Jaargang 5 Aflevering 50 WOENSDAG 23 OKTOBER 2002
Deze column is afkomstig uit het archief van REFLEXXIONZZ!
Klik hier voor de meest recente aflevering.

Dubbele column

Een beetje jubileum

Dit is alweer de vijftigste aflevering van REFLEXXIONZZ! in de nieuwe reexx; een beetje een jubileum. Deze feestcolumn is geheel gewijd aan de core business van deze site: het kankeren op wat er allemaal mis is met het openbaar vervoer. Hij bestaat feitelijk uit twee columns; de ene krijg je als bonus bij de andere, en andersom.


NS zet bussen in

“Nee, hè! Néé, hè! Het is toch niet wáár, hè?”

Ik behoor tot de vele mensen op het drukke perron, die omkijken naar de bron van deze op luide jammertoon uitgestoten woorden.

“Altijd, áltijd als ík eens een keertje met de trein wil, is er net uitgerekend een stremming!”

De man die gesproken heeft, is van bijna middelbare leeftijd en loopt enigszins voorovergebogen, gebukt onder de last van twee zware koffers. Zijn wat pafferige, zwaar bebrilde hoofd wordt ontsierd door een amorf aangroeisel, dat het midden houdt tussen een baardje en een sik. Hij is vrijgezel, en brengt zijn avonden door met het kijken naar Discovery Channel en het ineen lijmen van modelschepen en -vliegtuigen. Daar hij me dit alles niet verteld heeft, weet ik het niet zeker, maar het lijkt me geenszins onwaarschijnlijk. Ook meen ik te weten, dat hij een in beginsel vriendelijk en geduldig mens is; vandaag echter tot het uiterste getergd door een opeenhoping van tegenslagen.

Later, bij het vertrekpunt van de vervangende bus, hoor ik hem opnieuw tekeer gaan, nu niet in het algemeen, maar persoonsgericht, tegen een informatrice die met haar knalrode hoofddeksel een baken vormt voor verdoolden.

“Kunt u mij dat uitleggen, hoe het komt, dat er áltijd, als ík eens met de trein wil, precies uitgerekend een stremming is?”
Nee, geen NS-informatrice kan je dat uitleggen; voor dat soort levensvragen bestaan andere leidslieden. Ik houd het op karma.
“Het is al weken van tevoren aangekondigd”, zegt zij zwakjes, maar de man oreert verder:
-“Ze laten je eerst godverdorie zowat een kilometer met twee zware koffers sjouwen; dan blijkt er geen bus klaar te staan, en kun je in de kou staan wachten dat je een ons weegt”.

De informatrice begint aan een verhaal vol excuses, dat weinig indruk maakt.
-“Ik wil nú, NU, zeg ik, van u een klachteninvulformulier hebben!” Hij staat te stampvoeten van kippendrift.
-“Dat heb ik niet bij me, meneer. Dat kunt u binnen krijgen, bij de plaatskaarten. Maar misschien kunt u beter…” De NS-medewerkster wijst naar een touringcar, die ondertussen gearriveerd is, en bestormd wordt door een menigte reizigers.

Behulpzame handen willen hem zijn koffers ontnemen, om ze in de bagageruimte onder te brengen, maar de man snauwt: “en dan moet ik zeker de boel laten beschadigen, hè, door jullie. Wie betaalt me straks de schade? Daar hebben jullie zeker ook geen formulieren voor bij je!”

Als ik ben ingestapt, zie ik de man door het gangpad lopen, zonder koffers, die ze hem blijkbaar toch afhandig hebben kunnen maken.
-“Altijd, áltijd wat met die NS. Fijn hoor, nu heb ik natuurlijk geen zitplaats, en kan ik godverdorie zeker bijna een uur stáán, in die snertbus!”
De touringcar vertrekt, en de verbolgen reiziger, niet verdacht op de schok, valt languit in het gangpad.

-“U kunt hier nog zitten, hoor meneer”, zegt een vriendelijke jonge vrouw. De man krabbelt overeind, en neemt naast haar plaats.
“Altijd, het is niet te geloven, áltijd als ík eens een keertje met de trein wil, is er net uitgerekend een stremming!”, klaagt hij, nu tegen zijn buurvrouw, maar die zit te lezen in een tijdschrift, en acht zich ontslagen van de plicht tot antwoorden.
“Heb ík dat?”, zegt de man, omkijkend naar hopelijke medestanders, “mijn hele dag weer verziekt door die rot-NS, gadverdámme!” Maar hij krijgt in het geheel geen respons, en leunt achterover in de kussens, geluidloos mokkend; de gehele lange rit lang.


(Con)tactloos

Al eerder in deze kolommen heb ik Rotterdam geprezen voor zijn zero-tolerancebeleid. En ze gaan maar door!, daar langs de Maas, met het afzien van tolerantie: het stadsbestuur heeft zwaar beknibbeld op de begroting voor cultuur, om geldelijke middelen vrij te maken voor alle nieuwe lik-op-stuk maatregelen, en ik zie nog gebeuren dat ze de openbare bibliotheek op de Blaak en de Erasmus-universiteit sluiten, om alle 600 duizend Rotterdammers, van zuigeling tot hoogbejaarde, dagelijks preventief te kunnen fouilleren.

Ook zwartrijden behoort tot de dingen die in Rotterdam niet getolereerd worden. De nieuwe stations van de Beneluxlijn zullen daarom worden uitgerust met tourniquets, zodat niemand zich zonder geldig plaatsbewijs toegang kan verschaffen tot de perrons. Ooit zullen op alle RET-metrostations dergelijke toegangspoortjes de entree gaan bewaken. Station Marconiplein beleefde enkele weken geleden de primeur.

Maar eigenlijk, schoot me te binnen, beleefden de stations van CS tot / met Zuidplein de primeur, en wel in 1968, het openingsjaar van dit eerste stukje metro. Die kende al tourniquets. Maar die konden alleen vijfrittenkaarten voor volwassenen lezen; die kostten f 2,25, als ik het me goed herinner, en waren alleen geldig op de metro. In mijn middelbare schooljaren vond ik die f 2,25 altijd een goede besteding van mijn zakgeld. Die rittenkaarten hadden vijf metalen stripjes, waarvan er telkens één werd afgesneden als je hem in het draaihek stak. Er moest een mannetje naast staan om bezitters van kinderkaartjes en abonnementen toegang te verlenen.

In 35 jaar is er aan de oevers van de Maas maar weinig vooruitgang geboekt. Het vervelende met de huidige tourniquets is: ze werken alleen met contactloze chipkaartjes, en die zijn er in dit land nog niet. Reizigers moeten voorlopig hun strippenkaarten, sterabonnementen, spoorabonnementen met aanvullend vervoer voor maximaal drie zones, studentenkaarten, OV-jaarkaarten, etc, etc, etc, in een speciale gleuf steken, die is aangebracht op de tourniquets. Nu is het natuurlijk niet zo, dat die gleuf al die verschillende kaartsoorten kan lezen; als dat wel zo was, zou de voorgenomen uitvinding van de contactloze chipkaart volkomen overbodig zijn.

Op de site van de RET wordt hoog opgegeven van die tourniquets, maar men verzwijgt dat ze voorshands slechts nutteloze sta-in-de-wegs zijn. Reden voor mij om enkele kritische vragen te stellen. Ik trad daarmee in het voetspoor van Luuk Koelman die een hele site vult met absurde e-mails aan allerlei instanties. Ik schreef:

Beste RET-ers,

Drie vragen n.a.v. de nieuwe tourniquets:

1) kunnen die tourniquets echt ook strippenkaarten en sterabonnementen lezen (en zo nee; kunnen gebruikers van strippenkaarten dan gewoon doorlopen, en zo ja: heeft controle dan zin?) [een vraag naar de bekende weg, dus.]

2) Al sinds 1989 horen we, dat elektronisch betalen nu echt over een a twee jaar mogelijk zal zijn. Waarom denkt de RET, dat het nu echt gaat gebeuren?

3) Hoe kunnen, zoals op uw website vermeld staat, tourniquets vandalisme voorkomen? En wat verstaat u onder "gerichte inzet van materieel", die mogelijk zou zijn na plaatsen van tourniquets?

Bij voorbaat dank voor uw reactie.

Groeten,
Frans Mensonides

Waarop vrijwel per omgaande het volgende antwoord kwam:

>1) kunnen die tourniquets echt ook strippenkaarten en sterabonnementen
>lezen (en zo nee; kunnen gebruikers van strippenkaarten dan gewoon
>doorlopen, en zo ja: heeft controle dan zin?)

Bij de tourniquets staat een extra apparaat: een gecombineerde ontwaarder voor strippenkaarten en lezer voor abonnementen. De onderste sleuf van dit apparaat is voor de abonnementen. Door een strippenkaart of abonnement in de onderste sleuf te steken gaat de tourniquet open.

>2) Al sinds 1989 horen we, dat elektronisch betalen nu echt over een a
>twee jaar mogelijk zal zijn. Waarom denkt de RET, dat het nu echt gaat
>gebeuren?

U kunt elektronisch betalen aan de kaart automaat. Dat is dus mogelijk.

Het elektronisch vervoerbewijs, in de vorm van een contactloze chipkaart introduceert RET in de loop van 2003, samen met tourniquets op de overige metrostations. Het is de bedoeling eind 2003, begin 2004 de metro van tourniquets te hebben voorzien. Naast een elktronisch vervoerbewijs (chipkaart) blijven voolopig ook nog andere (nationale) vervoerbewijzen geldig: strippenkjaart, OV studentenkaart en dergelijke.

>3) Hoe kunnen, zoals op uw website vermeld staat, tourniquets
>vandalisme voorkomen? En wat verstaat u onder "gerichte inzet van
>materieel", die mogelijk zou zijn na plaatsen van tourniquets?

Chipcard levert gerichtere informatie over passagiersstromen tussen stations. De inzet van materieel kan daarop afgestemd worden.

Waarop ik antwoordde:

Beste [naam afzender],

Controleert die "lezer" dan of het een GELDIG abonnement of GELDIGE strippenkaart is?

Nee, dat doet hij niet, kan ik onthullen, want ik heb het vanmiddag geprobeerd op Marconiplein. Ik bezat een geldig gestempelde stippenkaart, maar stak, nota bene onder de ogen van een controlefunctionaris van vlees en bloed, een verlopen strippenkaart van een paar weken geleden in de onderste gleuf, en kreeg zonder moeite toegang tot het perron. Ik neem aan (dat ga ik volgende keer proberen) dat een willekeurig stukje karton ook werkt. Vertel het maar niet verder; ik doe dat ook niet.

Maar ik begrijp de zin van deze klucht niet: dure tourniquets opstellen, een duurbetaalde persoon van vlees van bloed ernaast zetten omdat het tourniquet pas in 2003 of 2004 werkt, en dan toch nog niet in staat zijn om grijs- of zwartrijders te pakken. Het zero tolerance beleid van Rotterdam?

> >3) Hoe kunnen, zoals op uw website vermeld staat, tourniquets
> >vandalisme voorkomen? En wat verstaat u onder "gerichte inzet van
> >materieel", die mogelijk zou zijn na plaatsen van tourniquets.

> Chipcard levert gerichtere informatie over passagiersstromen tussen
> stations. De inzet van materieel kan daarop afgestemd worden.


Maar hoe kunnen tourniquets nu vandalisme voorkomen? Volgens mij worden straks die tourniquets als eerste vernield, maar er zal wel over nagedacht zijn, hoop ik.

Groeten
Frans Mensonides

Hierop heb ik natuurlijk geen reactie meer gekregen van de RET. Ik begin nu te begrijpen, waarom die mailwisselingen op de site van Luuk Koelman ook altijd zo snel afgelopen zijn.

Frans Mensonides


Aflevering gemist? Kijk in het overzicht van recente REFLEXXIONZZ! in de rechterkolom.

Daar is ook te zien: de uitsmijter van Fris Spr!ts.

Pasfoto:

foto: Wim Scherpenisse


Colofon

REFLEXXIONZZ! biedt columns over openbaar vervoer en andere onderwerpen, reisverslagen, korte verhalen en geen gedichten.
Dit digitale magazine verschijnt in de regel twee keer per week; wie elke maandagmorgen en vrijdagmiddag een bezoek aflegt, zal meestal wel iets nieuws vinden.
Teksten: Frans Mensonides en/of Fris Spr!ts, tenzij anders vermeld.

REFLEXXIONZZ! maakt deel uit van de opgeheven site De digitale reiziger, waarvan het archief nog toegang verleent tot alle tussen 1996 en 2001 verschenen artikelen.

Wie op de hoogte gehouden wil worden van alle updates, kan zich aanmelden voor de nieuwsbrief Reiziger.

Op- of aanmerkingen, opbouwende of afbrekende kritiek, benevens suggesties zijn welkom in mijn brievenbus. Vrijwel alle brieven worden door mij beantwoord, zij het meestal niet per kerende post.


Overzicht meest recente REFLEXXIONZZ!

Jaren in zwart-wit(2)TV-angst en het REM-eiland - Zo. 20.10.2002
- - - -
De ijzeren weg (2) Spoorlijn Amsterdam - Utrecht (OV-reisverhaal) - Wo. 16.10.2002
- - - -
Jaren in zwart-wit Herinneringen aan de oertijd van de televisie - Zo. 13.10.2002
- - - -
De ijzeren weg (1) Spoorlijn Amsterdam - Utrecht (OV-reisverhaal) - Wo. 09.10.2002
- - - -
Mores leren De bijdrage van REFLEXXIONZZ! aan de discussie over normen en waarden - Za. 05.10.2002
- - - -
Feuilleton Wekelijkse klaagzang over waar ik ook niks aan doen kan. - Wo. 02.10.2002
- - - -
Getordeerd Open Monumntendag in de Voorschotense postmoderne Zilverfabriek - Za. 28.09.2002
- - - -
Hetero-anamnese Op bezoek in het ziekenhuis - Di. 24.09.2002
- - - -
Overzicht van ALLE verschenen afleveringen; 1998 - heden



De uitsmijter, door Fris Spr!ts

LPF

LijmPogingen Falen!

Ha, ha, hi, hi, ho, ho: allemaal even lachen om alweer zo'n flauwe, smakeloze woord-bak van Hollands kortste en kleinste columnist, ingehuurd van de goedkoopste krant van ons land: uw aller Fris Spr!ts.


© 2002, Frans Mensonides, Leiden


43/199/334(53)/71,5