Hanja Piranha: krantje, croissantje.
Overgenomen van Wikipedia: Hanja Maij-Weggen

Het kan geen mens ontgaan zijn: de Tweede Kamerverkiezingen naderen. Ik ga me in drie wekelijkse afleveringen verdiepen in de verkeers- en vervoersparagrafen van diverse deelnemende partijen, en natuurlijk vooral in hun plannen voor het OV. Niet van alle 28 lijsten die straks op die lange harmonica van het stembiljet staan; dat zou een vorm van masochisme zijn. Ik begin bij lijst 1 en ga daarna de rij af, en ga door totdat ik er geen zin meer in heb of totdat ik 3 A4-tjes gevuld heb. Het is ook geen stemwijzer, laat staan een stemadvies. Ik pluk uit elk program een paar dingen die me in positieve of negatieve zin opvallen. En ik plaats, waar nodig, hier en daar een sneer.

Verkeer en vervoer speelt anno ’17 maar een marginale rol in de verkiezingsstrijd. Bij de kieswijzer worden er hooguit 2 vragen over gesteld, bij de tv-debatten zal het vermoedelijk niet eens aan de orde komen en in verkiezingsprogramma’s moet je er met een lantaarntje naar zoeken. Google je daarin op verkeerstermen, dan zal je meestal terecht komen in het laatste kwart van een lijvig PDF-bestand; het gedeelte dat geen hond meer leest die netjes op pagina 1 begonnen is.

Het is moeilijk voor te stellen, maar ooit is er een kabinet gevallen op een verkeer- en vervoerskwestie, toegespitst op het wel en wee van de forens. Dat is niet eens zo verschrikkelijk lang geleden.

In 1989, onder het vechtkabinet Lubbers II (CDA plus VVD), waren milieu en mobiliteit heel erg hot. Dit kabinet, met milieuminister Ed Nijpels (VVD), wilde het reiskostenforfait afschaffen of in ieder geval aftoppen. Die belastingmaatregel was volgens het kabinet nodig om het milieu te sparen en het OV te bevorderen. Maar het zou zeer nadelig uitpakken voor forensen die dagelijks een grote afstand aflegden per auto. De Kamerfractie van autoclub VVD, onder leiding van Joris Voorhoeve, pikte dat niet. Het kabinet viel. De VVD verloor vervolgens de verkiezingen.

Daarop werd het kabinet Lubbers III geformeerd, waarin de VVD plaatsmaakte voor de PvdA. De toen cruciale ministerspost van Verkeer en Waterstaat ging naar Hanja Maij-Weggen (CDA), een pittige, doch enigszins snibbige tante, die ook wel Hanja Piranha genoemd werd.

Zij maakte furore met haar visioen van ‘krantje, croissantje’ in de trein en in luxueuze forenzenbussen voor de verwende automobilist, met gereserveerde zitplaatsen en ontbijt aan boord. Dat is er nooit van gekomen. Experimenten met speciale woonwerkbussen mislukten massaal en de trein in de spits… tsja.

Het krantje-croissantje ben ik niet meer tegengekomen in de partijprogramma’s die ik tot dusverre doorworsteld heb. Wat kwam ik dat wel tegen? Daar gaat-ie!

 

LIJST 1 VVD
 
De paragraaf ‘Verkeer en openbaar vervoer’ in het liberale verkiezingsprogramma vult 3 bladzijden en wordt ingeleid met een foto van een aantal wegwerkers. Een trein of bus had ik ook niet verwacht.

De liberalen laten iedereen vrij in de keuze tussen auto, trein, bus of fiets. ‘Bouwen aan goede wegen en openbaar vervoer, zodat we overal makkelijk heen kunnen’, heet het. Maar de partij vind het uitstekend dat de reguliere streekbus in dunbevolkte streken vervangen wordt door de belbus.

Verder wil de VVD investeren in infrastructuur. Dat woord kan zowel weg als spoorweg betekenen. Maar aan autowegen wordt in de rest van de paragraaf de meeste aandacht besteed, en daar gaat ook het meeste geld naartoe, als de VVD het voor het zeggen houdt. Wie gaat dat betalen? Niet de automobilist in ieder geval, want de lasten van het autorijden moeten naar beneden (maar de maximumsnelheid beslist niet). Verder: weg met de milieuzones in de steden!

Wel wil de VVD meer regionale, dus niet door NS geëxploiteerde spoorlijnen en mogelijk her-aanbesteding van de HSL-Zuid; hear, hear, zegt deze OV-voorvechter! Verder moet de ov-chipkaart wat leuke extraatjes krijgen (bijvoorbeeld: ook andere dingen ermee afrekenen dan OV-reizen) en wordt door deze law-and-orderpartij ferme taal geuit tegen agressie in het OV.

Die twee laatste zaken, chipkaart en agressie, zal ik in veel programma’s terugvinden, zonder het iedere keer te melden. Het geklaag door vele partijen over de on-klantvriendelijke chipkaart vind ik echt een gotspe. De politiek heeft nooit ingegrepen toen de vele gebreken van de kaart aangekaart werden.

Nog zo’n punt is de zelfsturende auto. Vrijwel geen partij laat deze eeuwige belofte ongenoemd. Maar wat we er precies mee moeten, blijft onbesproken; er op inspelen, in ieder geval.

 

LIJST 2  PVDA

Ik moet verkeerd geklikt hebben, want wat ik binnenkreeg, was de Friese vertaling van het PvdA-verkiezingsprogramma: ‘In maatskippij in ferbining’. Dat is bovendien maar een ‘gearfetting’, een samenvatting.

Als halve Fries kostte het lezen ervan me natuurlijk niet de minste moeite. Maar ‘iepenbier ferfier’ zag ik nergens staan, en dat is toch OV in het Fries. Dus ik pakte toch het complete Nederlandstalige programma er maar even bij waarin ruim één pagina is gewijd aan vervoer en mobiliteit. 

Ik heb de PvdA wel eens de Partij voor de Automobilist genoemd en citeer nog al eens Den Uyls ‘Iedere arrebeider een auto’. Maar dat is ouwe koek. De PvdA wil tegenwoordig terughoudend zijn met de aanleg van snelwegen, wil kilometerheffing introduceren en weer terug naar een maximumsnelheid van 120 km uur op autowegen.

De partij streeft naar volledige toegankelijkheid van het OV voor mensen met een lichamelijke beperking. En streeft ook naar 24/7 vervoer met metrokwaliteit in heel de Randstad; heel loffelijk, maar niet nader uitgewerkt. Ook moet geïnvesteerd worden in OV buiten de Randstad. Verder zet de PvdA in op het verbeteren van internationale verbindingen. IC’s moeten er komen naar Düsseldorf, Aachen, Münster en Bremen (maar was er op weg daarheen niet iets met een kapotte brug?)  En Groningen moet per trein verbonden worden met Delfzijl.

Over dat laatste punt kunnen we de PvdA geruststellen; die verbinding bestaat al sinds 1884. Dat zal me ook vaker opvallen: waar de scribenten van de programma’s echt in detail gaan treden over OV, komen er vaak enormiteiten op papier te staan die blijk geven van totaal gebrek aan kennis van de materie.

 

LIJST 3 PVV

Cookies accepteer ik natuurlijk niet van deze partij. Niks geen vreemde smetten op mijn harde schijf; minder, minder, minder cookies!

Je kunt denken van het PVV-verkiezingsprogramma wat je wilt, maar al te grote wijdlopigheid kun je de samensteller beslist niet verwijten. Het enige punt over verkeer dat ik in Wilders´ A-viertje kon ontdekken, is halvering van de motorrijtuigenbelasting. Dat kost 2 miljard euro per jaar, wat wordt terugverdiend door stoppen van de uitgaven aan linkse hobby’s als kunst, cultuur, windmolens, innovatie en omroep. Geert z'n broer is het er vast niet mee eens. 

 

LIJST 4 SP

´PakDeMacht´ heet het programma van de Socialistische Partij, met ´Programma voor een sociaal Nederland´ als ondertitel. Raad eens wat bij de SP speerpunt nummer 1 is op gebied van OV? Nog mee stakingen? Nee, nee, dat niet. Wat dan wel? Inderdaad: geen concurrentie en aanbestedingen meer. Het hele OV in overheidshanden. En beslist geen vrijwilligers meer achter het stuur van de buurtbus, die de baantjes van echte chauffeurs inpikken. Investeren in banen voor OV, want OV is werk voor professionals! Ja, ja, dat valt me dagelijks op als OV-gebruiker, hoe professioneel het toegaat in het OV!

Geen concrete voorstellen voor nieuwe spoorverbindingen, hier. De drie meest opvallende OV-speerpunten in de paragraaf zijn: één klasse in treinen (wat ik maar opvat als een pleidooi voor afschaffing van de 1e klas, waar toch maar kapitalisten zitten), gratis stads- en streekvervoer voor 65-plussers en goed en frequent OV vanaf P&R-terreinen aan de rand van de grote steden. Ik zelf zie zulke perfecte OV-voorzieningen liever in de woonwijken dan langs de snelweg; dan hebben niet-autobezitters er ook nog wat aan.

SP stopt een hoop duurzaamheid in zijn programma, is helemaal pro fiets en OV, maar maakt het de autobezitter ook niet echt lastig. Je kunt er alle kanten mee op reizen. 

Volgende keer verder!

FHM
19 februari 2017

---

Nr. 233b - zondag 26 februari 2017 (week 8)
OV in verkiezingsprogramma's (2): Het PDF-je is geduldig

Het was in 1981 dat ik me eens echt wilde verdiepen in de partijpolitiek. Ik mocht voor de tweede keer stemmen voor de Tweede Kamer. De eerste keer had ik gekozen voor de PvdA, vooral omdat ik uit een lichtrood PvdA-nest kom.

Daarbij had ik wel op iemand anders gestemd dan de lijsttrekker, Joop den Uyl, die me intuïtief een typisch geval leek van fout-na-de-oorlog. Maar ik zat er naast, zoals veel later bleek: hij was al fout lang vóór de oorlog (zie het gelinkte artikel). En in 1981 verschenen er posters met Joop Atoom, Den Uyl die een atoompaddenstoel uit zijn sigaar blies. Dat deed me des te ernstiger twijfelen aan mijn keuze voor de arbeiders.

Ik pakte mijn onderzoek net zo degelijk aan als vandaag de dag de klus waarover dit FHM-reeksje gaat. Ik las alle partijprogramma’s van de 10 à 12 partijen die een redelijke kans maakten op een Kamerzetel. Hoe kwam ik in het bezit van die boekwerkjes? Ik vulde bonnen in uit krantenadvertenties, ik belde partijafdelingen voorlichting, ik schreef briekaarten naar partijbureaus; zo ging dat in een tijd dat er geen Internet was en niemand Internet miste.

Eén partij, ik meen dat het de Boer’npartij was, schreef me een afgemeten briefje terug dat ze niet deden aan programma’s. Hun standpunten mochten zo langzamerhand wel genoegzaam bekend zijn onder het Nederlandse volk, vonden ze.

De andere partijen deden me allemaal wel hun brochure toekomen. Ik geloof niet dat ik toen al een heel fanatieke OV-voorvechter was. In die programma’s lette ik vooral op wat me toen nogal bezig hield: milieu, kernwapens, ontwikkelingshulp. Ik had net zo goed alleen het programma van de PPR kunnen bestellen – ongetwijfeld gedrukt op dat nare, milieuvriendelijke, grijze, stugge wc-papier.

Die programma’s anno 1981 waren meestal boekjes van een pagina of 20, 30. Ze hielden het allemaal beknopt, om de druk- en verzendkosten te drukken. Tegenwoordig kun je ze allemaal in PDF-formaat downloaden. Nu is PDF nog geduldiger dan papier. De PVV niet meegeteld, hebben ze gemiddeld een omvang van een kleine 100 pagina’s. De absolute kampioen is D66 met 173. Wie leest dat in vredesnaam helemaal?

Goed, deze week verder met lijst 5 t/m 9.

 

LIJST 5 CDA

‘Keuzes voor een beter Nederland’, is de naam van het programma van het CDA. Een inhoudsopgave ontbreekt (een keuze trouwens ook, zoals zal blijken), dus google-en maar! In paragraaf 5.1.12 moet je zijn, pagina 85: ‘Op weg naar slimme mobiliteit’. Daarbij blijkt CDA – en hoe slim is dat?? – het meer-van-hetzelfde-denken te omarmen.  Het CDA gelooft nog steeds in al maar meer autowegen om ‘het filespook’ te bestrijden.

Maar ook goede spoorverbindingen zijn volgens de christendemocraten van belang: spoorboekjesloos rijden in de Randstad, betaalbaar naar België via de HSL, twee nieuwe verbindingen met Duitsland. Waar precies, staat er niet bij; misschien wel weer via die brug bij Weener.

Verder blijft het allemaal lekker in het vage wat het CDA precies wil. Geen echte keuze maken tussen auto en OV, in ieder geval. En volop benutten van innovaties en nieuwe technologieën voor mobiliteit. Klinkt mooi, toch?

 

LIJST 6 D66

173 pagina’s, zoals gezegd. Maar dit is dan wel de definitieve versie; definitief vastgesteld door de ledenvergadering; D66 scheept je niet af met een concept, met een globale schets.

De democraten doen een flinke scheut milieu in hun programma; het is voor het eerst tijdens mijn exercitie dat ik zoek op ‘trein’ en daarbij ook uitkom bij luchtveronTREINiging.

D66 is tegen het domweg investeren in asfalt om de files te bekorten, maar ziet meer in een uitgekiende mix van wegen, water, spoor, lightrail, fiets en andere, nieuwe, vervoersvormen. In de Randstad wil de partij treinvervoer met de frequentie en de kwaliteit van de metro. En van dieseltreinen moeten we zo snel mogelijk afscheid nemen.

Dat zijn dan nog voorstellen voor concrete maatregelen, maar verder? Schonere voertuigen en experimenteren met nieuwe digitale modellen is het chapiter; intelligente, elektrische en andere, nieuwe vervoersvormen zullen onze wijze van vervoeren fundamenteel veranderen. Zelfsturende auto’s blijven uiteraard niet ongenoemd: we moeten ons voorbereiden op een revolutie van zelfrijdende voertuigen en drones.

Deze academici-partij is heel goed in vage, intelligent klinkende leuterkoek, als de verkeersparagraaf tekenend is voor de rest. Zo krijg je 173 pagina’s wel vol.

  

LIJST 7 CHRISTENUNIE

Ik heb het al vaker geconstateerd: als verkiezingen alleen om OV zouden draaien, kon je ook als doorgewinterde godsloochenaar met een gerust hart op de CU stemmen. Waar constateerde ik dat dan ook alweer? In Barneveld, waar deze partij een grote aanhang zal hebben. In de wijk Veller was ik, waar mega-kerken staan en waar op instigatie van CU twee jaar geleden station Barneveld Zuid werd geopend aan de Valleilijn Amersfoort – Ede.

Ook in dit programma veel groen, schonere auto’s en: ‘120 km/u is hard zat’.

CU wil investeren in OV. Hun programma is, zeker na dat van D66, verfrissend omdat er een aantal concrete en zinnige plannen voor het OV gepresenteerd worden. Een mijlpaal: bij de CU kwam ik voor het eerst het woord ‘busbanen’ tegen; OV is meer dan rail alleen.

Voor wat betreft het spoor wil de CU de toeslag voor de HSL afschaffen, een nieuw spoorlijn Breda – Utrecht aanleggen, meer stations, meer passeersporen, veel meer spoorverdubbeling en elektrificatie. Nog een mijlpaal: CU pleit als enige voor een snel herstel van die verwoeste spoorbrug in Weener.

Verder wil de partij het OV toegankelijker maken voor mensen met een beperking, scherpere kwaliteitseisen aan vervoerders stellen en de mogelijkheden van de chipkaart uitbreiden.

LIJST 8 GROENLINKS 

Ik stemde dus ooit - nog voordat Jesse Klaver begon aan de helse jeugd die hij beweert, doorgemaakt te hebben - op de PPR, een van de voorlopers van GroenLinks. Maar die laatste partij heb ik altijd een beetje gewantrouwd als het om OV ging. Ze kwamen nog wel eens met anti-bus-verhalen en ook wel met rare plannen, zoals aanleg van kabelbanen in ons berg-arme land.

Niets daarvan echter in hun programma 2017-2021: meer treinen én beter onderhoud daarvan en van de railinfrastructuur, meer infra en metrokwaliteit in de Randstad en uitlopers daarvan.  Maar ook de voorzieningen in krimpgebieden zullen op peil blijven als het ligt aan de groene partij. Meer nachtvervoer, meer treinen bij evenementen, verlaging van OV-tarieven; er is toch weinig tegen in te brengen. Hier zijn toch echte OV-voorvechters aan het woord!

Als enige pleit GroenLinks voor aanleg van een dubbelsporige brug bij Ravenstein. Ik zou er zelf niet eens aan gedácht hebben – maar er woont vast een partijkopstuk in die omgeving.

Kabelbanen zie ik niet meer. En als bussen elektrisch zijn, kan ook GroenLinks leven met het OV op rubberen banden.

 

LIJST 9 SGP

Een fris, blij, positief gristelijk, overwegend blond, groot gezin siert de voorpagina van het programma van de SGP (behalve op zondag, want dan doet de SGP niet aan politiek en kun je hun programma niet downloaden). Het zestal verplaatst zich op die foto per (bak) fiets. 

De SGP is de partij die bij mij steevast stijf onderaan staat als ik een kieswijzer invul. Maar ze winnen mijn sympathie met een pleidooi voor goed OV ook in dunner bevolkte gebieden. Het programma maakt verder niet echt een keuze tussen auto en OV, en duikt vaak nogal diep in de details. Auto-bottlenecks bij Barneveld en op Goeree-Overflakkee moeten met spoed opgeheven worden. En Staphorst moet een spoorwegstation krijgen.

Het is wel duidelijk waar zowel de kiezers als de samenstellers van het programma van deze partij wonen. Een pleidooi voor een HSL door de hele bijbelgordel ontbreekt er nog aan.

Volgende week deel 3 en laatst.

FHM
26 februari 2017

---

Nr. 233c - zondag 5 maart 2017 (week 9)
OV in verkiezingsprogramma's (3): Geen Nieuwe Wegen

Weinigen weten dat ik zelf ooit eens de OV-paragraaf in een verkiezingsprogramma geschreven heb. Het zal geweest zijn in 1994, en het was voor de gemeenteraadsverkiezingen in Leiden. Daaraan nam toen een lokale partij deel, genaamd: Leiden weer Gezellig / De Groenen.

Zoals uit die naam blijkt, vormde de partij een weinig voor de hand liggend monsterverbond van feestbeesten en milieurakkers. Dat goed openbaar vervoer een van hun belangrijkste speerpunten was, was dan ergens toch wel weer logisch. Immers: je verplaatsen per OV is beter voor het milieu én – als je beschonken uit de kroeg komt – ook beter voor de verkeersveiligheid.

Maar waarom kozen ze uitgerekend mij uit voor de belangrijke taak om het vervoershoofdstuk van hun programma te schrijven? Ik timmerde indertijd in de lokale media nogal aan de weg als vertegenwoordiger van ROVER. En een van de bestuursleden van LWG-dG zakte met enige regelmaat door met mijn broer; dat heeft mogelijk ook een rol gespeeld; netwerk!

Ik schreef een concept, dat ik op een avond moest komen verdedigen op een bijeenkomst van het partijbestuur. Overeenkomstig de gezelligheidsdoelstellingen van LWG-dG vond die plaats in een schimmig, rokerig, lawaaierig taplokaal. Niet mijn soort gezelligheid, maar goed.

Daar kreeg ik heel kritisch commentaar op vrijwel elke syllabe in mijn concept-paragraaf. Maar die kritiek heb ik blijkbaar met overtuiging weten te pareren, want mijn stuk werd onverkort en ongewijzigd overgenomen in het partijprogramma. Toen heb ik zelf ook maar op LWG-dG gestemd; ik let tenslotte bij verkiezingen altijd speciaal op de OV-programma’s van de partijen. Het was allemaal niet vergeefs; LWG-dG behaalde één raadszetel.

Gesteund door die ervaring, ga ik hieronder de programma’s van de splinters doornemen. Ik beperk me tot de partijen die volgens De Hond en zijn concurrenten nog een reële kans hebben op minstens één Kamerzetel. Daaronder wordt nooit Nieuwe Wegen van de PvdA-afvallige Jacques Monasch genoemd. Die bekijk ik dan ook maar niet. De naam van die nieuwkomer belooft al niet veel goeds als het om verkeersbeleid gaat.

 

LIJST 10 PARTIJ VOOR DE DIEREN

De D in PvdD kon net zo goed voor duurzaamheid staan als voor dieren. Je verwacht in hun digitaal doorbladerbare verkiezingsprogramma Plan B volop aandacht voor het OV, en wordt daar zeker niet in teleurgesteld. Als – ik noem maar wat – vleesetende hondenhater kun je gerust op de Partij van de Dieren stemmen als je het OV een warm hart toedraagt.

Een greep: betrouwbaar, betaalbaar en toegankelijk OV, ook op het platteland. Bussen en fietsers krijgen eerder groen licht, vooral bij regen. Grotere toegankelijkheid van het OV voor gehandicapten. Meer treinen, meer OV-fietsen, meer Europese treinverbindingen. 

De PvdD pleit ook voor terugdringen van het autoverkeer, verlagen van de autokostenvergoeding in het woon-werkverkeer en beslist niet voor opentrekking van een blik asfalt. Sterker nog: door vele op stapel staande wegenprojecten, zoals de Rijnlandroute, gaat een dikke rode streep.

 

LIJST 11 50PLUS

Partijleider Henk Krol zorgde afgelopen week voor de vrolijke noot die ook bij zoiets ernstigs als een parlementsverkiezing niet mag ontbreken. Krol, die ooit de pensioenpremie van zijn medewerkers verduisterd zou hebben, liet uit z’n bek kletteren dat hij de AOW zou verlagen, om de AOW-leeftijd naar 65 jaar terug te kunnen brengen. Daarmee slaagde hij erin, zijn zeteltal in de peilingen ook flink te verlagen; 50PLUS in de min! Hij werd daarop door zijn eigen partij zelf min of meer met vervroegd pensioen gestuurd.

Maar wat zijn 50PLUS’ speerpunten op OV-gebied? We pakken het programma erbij. Het punt ‘WC’s in alle treinen’ bevalt me uitstekend; vertel deze 50-plusser niks over plasproblemen! Ook gereduceerde OV-tarieven voor senioren, daar ben ik geen rabiate tegenstander van. Jongeren moeten in het OV opstaan voor ouderen; dat lijkt me een zinvoller punt dan wat Buma van het CDA wil: ze laten opstaan om het Wilhelmus te zingen. 50PLUS is tegenstander van marktwerking in het OV. Ook dient er een digitaal plaatsbewijs te komen. Maar hadden we dat al niet een poosje, for better or for worse??

In het verkiezingsprogramma detoneert de zelfrijdende auto. Tegen de tijd dat die veilig losgelaten kan worden op de weg, kijken wij, senioren, echt al lang tegen de onderkant van de graswortels aan.

 

LIJST 13 VNL

De eerste nieuwkomer waarvan we het programma onder de loep nemen. De partij Voor Nederland van de roemruchte Jan (Oekraïne-referendum) Roos heeft een zeer hanteerbaar verkiezingsprogramma. Het zou niet misstaan hebben in 1981, toen het allemaal op papier gedrukt moest worden: een folder met alleen de voornaamste punten. Plezierig bondig: het kost je geen hele avond lezen.

Minder vrolijk werd ik in eerste instantie van de verkeersstandpunten van deze ‘klassiek-liberalen’: meer en bredere autowegen, harder scheuren daarop, met goedkopere benzine in je tank. Net als je denkt dat je het programma leest van de meest verstokte asfaltpartij, zie je dat het spoor een volwaardig alternatief moet zijn voor de auto en dat de prijs van het treinkaartje omlaag moet. Ook weer een partij die niet kan doen wat wij over 10 dagen wel moeten doen: kiezen.

 

LIJST 14 DENK

DENK is net als Nieuwe Wegen een afsplitsing van de Partij van de Afsplitsing. Ik denk(!) op voorhand niet dat ik ga stemmen op deze lieden, die verdacht worden van sympathieën voor de Turkse dictator Erdogan. Maar ze zijn wel de enigen die pleiten voor gratis OV voor minima en ouderen, en op den duur zelfs misschien voor iedereen. Met dat openbaar vervoer moeten we veiliger kunnen reizen. Verder zocht ik in ‘DENKend aan Nederland’ vergeefs naar woorden als ‘trein’ en ‘bus.’

LIJST 16 FORUM VOOR DEMOCRATIE

Waarover had Thierry Baudet van de nieuwe rechtse splinter FvD willen discussiëren tijdens het NOS-debat waaraan hij, zelfs na inschakeling van de rechter, niet mocht meedoen? Vast niet over openbaar vervoer. Ik heb er geen woord over kunnen vinden in hun programma.

 

LIJST 20 PIRATENPARTIJ

Op woensdag 1 maart, de dag waarop ik dit stukje schreef, las ik voor het eerst de naam van de PP bij een van de vele peilingen. Daar stonden ze op zoiets als drie stoelpoten van een zetel.

Wat staat er over OV in hun ‘Programma Landelijke verkiezingen 2017?’ De piraten zouden de piraten niet zijn als zij niet vonden dat iedereen zich, per auto of OV, anoniem moet kunnen verplaatsen. Een anonieme chipkaart dus die reizen niet duurder mag maken dan de persoongebonden. En geen kilometerheffing voor auto’s, want die is ondenkbaar zonder registratie van al je bewegingen.

Daarnaast: goedkoper en frequenter OV, behoud van de bus op het platteland, terugdringen van het autogebruik.

En och, daar zijn ze weer: de ‘treintjes’ van zelfrijdende auto’s op de snelweg. Die gaan ervoor zorgen dat er veel meer auto’s kunnen rijden op één rijstrook, met volle snelheid bumper aan bumper, zodat het aantal rijstroken niet uitgebreid hoeft te worden. Voor het eerst las ik in 1970 over zulke treintjes van ‘radiografisch bestuurde auto’s’, zoals dat toen nog heette. Binnen 20 jaar zou dat gerealiseerd zijn. En ook tegenwoordig denk ik dat dat nog wel een jaar of 20 zal gaan duren.

 

De rest van de partijen heeft geen doorkijkje op een zetel. Die hebben dus de staatskas vergeefs gespekt met 11.000 euro, het entreegeld om aan het circus mee te mogen doen. Bij sommige splinters vraag je je in gemoede af, wat de oprichters bezield heeft om hun partij in het leven te roepen.

Tot slot wens ik alle kiezers sterkte met de laatste 10 dagen van een campagne met te veel partijen, te veel peilingen, te veel kieswijzers, te veel politici, te veel debatten, te veel Pauw en te veel Jinek. En vanzelfsprekend veel wijsheid bij de keuze! En als je er helemaal niet uitkomt: vergeet niet dat je altijd nog drie keuzen meer hebt dan het aantal lijsten op het stembiljet. Je kunt blanco stemmen, je biljet ongeldig maken of helemaal thuisblijven.

FHM
5 maart 2017