Wegwijzer op deze site; achtergrondinformatie

Zedeprinten (karakterschetsen) werd in 1623/1624 geschreven door Constantijn Huygens (1596-1687) en bestaat uit negentien schetsen op rijm over ‘typetjes’. De meesten daarvan zijn beoefenaren van een bepaald beroep. Huygens begon met zijn eigen metier, de gezant, en beschreef vervolgens een reeks andere hoog- en laaggeplaatsten in de maatschappij, waaronder de koning, de hoveling, de professor, de soldaat, de waard, de boer en de bedelaar en niet te vergeten de schrijver van karakterschetsen zelf.

Browsen op deze site

Deze site bevat pagina’s over alle negentien hoofdpersonen: informatie over hun beroep, vertalingen uit Zedeprinten, afbeeldingen. De originele uitgave van Zedeprinten, in Huygens' verzamelbundel Otia (1625), kende geen illustraties. In deze webeditie hebben de 19 typetjes toch een gezicht gekregen. Je vindt hun portretten op de startpagina. Als je klikt op een figuur, wordt een pagina geopend waar je met hem of haar kunt kennismaken. Daarvandaan kun je doorklikken naar een vertaling uit Zedeprinten en naar 'terzijdes' met aanvullende informatie.

Ook zijn er twee algemene pagina's. De eerste bevat achtergrondinformatie over Constantijn Huygens en zijn Zedeprinten; de tweede over humor van de Gouden Eeuw.

Bij het aanklikken van een afbeelding op deze site verschijnt in een nieuw venster een grotere versie van die afbeelding met een onderschrift. Vanuit elk scherm kun je terugkeren naar het vorige, door het venster op de normale manier te sluiten.

Sommige begrippen in de tekst zijn onderstreept en hebben een achtergrond van markeerstift-geel. Bij een muisklik verschijnt in een popup-venstertje een nadere uitleg over dat begrip.

De site is ontworpen voor een beeldschermresolutie van 1024*768 pixels en voor Internet Explorer 6.0, maar hij kan zonder problemen bekeken worden op grotere schermen en met FireFox-browsers.

Kwesties rond auteursrechten worden hier aan de orde gesteld. De sitemap bestaat uit een overzicht van alle pagina’s.

Achtergrondinformatie

Deze site was oorspronkelijk mijn ‘meesterproef’. De eerste versie ervan verscheen op het WWW op Goede Vrijdag 2007, in zekere zin de 320ste sterfdag van Huygens. Samen met de verantwoording in acht Word-documenten (zie hieronder) vormde de site mijn eindwerkstuk van de masteropleiding Nederlandse literatuur aan de Universiteit Utrecht.

Deze eerste versie bestond uit de pagina’s over de gezant, de boer, de bedelaar, de ‘printschrijver’ en de soldaat, plus de inleidende pagina’s over Huygens’ Zedeprinten. Gedurende het jaar daarop heb ik de site langzaam maar zeker voltooid. In maart 2008 hadden alle 19 figuren uit Huygens' Zedeprinten er hun plek op gevonden. Drie maanden later verscheen er een tweede achtergrondpagina, en wel over de humor van de Gouden Eeuw.

Onlangs is de site nog verder uitgebreid met pagina's over de schrijvers van karakterschetsen Richard Verstegen (ca. 1550-1640) en Johannes Kneppelhout (1814-1885), alias Klikspaan. Ook is er een pagina verschenen over de Britse vorst James I (1566-1625), die model stond voor de koning uit Huygens' Zedeprinten. Meer pagina's staan nog op mijn programma.

In juni 2008 heb ik bekendheid gegeven aan het bestaan van de site door middel van een mailing aan universiteitsafdelingen, onderzoeksinstituten, tijdschriften en mededelingenlijsten op het terrein van neerlandistiek en / of de Gouden Eeuw. Na een aarzelende start trekt Zedeprinten nu ca. 100 bezoekers per dag die gezamenlijk ca. 200 pagina's opvragen.

Lering en vermaak

Rest me nog, de bezoeker van deze site toe te wensen wat de doelstelling was van Constantijn Huygens en zijn collega-dichters uit de Gouden Eeuw: veel lering en vooral veel vermaak!

Frans Mensonides
februari 2009

Verantwoording

Bij klikken op onderstaande links wordt een Word-document geopend

Constantijn online. Een website over de Zedeprinten van Constantijn Huygens als meesterproef

Bijlage 1: vertaling De bedelaar

Bijlage 2: vertaling Een boer

Bijlage 3: vertaling De gezant

Bijlage 4: Vertaling Soldaat zonder rang

Bijlage 5: vertaling De karakterist, ofwel: de printschrijver

Bijlage 6: vertaling fragment uit ‘tCostelijck mall

Bijlage 7: vertaling uit Adriaen van de Venne’s Tafereel van de belacchende werelt