Chipblog maart / mei 2009

Licht aan het eind van de tunnel voor de chipkaart?
Voor dit ritje met de rolbaan van Metrostation Wilhelminaplein naar de Wilhelminapier
hoef je de kaart trouwens niet te trekken; het is gratis.

Als de invoering van de chipkaart een orkaan is, zitten we momenteel in het oog ervan. Het geweldige,zelfverklaarde succes van de afschaffing van de strippenkaart in de RET-metro heeft nog niet geleid tot vergelijkbare stappen bij andere exploitanten. Nieuwe introducties van de chipkaart zijn er al maanden niet meer geweest; de meerderheid van de bedrijven en vervoersregio’s kijkt de ka(ar)t nog steeds uit de boom.

Desondanks valt er toch nog wel iets over de chipkaart te schrijven. Ik ga dat doen in de vorm van een soort blog; gewoon stukjes onder elkaar, bedoel ik, met telkens aanvullingen. Eens kijken hoeveel schermen we vol krijgen in deze nieuwe lente!

TWAALF RITTEN, DRIE KLACHTEN

Een succes, volgens Pedro Peters, in de metro, maar hoe goed gaat het met de chipkaart in bus en tram in groot-Rotterdam? Twee museumbezoekjes en een fotowandeling combineerde ik met een klein testje. Ik maakte telkens een paar ritjes per bus en tram; in totaal een stuk of twaalf ritten. Let wel: ik ben niet dag en nacht op pad om de chipkaart op een foutje te kunnen betrappen; mijn onderzoek gaat hap-snap.

Toch leverde dat dozijn ritten drie klachten op, bij achtereenvolgens de OV Reisplanner, RET en Connexxion. Ik vind namelijk, dat we moeten blijven klagen over die kaart, en zeker niet berusten in de tekortkomingen ervan. Alleen zo krijgen we het kreng misschien nog weg; alleen zo maken wij van die kaart misschien ooit nog een acceptabel product. Hoe wij reizigers ons in de Rotterdamse metro dat ding door de strot hebben laten drukken; ik ben er niet trots op.

Wat mijn ervaringen waren tijdens de twaalf ritten, blijkt uit de klachten. Lees en huiver:

Onlangs probeerde ik aan de hand van uw pagina Reiskosten Chipkaart de prijs te bepalen van een tramrit met RET lijn 8: Centraal Station – Kievitslaan. Een kort overzicht van de raadselen waarop ik stuitte.

a) ik zag allereerst de mededeling: ‘De getoonde prijzen zijn indicatief’. Hoe kunnen prijzen, die naar ik aanneem, door RET zijn vastgesteld, en door u zijn overgenomen, in vredesnaam ‘indicatief’ zijn? NS kan mij van te voren precies vertellen hoe veel geld een bepaalde treinreis me kost. Ook bij de strippenkaart kan ik dit van te voren gemakkelijk opzoeken. Ook bij Albert Heyn staat tot op de cent op de schappen vermeld, hoeveel ik betaal voor een blik bruine bonen. Bij de chipkaart, het technologische paradepaardje van de OV-sector, wordt er maar een beetje een slag naar geslagen; het kan vriezen, het kan dooien, het is de ene keer misschien wel een dubbeltje meer dan een andere. Hoe is dit mogelijk?

b) Eerst moest ik het nummer van de tramlijn invoeren. Vervolgens kreeg ik een overzicht van ALLE honderden tramhaltes in Rotterdam, van ALLE lijnen. Handig?

c) De halte Centraal Station kan ik daartussen niet vinden. Het is vermoedelijk de drukste tramhalte van de stad. Ben ik de eerste die het ontbreken ervan opmerkt? Of mankeert er iets aan mijn ogen?

d) Vanaf de volgende halte, Kruisplein, zou een tramrit naar de Kievitslaan me 2,49 kosten. Vanaf de vorige halte van lijn 8, Weena, zou het ritje me zelfs 5,33 kosten. Het is me al een tijdje duidelijk, dat de chipkaart een drastische tariefsverhoging betekent. Maar is dit niet wat erg grof, voor een afstand die gemakkelijk te voet afgelegd kan worden? Een ritje van het Weena naar het Kruisplein, ca. 400 meter, kost overigens volgens uw onvolprezen planner 5,06.

Gaarne een antwoord op deze vragen! Ik hoop dat u, na vier jaar gestumper en gemodder met dit wanproduct, met een betere smoes zult komen dan dat het kinderziekten zijn. Beterschap, in ieder geval!

Het verbaast me, dat u tramcontroleurs op pad stuurt met controleapparatuur die niet werkt. Bij de afgelopen vijf keer dat mijn chipkaart in de tram gecontroleerd werd, deed de controleur twee keer net alsof de controle geslaagd was, hoewel het apparaat overduidelijk niet werkte (aan de acteerprestaties van uw personeel valt nog veel te verbeteren). In twee gevallen werd mijn kaart helemaal niet gecontroleerd, en meldde de conductrice – vermoedelijk in strijd met uw richtlijnen – onomwonden dat het apparaat defect was – of in ieder geval ‘gereset’ moest worden, wat ook niet erg goed scheen te lukken. Alleen in het vijfde en laatste geval kon de controleur me met enige triomf vertellen, op welke halte ik was ingestapt.

Ik had begrepen, dat de chipkaart het zwartrijden had moeten terugdringen. Hoe denkt u dat te doen, met falende controleapparatuur?? RET maakt door het gestumper met dat controleapparaat een belachelijke en amateuristische indruk op zowel de klanten als het personeel. Er zal nog heel wat water door de Maas vloeien, voordat RET het hightechbedrijf is waarvoor het graag wil doorgaan.

Op zaterdag 7 maart maakte ik een reis met bus 84 van Spijkenisse Metro Centrum naar de Annie Romeyn-Verschoorlaan. Hoewel ik ruim binnen 35 minuten was overgestapt vanuit de metro, werd me een bedrag van 1,18 euro berekend. Ik neem aan, dat ten onrechte het opstaptarief berekend is.

2) Waarom kan ik nog steeds niet via de OV Reisplanner controleren, hoeveel een rit met Connexxion zou moeten kosten, en zie ik daar alleen nog RET en GVB?

3) Waarom kan ik ritten met Connexxion alleen controleren bij RET-oplaadautomaten?

4) Waarom komt er in dat geval bij elke transactie ‘Station Unknown’ op mijn uitdraai te staan?

De eerste klacht, aan de Reisplanner, werd al twee weken geleden verzonden. Desondanks heb ik nog geen antwoord mogen ontvangen. Ik kreeg alleen een in het Engels gestelde bevestigingsmail. De storing is natuurlijk ook nog niet verholpen.

OPNIEUW: HET CONTROLEAPPARAATJE VAN RET

Pal hierboven beklaagde ik me bij RET over het niet-functionerende controleapparaatje waarmee tramconducteurs en –controleurs zijn uitgerust. Afgelopen week kreeg ik eindelijk antwoord:

Geachte heer Mensonides,

Met oprechte excuses voor de ernstige vertraging bij de beantwoording, reageer ik graag op uw klacht. U geeft aan dat de controleapparatuur voor de OV-chipkaart van de conducteurs regelmatig niet naar behoren functioneert.

Allereerst wil ik u erop wijzen dat een ieder een eigen verantwoording heeft om, zoals de Wet Personenvervoer voorschrijft, in het bezit te zijn van een geldig vervoerbewijs.Indien er een controle was geweest, hadden de reizigers zonder geldig vervoerbewijs een boete gekregen. Dit is dus een eigen verantwoordelijkheid van de desbetreffende reizigers en niet van de conducteur. Ook bij falende controle apparatuur van de conducteur dienen alle passagiers in het ebzit te zijn van een geldig vervoerbewijs.

Uiteraard verwacht de RET een klantvriendelijke en dienstverlenende houding van haar medewerkers. In de door u omschreven situatie wordt deze houding niet getoond.

Helaas kan ik onvoldoende exacte gegevens terugvinden in uw klacht. Om er achter te komen wie de desbetreffende conducteurs zijn geweest, is het noodzakelijk om de volgende gegevens te hebben: Tramlijn, datum, tijdstip, rijrichting, locatie en wagennummer. Indien deze gegevens niet compleet zijn, kunnen wij de desbetreffende medewerkers niet achterhalen en aanspreken op hun ongewenste gedrag.

Desalniettemin heb ik uw klacht doorgestuurd naar de direct leidinggevende van de divisie Tram. Zodat men weet wat de reiziger ervaart en de juiste maatregelen kan treffen.
Op deze wijze hoopt de RET dergelijke incidenten in de toekomst te kunnen voorkomen.

Ik vertrouw erop u hierbij voldoende te hebben geïnformeerd.

Een wonderlijk verhaal. In de eerste plaats de werkelijk schandalige reactietijd van ongeveer zes weken. Komen er bij RET zo verschrikkelijk veel klachten binnen over de chipkaart en andere dingen?

In de tweede plaats: de nadruk die in de mail valt op het gedrag van de controleurs. Volgens mij ging mijn klacht daar helemaal niet over. Volgens mij ging mijn klacht eerder over de gammele rotzooi waarmee ze op pad gestuurd worden. Maar dat wil de RET niet horen, denk ik.

Ten derde: de preek over eigen verantwoordelijkheid van de reiziger om een geldig vervoersbewijs te kunnen tonen – al kan de dienstdoende controleur het niet lezen. Die preek acht ik toch aan het verkeerde adres gericht. Als ik de zwartrijder was, waarvoor de schrijfster mij misschien houdt, zou ik de laatste zijn om me te beklagen over falende controlemethoden.

Hoe bevreemdend de reactie van RET ook is, men heeft tenminste gereageerd. Dat is meer dan OVR en Connexxion kunnen beweren. Het laatste bedrijf reageerde laatst binnen 48 uur op een klacht over een uitgevallen rit. Maar die chipkaart, daar mag je niets ten nadele van zeggen. Die is blijkbaar heilig verklaard.

SPONTAAN HERSTEL VOORDEELURENKAART

In een eerdere aflevering van de chipkaartreeks vertelde ik dat mijn voordeelurenkaart spontaan verdwenen was van mijn NS-chipkaart. Gelukkig kan ik nu melden dat hij onlangs al even spontaan is teruggekeerd, al snap ik niet hoe. Op de oplaadautomaten van RET is hij zichtbaar als een onbekend product, met een geldigheidsduur van 20-04-2007 t/m 19-04-2009.

Maar ook in de trein is hij nu leesbaar op het controleapparaatje van de conducteur. Laatst zag ik weer eens zo’n ding. Ik reis toch zeker 10.000 kilometer per jaar op mijn voordeelurenkaart, maar het was voor het eerst sinds een half jaar dat de daadwerkelijke aanwezigheid ervan gecontroleerd werd.

Misschien heeft NS een verbeterde versie van het controleapparaat in gebruik genomen; misschien trof ik vandaag eens een kaartjesknipper die ermee kon omgaan. Hoe het ook zij: met enige triomf kon hij me melden dat mijn voordeelurenkaart op 19 april afloopt. Ik heb het in de RET-tram ook al gemerkt: als de kaartcontrole met dat lezertje een keer gelukt is, zijn ze zo trots, dat ze onmiddellijk allerlei mededelingen gaan doen over de inhoud van de kaart. Het is alsof ze willen zeggen: ‘We kúnnen het, hoor, als OV-sector; een controle van een chipkaart laten plaatsvinden’.

Nu zal het mij benieuwen of dat voordeelurenabonnement op 19 april automatisch verlengd wordt, zoals al heel wat jaren het geval is. En of dat dan correct verwerkt wordt op mijn chipkaart. Hoe 'weet' de chipkaart dat ik betaald heb? Het heeft iets ondoorgrondelijks, in vergelijking met een papieren kaartje, waarop je gewoon te allen tijde kunt zien wat het is en waar en wanneer het geldig is.

NS heeft overigens minder haast dan RET-directeur Pedro Peters met de uitrol van de chipkaart. Er komt geen big bang. Zeker tot 2012 à 2013 zullen papieren- en chipkaartjes naast elkaar blijven bestaan.

Waar in Nederland kun je met de trein al reizen-op-saldo met de chipkaart? Dat is snel verteld: nergens. Tenzij je behoort tot de 200 gelukkigen die de kaart mogen uitproberen op de Flevolijn: Schiphol - Lelystad. Die proef start op 1 mei. Twee maanden daarna zal de testgroep uitgebreid worden tot 1000 personen. Nog voor het eind van dit jaar zullen ALLE NS-reizigers in het HELE land kunnen reizen op de chipkaart. Hadden we dat al niet eens eerder gehoord?

KWALITEITSKRANT PLAATST KWALITEITSFOTO

Ooit kon je op de Hoekse Lijn reizen met de chipkaart, al moest je wat kleine tekortkomingen voor lief nemen. Ik vulde er ruim twee jaar geleden een HTML-letje mee. Op 16 maart 2009 schreef de zelfverklaarde kwaliteitskrant AD (v/h Algemeen Dagblad) ook over die lijn. Het ging over de naderende vermetroïng (metroïficatie?) ervan. Er stond een fraaie foto bij van een blauwe sprinter in een felle winterzon. ‘Hé’, zei ik tot mijzelf, ‘plaatst zo’n kwaliteitskrant tegenwoordig ook al kwaliteitsfoto’s?’

Vlaardingen Oost, moest dat wezen. Ik herkende het van die dag dat ik er zelf geweest was, en ook een mooie foto gemaakt had. Die wel wat weg had van die in AD.

Zo’n waarheid suddert maar langzaam door. Het kostte even voordat ik besefte dat deze kwaliteitskrant de foto gewoon van mijn site gejat had. Op 23 maart 2009 stond de foto er opnieuw in, in een nieuw artikel over de ombouw van de Hoekse Lijn tot metrolijn.

Onder de foto stond niet FRANS MENSONIDES, doch FOTO VAN INTERNET. Ik heb een mail naar de redactie gestuurd, onder meer om ze te complimenteren met hun goede smaak voor illustratiemateriaal. Na een week had ik nog geen antwoord ontvangen. Ik schreef een nieuwe mail met een aanbod om voor het AD te komen werken als freelancefotograaf, en een sommatie, nu eindelijk eens mijn naam te vermelden. Deze mail is niet beantwoord, maar wel gelezen, want 12 uur later was de foto vervangen door een afgrijselijk lelijke foto van het ANP, waarop bovendien een dubbeldekker stond afgebeeld, die zelden op de Hoekse Lijn te zien is. Nog twaalf uur later is die foto ook verwijderd.

Overigens: sites zonder winstoogmerk mogen van alles van me jatten (zeer vereerd, zelfs!) maar dan ook graag met naamsvermelding.

CHIPKAARTONDERZOEK

De OV-sector blijft een heel aparte. In weinig sectoren van de NL-maatschappij laten ze zich zo weinig gelegen liggen aan de klant en houden ze tegelijkertijd zoveel enquêtes om diens mening te peilen.

Vrijwel elke vervoersmaatschappij heeft wel een webforum. Ik doe er ook altijd aan mee, als ik de kans krijg. Het is wel vermakelijk. Alleen al uit het soort vragen dat je krijgt voorgeschoteld, blijkt hoe weinig ze van hun klanten snappen. Bijvoorbeeld deze, uit een forum over de al bijna 170 jaar in staat van verbouwing verkerende Leidse stationsomgeving: ‘Zoudt U uw vrienden en kennissen een bezoek aan Leiden Centraal aanbevelen?’

Via een webforum van RET kreeg ik de vraag, of ik mee wilde werken aan een praktijkproef met de OV-chipkaart, met de volgende woorden:

Graag nodigen wij u uit om deel te nemen aan een OV-chipkaart onderzoek in de tram.

Voor dit onderzoek begeeft u zich tussen de overige reizigers in de tram en maakt u een ritje van halte Beurs naar Centraal Station en retour. Na afloop vragen wij u een korte vragenlijst in te vullen. Uw medewerking hierin is heel waardevol voor RET. Uw bevindingen leveren een bijdrage aan een optimale afstemming tussen de reiziger en de werking van de OV-chipkaart.

Uiteraard worden de door u gemaakte reiskosten om naar de Servicewinkel te komen vergoed. U ontvangt na afloop van het onderzoek twee wegwerpchipkaarten waarmee op elke kaart twee uur aaneengesloten kunt reizen bij RET. Verder ontvangt u een vergoeding voor de deelname aan het onderzoek.

Wie zou daarvoor géén interesse hebben? Veel te veel mensen hadden dat in ieder geval wel. Ik kreeg later een mail dat ik helaas niet bij de steekproef zat. Maar volgende keer doe ik weer een poging me als spion tussen de gewone reizigers en de gewone proefkonijnen te bewegen.

Twee dingen die me verwonderen. A: het feit dat RET nog moeite doet ‘optimale afstemming tussen de reiziger en de werking van de OV-chipkaart’ te bereiken. Hun chipkaart werkte immers toch al perfect? B: Dat consumentenorganisaties van alles roepen over de chipkaart, de ene keer zinniger dan de andere, zonder er zelf ooit een praktijkonderzoek naar te hebben ingesteld. Vrijwilligers zijn het probleem niet; die vind je echt wel.

IN LEIDEN IN MEI!

‘From the end of the world to your town’, een citaatje uit een legendarische jaren-70-LP schoot me te binnen bij het krantenbericht dat ik gisterenavond las. Inderdaad: in mei (welk jaar staat er niet bij, maar ik denk dat ze 2009 bedoelen) kun je ook in Leiden en wijde omstreken per bus reizen met de chipkaart.

Het moest een keer gebeuren, en de voortekenen bedrogen ook niet. Al sedert de zomer van 2007 reizen de chipkaartlezers gratis mee in de bussen in deze regio. Maar de laatste weken zag ik op het displaytje steeds vaker CHECK IN/UIT, in plaats van BUITEN DIENST. Ik denk dat ze dingen zo nu en dan stiekem aanzetten (misschien kan dat centraal) om ermee te experimenteren. Een paar werkstudenten die, met zo’n kaart uitgerust, ritjes maken. Zo zal het gaan. En als het betrouwbaarheidspercentage dan boven de 20 komt, kan het systeem losgelaten worden op de reiziger.

De krant geeft natuurlijk maar weer halve informatie (ook in de papieren versie van het artikel, die vanmorgen onder mijn ogen kwam), zodat een reagerende Leidenaar zich al rijk rekende. Maar ondergetekende hielp hem snel uit de droom; tenzij je slechts een kippeneindje rijdt binnen de stad die ik mijn woonplaats mag noemen, ben je duurder uit met de chipkaart.

En hoe het moet met het opladen, weet ik ook niet. Momenteel staan de dichtstbijzijnde oplaadautomaten in Voorburg, op de RET-perrons van Randstadrail, bij mijn weten, maar misschien komt er volgende maand ook een in Leiden zelf. In de Zaanstreek geeft de distributie van de chipkaart momenteel grote problemen, lees dit artikel.

Waarom Leiden en omstreken 12,7 cent rekent voor een kilometer bussen, weet ik ook niet. Het is 1,2 cent duurder dan in Rotterdam en zelfs 2,7 dan in Amsterdam. Misschien probeert de provincie zo alvast de Rijngouwelijn terug te verdienen; misschien proberen ze alvast zo veel mogelijk mensen de bus uit te pesten, zodat ze die straks weer terug kunnen winnen met de tram.

COMPENSATIEKAARTWANDELING NAAR PIERSHIL

Je kunt zeggen wilt je wilt, maar die RET-compensatiekaart heeft toch een voordeel. Als je hem uitprobeert, kom je in hoeken en gaten van de provincie Zuid-Holland, waarvan je het bestaan niet vermoed had. Zo belandde ik laatst in Goudswaard en Piershil, waar gedichten op de dijk geschreven staan, en waar mensen wonen die de politieke kaart van Nederland een ander aanzien (wilden) geven.

Lees het verhaal! Die kaart blijft een onding, maar het artikel gaat gelukkig nauwelijks over die rotkaart. De keuken van mijn compensatiekaartstamkroeg De Heeren van Beijerland is trouwens goedgekeurd door het tv-programma De smaakpolitie, en daar wordt de redactie van De digitale reiziger ook erg vrolijk van.

ROVER: LEKKER CONSEQUENT!

Waar ik dan weer minder vrolijk van wordt: ROVER, dappere bewakers van de OV-kwaliteit, en hun worsteling met de chipkaart.

De ene dag kraakt ROVER terecht het Rotterdamse evaluatierapport over het afschaffen van de chipkaart op de metro. Dit rapport is niet objectief. Er is niets gevraagd aan de reiziger. ROVER serveert het rapport af in een meta-evaluatie, en doet dat in niet mis te verstane termen, waarin eindelijk weer eens een beetje actievoerdersbloed zichtbaar wordt.

Tot zover niets aan de hand. De andere dag staat tot mijn verbazing te lezen op de ROVER-site, dat de reizigersvereniging terugkeert in het overleg over de chipkaart. Eind vorig jaar zijn de consumentenorganisaties met slaande deuren vertrokken. Men beloofde, pas terug te zullen keren, als:

Een duidelijke keuze voor een duaal systeem (de keuze voor het reizen met de chipkaart wordt overgelaten aan de reiziger en wordt niet opgedrongen door simpelweg geen alternatief te bieden) en voor een chipkaart waar reizigers voordeel bij hebben zijn voor ons voorwaarden voor het heropenen van het overleg.

Is thans aan deze voorwaarden voldaan? Tweewerf neen! Toch keert ROVER terug aan de praattafels. Men verklaart dat in een brij van wollig polderproza, dat je zelf maar moet lezen, want ik waag me niet aan een samenvatting. Of het zou moeten zijn, dat ROVER met een natte vinger te lijmen is, en lekker consequent optreedt in dit dossier, maar niet heus!

BLACK-OUT CHIPKAARTLEZERS OP RET-METRO

Een lezer tipte me over een black-out van het RET-chipkaartsysteem, die duurde van afgelopen zaterdag 9 mei 2009 tot en met gisteren, maandag 11 mei 2009. De ‘losse’ chipkaartlezers (die dus niet ingebouwd zijn in toegangspoortjes) waren de boosdoeners. Dit gaf problemen in tram en bus. Ook op de RET-metrostations in de buitengewesten kon niet in- en uitgecheckt worden. Naar verluidt kwam dit door een mislukte update van de software van chipleverancier TLS.

Voor metroreizigers betekende dit: gratis reizen op het traject in Rotterdam Alexander, dat naar Nesselande en op RET-Randstadrail (de voormalige Hofpleinlijn). Op de metrostations in de binnenstad was per station één poortje open om de reizigers, die niet hadden kunnen inchecken, door te laten. Op de ritten naar de Alexanderpolder werden de passagiers ter hoogte van Capelsebrug met de hand uitgecheckt door een leger van RET-medewerkers.

De streekkrant AD meldde de zoveelste sof voor chipkaartgoeroe Peters maar liever niet – althans niet op de website. Eén uiterst summier berichtje van een plaatselijk radiostation kwam tot me via NewsGoogle, ziehier.

OVERAL IN ZUID-HOLLAND

Sinds woensdag 13 mei 2009 kun je op alle Connexxion-bussen in de provincie Zuid-Holland reizen met de chipkaart. Sterker nog: je kunt er nu zelfs mee van Amsterdam naar Rotterdam, kraait Connexxion, op een toon alsof de reiziger daar tientallen jaren op heeft zitten wachten.

De chipkaart is als een dief in de nacht naar onze regionen geslopen. Er was geen feesteloze openingsplechtigheid, er was geen grootscheepse voorliegingscampagne, er staat weinig over te lezen in de bus.

Woensdagmorgen zag ik in mijn bus naar het station alleen een algemeen foldertje over de chipkaart; het was die ‘schoonschrift-folder’ van het GVB uit de herfst van 2008. Ik heb de eerste dagen ook dagen helemaal geen reizigers gezien die van de nieuwe kaart gebruik maakten.

Wel kreeg ik er een mail over van een lezer. Ik krijg erg veel mails van lezers over de chipkaart, de laatste tijd. Maar ik heb er nog geen een gehad van iemand die die kaart zag zitten.

Die lezer dan, uit een provinciestad in onze provincie, schreef woensdagmorgen meteen al het volgende. Hij reist altijd op een jaartrajectkaart van NS met aanvullend busabonnement voor de aankomst- en vertrekzone. De buschauffeur van zijn bus naar het station verplichtte hem, met deze kaart in- en uit te checken. Dat kostte de argeloze reiziger 1 euro zoveel. Foutje in het systeem; hij had een abonnement, maar moest nu toch betalen.

Ik kon weinig voor hem betekenen; ik ben ook gewoon maar een OV-consument zonder enige invloed in dat schimmige wereldje. Ik ried hem wel aan - zoals ik bij dezen alle lezers aanraad – om bij elk wissewasje te gaan klagen bij de vervoersmaatschappij; misschien leren ze die narigheid dan een keertje af. Ik ried hem ook aan, niet verbaasd op te kijken als hij de volgende keer helemaal de bus niet meer inkomt; hij heeft nu een negatief saldo.

Ik ga de kaart de komende weken in Leiden en omstreken testen, zoals ik hem elders ook getest heb. Dat wil ook weer niet zeggen dat ik hem bij elk ritje ga gebruiken. Mijn ritjes komen meestal neer op Leiden Zuid-West - Leiden Centraal of omgekeerd. Gerekend via de kortste weg ligt mijn voordeur op 3,2 kilometer van het station. Bus 13 maakt er een rit van 4,9 kilometer van, inclusief een extra slinger van ca. 400 meter via de Tomatenstraat. De kortere route via de Koninginnelaan is in december 2008, vermoedelijk met het oog op de chipkaart, uit de dienstregeling geschrapt, tot verdriet van veel buurtbewoners. Bij het plundertarief dat is vastgesteld door onze satraap Asje van Dijk, komt mijn ritje naar het station neer op een bedrag van 136 cent. Dat is 42% prijsverhoging ten opzichte van de strippenkaart, die me er voor 96 cent brengt.

Dat de chipkaart ´kostenneutraal´ is, is een leugen die ik in het eerste artikel van deze reeks al heb ontzenuwd. Mijn buurtgenoten zul je het zeker niet wijs kunnen maken. De arme Leidse arbeider tast diep in de zak voor zijn busritje, maar de villaparkbewoners uit Oegstgeest en Voorschoten, die thans 3 strippen betaalt, zou soms een dubbeltje goedkoper uit of thuis kunnen zijn. Alweer een reden om ontevreden te zijn over dit systeem, dat nu ook nog de rijken weer een beetje rijker blijkt te maken en de armen weer wat armer.

Gelukkig is ook de strippenkaart nog geldig in onze regio; je kunt nog om de chipkaart heen.

Na de zoveelste verbouwing kun je op Leiden Centraal ook weer om de chippoortjes heen

CHIPKAART GETEST ROND LEIDEN

Wat testritjes in de omgeving, dus. Eerst ‘ even’ de chipkaart opladen. Natuurlijk kun je ook overgaan op automatisch opladen, maar daarvoor is mijn vertrouwen in het systeem – met al die nieuwe stukken in de krant over fraude – te gering. Als je er een tientje op zet, kun je nooit meer dan dat tientje verliezen, maar bij onbeperkt bijladen kan je kaart ook onbeperkt geplunderd worden, denk ik.

Opladen kan niet in de regio Leiden. De dichtstbijzijnde oplaadapparaten staan op de stations van RET-Randstadrail. Donderdag de 14e moest ik toch in de Koninklijke Bibliotheek te Den Haag zijn, dus even langs de oplader. De rit naar huis, met lijn 45 van halte Den Haag CS naar Leiden Brahmslaan, was de eerste testrit in de kop van Zuid-Holland. Alles werkte zomaar; het inchecken en het uitchecken.

Maar klopte het bedrag ook? Dat kun je helaas niet precies nagaan De Reisplanner meldt de tarieven van deze regio nog niet. Ik mat het na. Niet meer met een touwtje op de kaart, maar op een digitale plattegrond, MicroSoft AutoRoute, waarvan ik onlangs ontdekte dat die was meegeleverd met mijn laptop.

De afstand bedroeg 14,9 kilometer. Dat komt neer op 75 + 14,9 x 12,7 cent = circa 264 cent. Het werkelijke bedrag dat me berekend werd, was 268 cent. Nou doe ik in de begintijd niet moeilijk over een cent of wat; ik houd een marge aan, omdat je de afstand op de kaart niet op de hectometer nauwkeurig kunt nameten, zelfs niet met een digitaal touwtje. Laat ik deze rit dus maar goed rekenen.

De tweede testrit maakte ik de dag daarop: mijn hierboven genoemde standaardritje van Leiden Centraal naar de halte Kennedylaan. Ik checkte in in een bus zonder chauffeur. Die bus stond al twintig minuten stil op het Stationsplein, vertelden makke schapen me, die al die tijd al lijdzaam op vervoer hadden zitten wachten. Op dat moment kwam er een andere bus aanrijden. Ik checkte meteen weer uit, was 75 cent kwijt zonder een meter gereisd te hebben (het opstaptarief; correct, dus nog steeds) en checkte in de volgende bus in. ‘Overstap OK’; allemaal nog steeds volgens de regels.

Onderweg zag ik echter, dat de kaartlezers bij de achterdeur defect waren, althans: een rood lampje vertoonden. Bij de nadering van mijn halte probeerde ik de chipkaart. Inderdaad, zo dood als een pier. Zou je nu bij de voordeur uit kunnen checken? Ik probeerde het. Het lukte, terwijl dit een paar jaar geleden op Voorne-Putten nog niet kon; enige vooruitgang wordt toch wel geboekt. Het bedrag klopte ook nog, 62 cent; maakt samen met die 75 cent instaptarief 137, maar een cent verwijderd van mijn schatting van 136 cent voor 4,9 km.

Je zou er nog enthousiast van worden. De reactie van de chauffeur gaf daar minder aanleiding toe. Ik zei: ‘Die kaartlezers achteraan zijn stuk’.

- ‘Waarom checkt u bij de voordeur uit? U moet bij de achteruit uitchecken. Je checkt voor in, en achter uit’.
- ‘Als u daarnet geluisterd had naar wat ik tegen u gezegd heb, had u die vraag niet hoeven stellen. De kaart-le-zers ach-ter-aan zijn de-fect!’
- ‘Maar dan kan ik ze voor u aanzetten, hoor!’ (morrelt aan knoppen)
- ‘Nou, doe maar geen moeite hoor! Ik ben immers al uitgecheckt. En het klopte nog ook, tegen alle verwachtingen in.’
- ‘Ja, maar u hoort bij de achterdeur uit te checken. Dat zijn de regels. U bent in overtreding. U luistert zelf niet naar wat ik zeg!’
- Nou, luister dan maar naar het volgende: Goedenavond!’

Ik verliet het voertuig. Daar is zo’n lul zelf vergeten, de kaartlezers aan te zetten, en dan zou ik het fout gedaan hebben!

Ook deze poging is dus uiteindelijk geslaagd, al vallen er kanttekeningen de plaatsen bij het optreden van de chauffeur.

De ritten drie en vier maakte ik dinsdag de 19e, en wel van Oegstgeest naar Zoeterwoude-Rijndijk, met een overstap op Leiden Centraal. Ik was op pad voor de rubriek ‘Dicht bij huis’, en sloeg zo twee vliegen in één klap.

Het voordeel voor de reizigers in de randgemeenten valt toch tegen. Een kilometer is snel afgelegd, de kassa tikt voor elke 1000 meter 12,6 cent weg. Het bedrag viel voor mijn gevoel te hoog uit, maar klopte toch, bij nameten.

Rit 5, woensdag, was een herhaling van rit 2 naar de Kennedylaan. Deze keer verliep hij zonder incidenten. Opnieuw stond de teller op 137 cent. Verbijsterend, na mijn ervaringen in het Rijnmondgebied: vijf ritten zonder echte storingen. Zou connexxion zowaar van de eerdere ervaringen geleerd hebben?

Kan ik dit allemaal even op schrift krijgen? Dan laat ik dat vijftal inlijsten in een gouwe lijssie. Gelukkig hoef je voor een overzicht van je laatste dozijn transacties niet helemaal naar de oplaadautomaat. Je kunt ze ook krijgen – ALLE transacties, niet alleen de meest recente - als je een account aanvraagt bij OV-chipkaart.nl. Ik deed dat, of liever: reactiveerde een oud account, want heb er in 2006 al eens een aangevraagd.

Maar dit liep uit op een van de teleurstellingen die het handelsmerk vormen van de chipkaart. Wel bedragen en tijdstippen op mijn scherm; niet mijn huidige saldo. Ook geen namen van haltes en stations. Bij al mijn transacties werd als plaats van in- of uitchecken vermeld: ‘Locatie afgeschermd’. Ook was het lijstje van transacties niet compleet. Die goedkope ritjes op 6 november 2008 bij het GVB waren bijvoorbeeld allemaal verdwenen. Ook de ritten van de afgelopen vijf dagen waren niet te zien. Aan zo’n lijstje heb je natuurlijk niets voor declaraties. Wederom een product dat nog niet half af is.

Bij rit 6 op hemelvaartsdag, van Randstadrailstation Leidschendam-Voorburg naar Leiden, zou dan wel iets mis kunnen gaan, zo langzamerhand. Dat was ook zo, al liet niet in de eerste plaats de digitale techniek ons in de steek, maar die van de aloude verbrandingsmotor. Die stond, toen we Voorschoten naderden, werkelijk bijna in brand. Er kwamen vette rookwolken uit het motorblok.

De chauffeur kreeg via de mobilofoon het advies om terug te rijden naar de garage in Leidschendam, waar we op een andere bus zouden kunnen overstappen. Die garage ligt langs de Vliet, vlak bij de halte GGZ-Haagstreek, die ik altijd nog Schakenbosch noem, omdat hij een jaar of 80 zo geheten heeft. We maakten dus rechtsomkeert. Daardoor raakte de automatische halte-afroeper ogenblikkelijk van slag. Zou hetzelfde gelden voor de chipkaartlezer?

Inderdaad! Ik had 13 kilometer afgelegd, was nu weer beland op 3 kilometer van mijn instaphalte, maar betaalde voor 5 km (139 cent). Fout dus, met de verzachtende omstandigheid van een afwijkende route.

In de vervangende bus vergat de chauffeur de kaartlezers aan te zetten. Ik ‘vergat ‘ vervolgens, hem daarop te wijzen, zodat het toch nog een goedkoop ritje werd.

Rit 7. Met bus 48 kan ik ook thuiskomen, als ik bereid ben, tien minuten te lopen vanaf de halte Cornelis Schuytlaan. Ik nam hem op die goede vrijdag - voor werknemers - na hemelvaartsdag. Een correcte rit: 105 cent voor 2,7 kilometer.

Rit 8 en 9 werden erg duur. Zaterdag 23/5 stelde ik me aan het eind van de middag op bij de bushalte Winkelcentrum Leidsenhage in Leidschendam, met een zak met twee aangekochte broeken – en de wetenschap, dat nu ook de Noordsingel is voorzien van tramsporen voor lijn 19 / 8. Een ritje met lijn 39 naar huis.

Sommige ritten van deze lijn eindigen bij ‘Schakenbosch’, anderen in Leiderdorp. Helaas eindigde deze rit in Voorschoten, zonder dat ik dat verwacht had, en wel bij de halte Nieuw Voordorpstraat, die niet een officiële halte is van lijn 39, maar op een omleidingsroute ligt.

Dat zijn echt situaties waarin je vergeet uit te checken. Dat is mij natuurlijk niet overkomen. Wat me wel overkwam: toen ik de bus leeg de hoek om zag rijden in de richting van de garage, ontdekte ik dat mijn tas met gekochte broeken nog aan boord stond. Ik heb ze na thuiskomst meteen via Internet gemeld als verloren voorwerp, in de hoop dat die dienst efficiënter en effectiever werkt dan de klachtenafhandeling, die mijn chipklacht van maart nog niet heeft beantwoord. Hopelijk zie ik ze nog terug, al heb ik niet de kans gekregen, er aan gehecht te raken.

Deze rit van 7,8 kilometer (inclusief kleine omweg) kostte me, behalve die broeken, 139 cent. Het had 75+12,7*7,8=174 cent moeten kosten. Het verschil van 35 cent is te groot en valt ook niet te verklaren. Fout, kortom.

De onverwachte 9e rit, van de Nieuw Voordorpstraat naar de Rooseveltstraat, werd correct verwerkt.

Wat is nu de balans? In 7 van de 9 gevallen is me een aannemelijk bedrag berekend, waarvan een keer pas na een woordenwisseling met de chauffeur. Twee foute ritten heb ik vastgelegd, beide na een omweg van de bus, waar het systeem blijkbaar niet tegen kan. Storingen, in de vorm van een defecte kaartlezer, heb ik niet meegemaakt. Dat valt erg mee, gezien mijn eerdere ervaringen onder Rotterdam.

Afwezig zijn nog steeds: verkoop- en oplaadpunten punten in de regio, volledige informatie over gemaakte ritten en informatie over reiskosten.

Ik test gewoon verder, en zal je van tijd tot tijd op de hoogte houden van de tussenstand en van opmerkelijke gebeurtenissen. Zo'n opmerkelijke gebeurtenis zou kunnen zijn: het zien van een tweede chipreiziger in deze streek. Ik ben hem nog niet tegengekomen.

Dit is tevens het einde van dit blog. In juni beginnen we met een schoon blaadje.