Berkel Westpolder: aantakken met Qbuzz
Eerdere artikelen in deze reeks over de beginjaren van Randstadrail:
Deel 10: Statenwegtunnel in gebruik: Vivat Hofpleinlijn! (augustus 2010)
Deel 9: (Geen) afscheid van station Rotterdam Hofplein (juli 2010)
Deel 8: Zuidwaarts Randstadrail op koers? (Berkel-Westpolder, Qbuzz; februari 2009)
Deel 7: Krakkemikkige Krakeling (november 2007)
Deel 6: Randstadrail; the movie (oktober 2007)
Forepark: geen bloemen. geen toespraken (september 2007)
Deel 5: Geen pgimeuâh, geen wissel-èzâh: RR 4 naar De Uithof (juni 2007) -
Deel 4: In elleke boch´ gaat-ie op z´n zèkant legge; RR 3 naar Loosduinen (maart 2007)
Deel 3: We hebben weer stroom! Erasmuslijn Rotterdam - Den Haag CS (november 2006)
Deel 2: TRAMmelant is het handelsmerk; RR4, Oosterheem - Monstersestraat (november 2006)
Mijn favoriete treinspotplek (november 2006)
Deel 1: Een nieuwe reisstijl: kruipen van Hofplein naar Nootdorp (september 2006)
Deel 0: Diep beschamend! (uitstel opening Randstadrail; september 2006)
Kattenrug op krakeling? Ombouw Hofplein- en Zoetermeerlijn (juli 2006) -
Cappuccinoslurper doet Hofpleinlijn (19/07/05).
Eerder deze zomer nam ik afscheid van het oude station Rotterdam Hofplein en verwelkomde ik de Statenwegtunnel en het nieuwe, diepe metrostation Blijdorp. In deze aflevering neem ik wat vaak het stiefkindje is van lightrailsystemen: het aansluitend, aanvullend busvervoer. Hetgeen me brengt in een dorp genaamd: Bleiswijk, alweer zo’n exotisch Zuid-Hollands oord, dat eigenlijk vlak bij mijn achterdeur ligt.
De losse eindjes dus, van een serie over Randstadrail die met dit artikel tot een (voorlopig) einde komt.
Met ingang van maandag 23 augustus 2010 is het busvervoer in de gemeente Lansingerland ingrijpend gewijzigd. Deze gemeente met een sterk groeiend inwonertal, dat de 50.000 nu gepasseerd is, is ontstaan uit een fusie tussen drie B’s: Berkel (en Rodenrijs), Bergschenhoek en Bleiswijk.
Lansingerland heeft iets met railvervoer. Het beschikt over een ideale spoorbaan dwars door de gemeente heen, waar vele andere gemeenten jaloers op zouden worden, als het geen TGV-baan was. De treinen daveren er straks 300 met km/uur overheen, zonder dat er één stopt (ik was er vorig jaar voor een foto van de iets tragere Fyra). Luidkeels klinkt hier de roep van buurtbewoners om meer stilte.
En de gemeente beschikt, aan de westrand, over een metrobaan, v/h spoorlijn, met twee stations: Berkel Westpolder en Rodenrijs. Daar hebben ze er wél aan gedacht, goede geluidswerende maatregelen te nemen: een 120 cm hoog geluidsscherm. En zie (of liever hoor): de buurtbewoners stappen naar de Hoge Raad van State, of weet ik wie, omdat ze niet de hele dag tegen dat lelijke scherm aan willen kijken. Er woont in Lansingerland een slag mensen voor wie het niet gauw goed is.
Kan het busvervoer hun goedkeuring, contentie en bevredigdheid dan wél wegdragen? Ik twijfel, of de recente verandering van de Qbuzz-dienstregeling wel in de smaak valt. In ieder geval niet bij Corine Vuyk uit Bergschenhoek. Op 1 september zal zij via een ingezonden brief in Metro laten aantekenen dat zij een half uur langer doet over haar woon-werkrit naar Schiedam, en daarvoor ook nog moet omrijden, dus ook meer moet betalen.
Tot en met zondag de 22ste hadden de drie dorpen in Lansingerland rechtstreekse verbindingen met Rotterdam CS. Vanaf maandag is het: aantakken. Het nieuwe station Berkel Westpolder, vorig jaar in het bijzijn van De digitale reiziger feesteloos geopend, is het overstapstation. Sneu voor Rodenrijs, dat aan Berkel is vastgebouwd: daar hebben ze wel een Randstadrailstation, maar geen bus meer om er op aan te takken.
Op de tweede dag, dinsdag de 24ste, ga ik er al heen. Met bovenstaand kaartje kan ik voorkomen dat ik erg veel woorden vuil moet maken aan de busroutes. Vanuit Bleiswijk en Bergschenhoek bereik je station Westpolder met bussen 173 en 174, die een slingerslanger-route rijden en ongeveer een gecombineerde kwartierdienst in stand houden. 174 rijdt daarna nog door naar Delft.
Lijnen 170 en 171 (Zoetermeer, resp. Pijnacker – Berkel – Bergschenhoek – Rotterdam) zijn ingekort tot Rotterdam Noord, waar je kunt overstappen op tram 4 of 8. Lijn 171 doet daarbij station Westpolder aan. Daarnaast rijden er nog twee spitssneldiensten: 270 (Zoetermeer – Westpolder) en 274 (Bleiswijk – Zoetermeer).
Sneldiensten, daar zeg je zo wat. Zou in deze contreien niet nóg een snelbus gaan rijden? Jazaker, de ZoRo-bus. In de oorspronkelijke opzet van Randstadrail zou er een ZoRo-verbinding aangelegd worden; een rechtstreekse railverbinding tussen Zoetermeer en Rotterdam. En er zou een ‘Poot van Berkel’ komen; een zijtak van Randstadrail naar Bergschenhoek / Berkel, langs de HSL. Deze plannen zijn nooit doorgegaan en werden al snel vervangen door een geplande ZoRo-snelbusverbinding over een eigen baan tussen Zoetermeer en Rodenrijs. Rodenrijs begint toevalligerwijze ook met Ro, dat is dan nog een geluk bij een ongeluk. Ook die busverbinding is er nooit gekomen. Zij viel ten prooi aan NIMBY-automobilisten uit Lansingerland, die anderen hun mobiliteit misgunnen.
Ik hoor er niets meer over, die busbaan zal wel stilzwijgend een kalme dood sterven. Bleiswijkers, Bergschenhoekers en Berkelmensen takken nu bij Westpolder aan op Randstadrail. En Zoetermeerders die naar Rotterdam willen, moeten dan in Leidschenveen maar overstappen van de Haagse Randstadrail op de Rotterdamse. En dan niet vergeten, uit- en weer in te checken.
Bij Westpolder heb je over het algemeen een goede bus-lightrail-aansluiting, als je tenminste van / naar Rotterdam reist. Je doet meestal niet langer over je rit dan vroeger; dat verhaal van Corine Vonk in Metro begrijp ik eerst niet. Maar wel als ik een mail krijg van een lezer uit Zoetermeer-Rokkeveen die forenst naar Rotterdam. Hij mist in de ochtendspits zijn aansluiting op Westpolder regelmatig, en dan wil de tijdsduur wel oplopen.
Het busstation heeft een plek gevonden aan de westzijde van het station, waar vorig jaar op de openingsdag die glijbaan stond opgesteld. Fietsers en automobilisten hebben Westpolder ook ontdekt en kunnen er hun karretjes parkeren. De vlakte ligt verder nog helemaal braak en de kudde overstappers - de bus trekt op de tweede dag al behoorlijk wat passagiers - wordt bijna weggeblazen door een erg vroeg uitgebroken herfststorm.
Het is raar weer op deze dinsdag: storm, zon, regen, onweer, hagel, koude vlagen en broeierige klamheid binnen 24 uur. Je weet in dit land nooit wat je aan moet trekken als je de deur uitgaat.
Je kijkt hier met gemak tot Delft aan toe; ik zie dat enge, magere gebouw van de TU. Volgens een buschauffeuse, die op de collega staat te wachten die zij moet aflossen, komt er hier nog een winkelcentrum. Dat zou een aanwinst zijn, want tijdens mijn wandeling van vorig jaar heb ik er geen kunnen ontdekken in de wijk.
Ik pak lijn 174 die via Bergschenhoek en Bleiswijk naar Zoetermeer gaat. We rijden via een stelsel van lanen langs plassen en over tientallen verkeersdrempels. Elke hoek van Berkel en Bergschenhoek zien we. Het gaat langzaam. Al dik twintig minuten zit ik in de bus als die eindelijk de Hoekeindseweg inslaat naar Bleiswijk. Ik stap uit bij de eerstvolgende halte.
Van Bleiswijk ben je bijna drie kwartier onderweg naar zowel Rotterdam als Den Haag, en in beide gevallen zul je moeten overstappen om er te komen. Een wat geïsoleerd dorp, in hartje Randstad. Ze krijgen een station aan de spoorlijn Den Haag – Utrecht, station Bleizo (Bleiswijk – Zoetermeer), een kleine kilometer ten westen van de HSL. Maar dat station komt kilometers buiten het dorp te liggen, te midden van Zoetermeerse bedrijvigheid.
Bleiswijk was ooit een minuscuul vlekje met niet veel meer dan een Dorpsstraat, omringd door kassen en vooral bekend van de groenteveiling waarvan je de naam altijd bij de groenteboer op kistjes ziet staan. De bebouwde kom neemt een keurig vierkant in beslag van 1250 bij 1250 meter. De bus maakt een meander door het dorp en komt zodoende in alle gaten en hoeken.
Het dorp is de afgelopen veertig, vijftig jaar langzaam gegroeid dank zij enkele nieuwbouwwijkjes, elk in de stijl van zijn eigen decennium. Het breidde zich gestadig naar het oosten uit richting de Rottemeren, al onttrekt een haag bomen die aan het gezicht. Binnen het vierkant ligt nog een terrein van tientallen hectaren braak. VINEX-plannen, aspiraties voor ongebreidelde uitbreiding, hebben ze bij mijn weten niet. Ze zijn blijven hangen tussen servet en tafellaken.
Voor zover je in een polder schuil kunt gaan, is Bleiswijk dat gelukt. Dit tuinbouwdorp met ruim 10.000 inwoners hoort daarmee tot de afgelegen oorden die ik zo waardeer in een overvolle provincie.
In het RK-basisschooltje kijken kids landerig en lodderig in de richting van de leerkracht, die in woord, gebaar en krijt iets uitduidt dat ze beslist moeten weten in hun latere bestaan. Het gesodemieter is alweer begonnen; vorige week al, geloof ik zelfs. Ik heb weinig zomers meegemaakt die zo snel alweer voorbij waren als die van 2010. Hoe komt dat, hoe kan dat? Familieomstandigheden, die me in het voorjaar noopten tot veel thuiszitten? Of die strenge winter, gevolgd door die koude lente en die late tulpentijd?
Feit is, dat de kalender alweer bijna op herfst staat, en de barometer helemaal. Ook de Bleiswijkers gaan alweer elke morgen naar hun banen en stappen onder dagelijks afnemend licht in hun aantakkende Qbuzzbussen. De tredmolen, de ellende van elke dag hetzelfde; ik – halve rentenier die dinsdag zomaar los mag lopen door verlaten forenzenwijken – voel me beslopen door een plaatsvervangende depressie. Gaan we straks die rotwinter weer in. En zou je hem willen doorbrengen in Lansingerland in het algemeen, en Bleiswijk in het bijzonder? Eerste kerstdag is hier misschien nog erger dan elders.
De Malusdreef is precies die malle straatnaam die je verwacht in zo’n dorp. Mijn ogen spieden naar het Bonusplein, maar dat is er niet. Onzin: ik weet dondersgoed, dat Malus een appelboom is. ‘HB Vetbed (bedding for animals)’ heeft zijn vrachtwagen geparkeerd op een parkeerplekje aan de rand van een wijk. En als je in Bleiswijk behoefte hebt om gecaterd te worden, dan ontbied je de Bezorgbeer, die berelekkere gerechten komt thuisbezorgen per kever.
In het dorpskerntje is het moderne gemeentehuis van Lansingerland, met natuurlijk weer zo’n tros klepels aan een hoge paal. Afgezien daarvan zou ik het dorpje, daar ik ondanks alles in een redelijk humeur verkeer, met enige reserve ‘knus’ willen noemen, vooruit! Huize Snippenzicht heeft in het guldentijdperk vast uitgekeken op een bankgebouw, maar moet het nu doen met een openbare bibliotheek.
Ik heb dit vierkante dorp gerond en verlaat het weer met bus 174. In het vrijwel geheel verVINEXte Bergschenhoek stap ik uit en kijk tien minuten rond in een dorpshart waaraan ik de kwalificatie ‘knus’ niet zou kunnen toekennen zonder terecht voor vuile leugenaar uitgescholden te worden. Het maakt een verwaaide, verplukte indruk, en dat ligt niet alleen aan het weer.
Een kwartier later neem ik bus 171 naar Rotterdam. Natuurlijk is bij Qbuzz, net als in heel groot-Rotterdam, de strippenkaart verleden tijd. Ik chip dus. Maar tot mijn verbazing gaan er bij de chauffeur toch weer papieren kaartjes van de hand. En tot nog grotere verbazing van een reiziger produceren die geen piep als hij ermee probeert, uit te checken.
Later zoek ik het op, en vind het HIER, bij een speciale kaartjessite; waar je al geen sites van hebt! Deze ‘Gemakskaartjes’ zijn redelijk goedkoop, zeker vergeleken met die Ritkaartjes die ik laatst in Waterland verkocht zag worden. Voor een rit binnen een straal van ca. tien km van de Koopgoot betaal je 2,50; voor een naar Delft, Zoetermeer of Dordrecht 3,50. En daarmee mag je dan nog overstappen ook binnen de termijn van een, resp. twee uur.
Het addertje onder het gras zit hem erin, dat je met Qbuzz niet meer in het hart van Rotterdam komt. Je moet altijd ergens overstappen op de RET, die het kaartje niet erkent.
Ik mag ontploffen als ik het snap: papieren kaartjes waren achterlijk, het zone-systeem was oneerlijk, er moest één kaart komen voor heel het koninkrijk. En nu verkopen streekvervoermij’en alom weer eigen kartonnetjes volgens een soort neo-zonesysteem. Maar als ik er tijdens de rit even op doorbroed, snap ik het toch eigenlijk ook weer wel. Het draait om geld, zoals alles onder de hemelkoepel. Een wegwerpchipkaart is duurder in productie dan een kartonnen kaartje. En het geld dat ze ermee verdienen, komt meteen in de geldla van Qbuzz, terwijl ze voor de revenuen van de chipkaart moeten wachten tot Trans Link Systems ze op hun giro overmaakt.
TLS vertrouwen ze vast niet helemaal; dat is een uitvinding van onder andere hun concurrent Connexxion. En met de benaming Gemakskaartje geven ze impliciet aan dat ze de chipkaart niet erg gemakkelijk vinden. Voor Qbuzz lijkt de chip zodoende ook niet meer dan een moetje.
Met lijn 170 / 171 ben je vanaf Bergschenhoek best snel in Rotterdam, en je rijdt ook niet om. Een goede tip voor de eerdergenoemde Corine Vuyk, dunkt me.
Onderweg meen ik zwanen gezien te hebben die op hun rug kinderen vervoerden over een plas. Daar ik geen spijs of drank tot me heb genomen met een hallucinerende werking, zal dat ook echt wel zo zijn, al heb ik er geen foto van.
Deze rit eindigt bij station Noord, waar je per tram verder kunt reizen naar Rotterdam Centrum. Je komt overal vanuit Lansingerland, als je wat geduld hebt, en niet te beroerd bent, eens een keertje over te stappen.
Met deze conclusie eindigt (voorlopig) deze reeks over Randstadrail. Uitbreidingsplannen zijn er nog wel. HTM-tramlijn 2 (Den Haag Kraayenstein – Leidschendam Noord) wordt momenteel verRandstadraild: geschikt gemaakt voor Rarailvoertuigen. Het losse eindje van lijn RR3 naar Zoetermeer-Javalaan wordt over anderhalf jaar doorgetrokken naar het dan te openen station Bleizo.
Daarvandaan zou je Randstadrail natuurlijk makkelijk over een kleine 10 kilometer, langs de HSL, verder kunnen doortrekken naar de Rotterdamse tak, bij het Meijersplein. Dat is wel eens geopperd, maar het plan verdween snel van de tekentafel. Als je dat doet, heb je én een ZoRo-verbinding, én een ‘Poot van Berkel’; twee voor de prijs van één. En dan pas zou je kunnen zeggen, dat Randstadrail echt af is.
Frans Mensonides
2 september 2010
Er geweest: dinsdag 24 augustus 2010
Bus met parketvloer?
© Frans Mensonides, Leiden, 2010.