REDACTIESOMMEN
(06/02/2022)
267. ZOMER
1946: NACHTBOOT NAAR ZWOLLE (16/01/2022)
266: HET
GAAT NIET EXPONENTIEEL, MAAR MET EEN
KLOKCURVE (26/12/2021)
De rubriek FHM's A-viertjes verschijnt onregelmatig. Maar als hij verschijnt, doet hij dat op zondag
Dat is een bekend verschijnsel, vooral onder mensen die veel
reizen: aan de attracties rond hun eigen woonplaats rijden ze meestal met
minachtend neusophalen voorbij. Alleen wat je ver haalt, is lekker.
Zo heb ik me honderden keren langs de Veursestraatweg in
Leidschendam vrolijk gemaakt over het met een olifant aangekondigde Vlinders
aan de Vliet: uitkijken hier voor laag overvliegende Dombo’s! En nooit eerder ben
ik op het idee gekomen om er eens een keer te gaan kijken.
Maar die olifant is een algemeen symbool om langs de weg en
op landkaarten dierentuinen aan te duiden. En Vlinders aan de Vliet heeft
meer levende have in huis dan vlinders alleen. Als ik me toch een keer laat
verleiden tot een bezoek, blijkt het echt een complete dierentuin te zijn, een
stukje tropisch regenwoud in de polder. Je ziet er onder meer kleurrijke
vissen, exotische kikkers en op boomstammen gelijkende krokodillen (pas op voor
je vingers!).
Wel ontbreken de Big Five of Africa, die sommige mensen zo
graag spotten tijdens een safari op dat continent. Echt geen trompetterende
olifanten, hier.
Wel een 3200 m2 grote tropische vlindertuin. De meeste
bewoners ervan hebben hun roots in Latijns Amerika. Ze worden gekweekt in Costa
Rica, een land dat rijker met natuurgebieden bedeeld is dan Nederland. Plaatselijke
kwekers sturen de rupsen, als ze in het pop-stadium verkeren, als speciaal
transport per vliegtuig naar Nederland.
In Nederland kun je al lang niet meer met een schepnetje op
pad gaan om een collectie vlinders bijeen te krijgen. In de stad zie ik er echt
nooit meer een. ‘Héé, zo maar een vlinder’, riep ik uit toen ik een paar weken
geleden aan het fietsen was op de Veluwe. Het was een gele. Het viel me op, dat
het me opviel, terwijl ik in de 60’s er op weg naar school soms tientallen zag
in Leiden Zuidwest.
Het gaat niet goed met insecten in ons land, en zeker niet
met de rupsen en vlinders. De boosdoeners: verstedelijking, intensieve
landbouw, verminderende diversiteit van het landschap, stikstof.
Altijd weer die stikstof! Des te verwonderlijker dat ik op
de Veluwe, nog wel in de omgeving van Stroe, zo maar een echte vlinder zag (naast
tientallen boerenleuzen, boerenzakdoeken en honderden omgekeerde vlaggen).
Vlinders aan de Vliet heeft 1500 vlinders rondfladderen, in
een habitat waar rupsen en vlinders zich thuisvoelen. Er moeten vanzelfsprekend
planten aanwezig zijn waarmee rupsen zich graag voeden en waarop vlinders graag
hun eitjes dumpen waaruit weer nieuwe rupsen voortkomen.
Iedereen weet, dat rupsen en vlinders in wezen dezelfde
wezens zijn. In Vlinders aan de Vliet wordt hun cyclus geschetst
op een informatiebord en in een filmpje.
Rupsen, de larven van vlinders, kruipen uit een ei dat door
een vlinder is gelegd. Tijdens hun korte leven vreten rupsen-nooitgenoeg zich vol met boombladeren.
Ze vreten totdat ze letterlijk uit hun vel barsten, maar geen nood, ze werpen
hun huid af en daaronder zit alweer een nieuwe huid.
Na 4 keer vervellen spint de rups een pop om zich heen.
Daarin transformeert hij zich tot een vlinder, die gaat paren en weer eitjes
gaat leggen, en daarmee is de cirkel rond. Wat was er eerder, het ei, de rups,
de pop of de vlinder?
Geen geleerde weet hoe het in zo’n pop in detail in zijn
werk gaat. Je kunt je voorstellen dat het proces tot een wreed einde komt als je,
door nieuwgierigheid gedreven, een pop opensnijdt, en dan weet je nog niks. Het
blijft een van de wonderen van de natuur.
Maar de grote lijnen zijn wel bekend. Het is niet zo, dat de
onderdelen van de rups een-op-een omgebouwd worden tot onderdelen van een
vlinder. Nee, de rups wordt voor zo’n 99% opgelost tot een onherkenbare brij die
de vlinder tot voedsel zal dienen. Uit de overgebleven 1% ontkiemt dan de
vlinder die zich gaat ontpoppen.
Er loopt eigenlijk maar een heel dun draadje van de rups
naar de vlinder. Ergens best wel griezelig, die metamorfose. Ik heb eens een
kleutertje gekend, dochter van kennissen, die al niet eens wilde geloven dat
zij vroeger een baby geweest was.
Haar ouders lieten haar als bewijs een babyfoto zien van
haarzelf. Maar daarop reageerde ze met een driftaanval: ‘Dat bèn ik niet!!’ Hoe
ze dan wel ter wereld was gekomen, als ze geen baby was geweest, op die vraag
reageerde zo ook nogal kribbig.
Zo zou ik me kunnen voorstellen dat er onder de vlinders ook
rups-ontkenners zouden bestaan, als vlinders redenerende wezens waren.
Maar ik laat me meeslepen door mijn fantasie. Laat ik me op
het fotograferen concentreren; ook bij dit FHM’etje wil ik illustraties hebben.
De vlindertuin is een paradijs voor macrofotografen, die betere spullen bij
zich hebben dan ik (alleen een smartphone; ik ben hier spontaan binnengewandeld
op een fietstocht).
FHM
31 juli 2022
Er geweest: vrijdag 15 juli 2022
.
25 jaar
De thuispagina van Frans Mensonides: hoe het begon
