Beminde zaterdag (14)
September 2016: geïllustreerd en ingedikt


IJsselbrug Zutphen




< < < < < Deel 13 al gelezen? 


Beminde zaterdag

Dit is aflevering 14 van de rubriek ‘Beminde zaterdag’ over treinreizen op die dag met mijn WeekendVrij. De titel is ontleend aan een dichtregel van Constantijn Huygens die ook heel de week naar het vrije weekend liep te verlangen. Deze reeks is geïntroduceerd in deel 1. Het overzicht van alle tot dusverre verschenen afleveringen vind je aan de onderkant van deze webpagina.

Deze septemberaflevering wordt in één ruk gepubliceerd en niet in feuilletonvorm. In die inmiddels voorbije maand was ik druk met het boekstaven van mijn wederwaardigheden in Kortrijk, IeperLille en Gent, zodat ik aan mijn zaterdagse rubriek niet meer ben toegekomen. Het moet allemaal geschreven worden in vrije, verloren uren (‘otia’), net zoals onze huisdichter, Constantijn Huygens, dat deed.

Op het moment dat ik aan het typen sla voor de pagina die je nu leest, is het al dik in oktober en lig ik vijf zaterdagen achter. Ik dik die verhalen maar een beetje in, en plaats er veel illustraties bij. Maar ik verzuim niet, tussen de bedrijven door mijn mening te geven over een actuele spoorwegkwestie.


 

 

Terug uit België - Zutphen: Monumentendag in de open lucht -´Karweg´; Oude Hanzeweg Harderwijk – Arnhem
Toegift: ook actievoerende conducteurs onzichtbaar


Terug uit België



Over de eerste zaterdag van september kan ik so wie so al kort wezen: ik ben thuisgebleven. De vrijdag daarvoor kwam ik terug van die vier dagen in Kortrijk, in een feestelijk beschilderde ‘Varkensneus’ die dienst deed als stoptrein Puurs - Antwerpen -  Roosendaal. Die werd - het was geen verrassing - halverwege voorbij gestoken door de IC Brussel – Amsterdam waarop ik in Antwerpen een hele tijd had staan wachten.

Voordeel van deze vertraging was wel, dat ik pas na 18:30 verder kon reizen vanaf Roosendaal. Zo kon ik gratis naar huis, want op dat tijdstip gaat mijn Weekend Vrij in. Daarmee kun je nog inchecken tot in de nacht van zondag op maandag, uiterlijk om 3:59 uur. 57,5 uur treinplezier, elk weekend! Overigens maak ik aan de randen van het weekend zelden of nooit gebruik van die kaart, zeker niet op maandagnacht. Maar het kán wel!

 

 



Zutphen: Open Monumentendag in de open Lucht

De Walburgiskerk heeft de monumentenvlag in top.

Ook de tweede zaterdag van september 2016 is er niet een om erg lang over uit te weiden. Het is zoals gebruikelijk Open Monumentendag. Net als vorig jaar in Harderwijk, ga ik ook dit jaar vreemd. Bijna alle monumenten die in Leiden op het programma staan, heb ik in de loop der jaren al eens bezichtigd. Ik kies opnieuw voor een oude Hanzestad: Zutphen.

Nou hebben ze hier echt hun best gedaan op OMD. Het stadje aan de IJssel pakt uit met maar liefst een stuk of 40 te bezoeken monumenten, tezamen gebracht in een fraai geïllustreerd, handzaam, gratis boekje, voorzien van een grote stadsplattegrond.

Maar het is niet het meest ideale monumentenweer. Bij een laaiende zon en temperaturen van tegen de 30 graden heb ik niet veel puf om tientallen monumentale gebouwen af te draven.  En dan overal naar binnen gaan om smalle trappetjes te beklimmen en me in gedrang van hete lijven te begeven… Nee, ik beperk me tot een rustige wandeling zo’n beetje langs de randen van de stad: de singels en de wallen. Daardoor zie ik vanmiddag voornamelijk openluchtmonumenten, die je ook op andere dagen dan OMD zou kunnen bekijken.

Voor de foto´s des te beter, want foto´s van het interieur van monumenten lukken zelden en tonen vaak vooral ruggen van mede-OMD-ers. Hieronder wat plaatjes met een praatje. En oh ja: ik nam in een vorig leven al eens deel aan een wat vervreemdende en bevreemdende rondleiding door de Walburgiskerk en de befaamde Librije, een 16e-eeuwse kloosterbibliotheek. Daarvan deed ik jaren later (maar ook al jaren geleden) verslag op dit medium. Ik schreef toen, en citeer nu:

De rondleider wist dondersgoed dat al zijn klanten kwamen voor de Librije, maar tergde ons eerst met een anderhalf uur durende causerie over alle kunstvoorwerpen in die immense kerk, en over tien eeuwen kerkgeschiedenis, waarover hij nog een knetterende ruzie kreeg met iemand die een andere geloofsrichting aanhing. De man had verder de irritante gewoonte om helemaal opnieuw te beginnen met zijn verhaal als er zich een laatkomer bij het gezelschap voegde, wat nogal eens gebeurde. Hij had bovendien een vreemd aanwensel: in de rondte zwaaien met een kolossale sleutelbos.

Na uren rondzwerven kwam het al aardig moeie gezelschap aan bij een zoveelste-eeuws koorhek met fraai houtsnijwerk, dat kort tevoren gerestaureerd was. "Oerdegelijk eikenhout" zei de man, op een STER-reclametoon, en gaf er met een zware sleutel een paar flinke hengsten op, zodat de houtsplinters door de kerk vlogen. Er trok een zucht van ontzetting door ons gezelschap, maar de man merkte niet eens welke schade hij had aangericht.

Een hele vreemde snuiter. Ik geloof dat we uiteindelijk toch nog die Librije bereikt hebben, maar ik kan me er feitelijk heel weinig van herinneren: een donker hol vol muffe stinkboeken. Ik was toen nog een zuivere bèta; hoe had ik het kunnen waarderen? Van die rondleider herinner ik me des te meer.

 

 



We beginnen met een OV-monument. In 1922 startte de Zutphen Eefde Gorsselsche Omnibusdienst (Z.E.G.O.) een busdienst tussen de plaatsen die genoemd werden in de bedrijfsnaam. Zo ging dat in het streekbusvervoer, zo´n eeuw geleden. Vrijwel elk dorp had zijn eigen busmaatschappij, met soms maar één bus op één lijn, naar de dichtstbijzijnde grote stad.

De bus van de Z.E.G.O.  was niet gekocht, maar zelf gebouwd door handige knutselaars. Wat vandaag in Zutphen staat tentoongesteld, is een replica.

De Z.E.G.O.  ging tegen de oorlog op in de Geldersche Tramwegen (G.T.W.) die ondanks die naam, toch voornamelijk met bussen reden – soms maar in tweeuursdienst; je moest de bus niet missen. De G.T.W. werd op zijn beurt, met een aantal tussenstappen aan het eind van de eeuw, opgeslokt door de huidige vervoerder in grote delen van Gelderland en Overijssel: Syntus.

 

Deze wilde ik dan in ieder geval wel van binnen zien: de brandkas van Henny. De heer Henny was de directeur van de brandverzekeringsmaatschappij De Nederlanden van 1845, gesticht in dat jaar, hier in dit Zutphense herenhuis aan het Ravenstraatje. In de kelder was een brandvrije kluis waarin het geld lag voor wat een verzekeringsmaatschappij niet graag doet: het uitkeren, in hun geval aan slachtoffers van brand. Ook deze Zutphense maatschappij ging later ergens in op: uiteindelijk in Nationale Nederlanden.

In de kluis is nu een minimuseumpje gevestigd dat van alles wat tentoonstelt; oude koekblikken en zo.

 

De Drogenapstoren aan de zuidkant van de stad werd halverwege de 15e eeuw opgericht als nieuwe stadspoort in een bestaande stadsmuur, waar hier en daar nog stukken en brokken van te zien zijn.

Oorspronkelijk heette het bouwwerk: Saltpoort. Maar honderd jaar later woonde de in zijn tijd befaamde muzikant Thonis ‘Drogenap’ van Groll in deze toren die daardoor zijn huidige naam kreeg. Uit zijn bijnaam Drogenap kon je opmaken dat hij wel een slokje lustte; Drogenap betekent zoveel als: lege drinkbeker. Ja, je moet je keel toch smeren als je zingen gaat! Hij wordt geëerd met een standbeeld even buiten de poort, waar je in kunt kruipen om een selfie te maken.

Buiten de Drogenapstoren belandde je op De Bleek, thans boomgaard, maar in de 19e eeuw bleekplaats voor wasgoed.

 

 

Een andere poort, aan de oostzijde van Zutphen, is de Berkelpoort uit het midden van de 14e eeuw. Het is een waterpoort op het punt waar de Berkel de stad binnenkomt. Deze smalle, doch lange rivier ontspringt in Duitsland, zo´n 40 km ten oosten van Winterswijk, en mondt in Zutphen uit in de IJssel.

Die Berkelpoort is in de 19e en 20e eeuw finaal verkloot door twee opeenvolgende foutieve restauraties, maar in de 21e historisch verantwoord gerérestaureerd, als dat een woord is. Hij kan beklommen worden – maar helaas niet meer op het vrij late tijdstip dat ik me aan de poort meld, dus ook deze zie ik niet van binnen.

 

Even buiten de poort ligt de stadsboomgaard, ofwel: Pomerium (het nieuwe woord dat ik vanmiddag geleerd heb), waar Zutphenaren fruit teelden. Dat doen ze anno nu nog steeds; nu vooral oude, zeldzame appelrassen, waarover ter plaatse uitleg staat te lezen.



Behalve Open Monumenten-, is het deze zaterdag in Zutphen ook Dweildag. Dit komt neer op dweil- of hoempaorkesten die de binnenstad opluisteren met meestal popklassiekers, tophits van weleer. Er zijn er in de binnenstad vandaag zo ongeveer een dozijn actief, de meeste afkomstig uit Limburg en Noord-Brabant. Onvermijdelijk dat ze elkaar soms tegenkomen en elkaars decibels dan proberen te overtreffen.

Die keer in Harderwijk schreef ik al dat OMD ook betekent: Orkestrale Manoueuvres in het Duister. Maar hier vinden ze plaats in het volle daglicht van een snikhete middag. Een slijtageslag, in de brandende zon, voor de muzikanten, en voor die drie kinderen van een jaar of 8 die ik enthousiast zie dansen en springen op de muziek, nummer na nummer.

 

Langzamerhand keer ik terug naar het spoor. De IJsselspoorbrug staat niet op de monumentenlijst en in het monumentenboekje, met zijn leeftijd van pas 31 jaar. Hij is meer dan 200 meter lang en is de verre opvolger van een brug die gebouwd werd in 1865. In WO II ging die eraan, een lot dat hij deelde met vele oeververbindingen. Daarna heeft Zutphen nog wat noodbruggen gekend totdat dit exemplaar ervoor in de plaats kwam. Er ligt een auto- en een fiets/-voetgangersbrug naast.

De brug ligt 400 meter ten westen van station Zutphen. De NS-Sprinters naar Nijmegen en de Arriva-Sprinters richting Apeldoorn nemen deze brug volgens het spoorboekje exact gelijktijdig, rijdend in dezelfde richting.

 Daarmee zit deze openluchtmonumentendag er op.

 


Het uitzicht vanaf de brug op de IJssel en Zutphen.



´Karweg´; Oude Hanzeweg Harderwijk – Arnhem

 

De Arnhemse Karweg, met achter de stapel bomen het betonnen fietspad nog net zichtbaar

De laatste twee zaterdagen van september is het nog steeds nazomer. Ik pak beide keren de OV-fiets weer, al had ik als mooizomerweerfietser het fietsseizoen eind augustus al gesloten verklaard na onze tocht langs de Waalhaven.

Beide zaterdagen ga ik naar de Veluwe, waarover ik de lezer de afgelopen jaren al genoegzaam heb doorgezaagd. Zou ik onderweg toch nog iets nieuws tegenkomen voor deze postume septemberaflevering? Inderdaad, zie hieronder.

De eerste van die twee zaterdagen is station Putten mijn vertrekplaats, net als in de allereerste OV-fietsaflevering, op 4 juni van dit jaar. Het levert een mijlpaal op: ik slaag er deze keer in, de fiets zonder problemen uit zijn hok te bevrijden én hem er aan het begin van de avond weer in terug te plaatsen. Uniek, met deze fietskluizen, waarmee ik in Goor en Uitgeest ruzie had. 

Tijdens onze fietstochten rond Putten in mijn kinderjaren viel mijn oog al eens op het frappante straatnaambordje Arnhemse Karweg. Die liep schuin achter het dorp en ons bungalowpark De Heihaas langs; iets meer naar het oosten. Het was een onverharde B-weg voor auto´s met een eveneens onverharde fietsstrook ernaast, door houten paaltjes van de autoweg gescheiden; nog steeds een veelvoorkomend wegtype in deze streek. Na een plensbui is zo´n weg lekker blubberig en tijdens een lange periode van droogte stuift het er flink.

Op deze fietszaterdag in september pak ik op een lange, ingewikkelde tocht weer een stukje mee van die oude bekende, de Arnhemse Karweg. Het autogedeelte ziet er nog net zo uit als 45 jaar geleden. Het fietspad is nu van beton; ook dat zie je tegenwoordig vaak langs Veluwse B-wegen, die bij wielrijders veel populairder zijn dan bij automobilisten.

De naam Arnhemse Karweg brengt een beeld voor ogen van een heel oude verbinding, daterend uit de tijd dat een kar, getrokken door een paard, de snelste manier was om goederen over land te vervoeren. Hij moet helemaal van Harderwijk naar Arnhem gelopen hebben, een kleine 50 kilometer. Als je hem namelijk afrijdt in de richting van Boeschoten en Stroe, verandert hij van naam en heet verder: Harderwijkerkarweg. Rijd je in noordelijke richting, dan gaat hij over in de Oude Arnhemse Karweg, om een paar kilometer verder te stuiten op een Ermelose nieuwbouwwijk.

Ik dook er eens in, via google (zie bijvoorbeeld deze site over de geschiedenis van Arnhem, en deze site 'Tijdreis over 200 jaar topografie' van het Kadaster). De weg is nog veel ouder dan ik dacht. Hij is al aangelegd in de 15e eeuw en liep inderdaad van Hanzestad Harderwijk naar Arnhem, dat ook een poosje aspirant-lid van de Hanze is geweest, of zoiets. Daarmee verbond hij de Zuiderzee over land met de Rijn. In die tijd zal hij voornamelijk langs heidevelden gelopen hebben.

Fascinerend, ergens te rijden waar 500 jaar geleden al gereden werd! Op de plattegrond van heden is die weg nog aardig te volgen.

Van Harderwijk tot Ermelo liep hij parallel aan de N303, iets te westen daarvan, en nu niet meer zichtbaar omdat die Ermelose wijk eroverheen is gebouwd. Daarna het stuk naar Stroe, achter Putten langs, dat ik net al beschreef. Voorbij Stroe loopt de Harderwijkerkarweg dood op de Rijksweg A1 - E30, maar in het verlengde ervan begin aan de overkant van die snelweg de Wulpenweg. We zitten nog op het goede (karren)spoor!

Daarna had de handelsweg de plaatsen Harskamp, Otterloo en Oud-Reemst op de route. Daar loopt nu de N310. Zo ergens rond 1930 hebben ze  asfalt over die oude zandweg geplempt, zondar dat zijn route veranderd is; op de topografische kaarten staat hij sindsdien aangegeven als verharde weg.

Dit is bekend wandelterrein. In Oud-Reemst stapte ik in ’14 op de heetste novemberdag aller tijden uit de bus voor een wandeling bij het Planken Wambuis. Twee weken eerder liep ik, ook al tijdens een hittegolf, langs ´s Koonings Jaght, waar een bewoner me wijs maakte dat ik nog maar een dik kwartiertje hoefde te lopen naar pannenkoekenhuis De Strooper. Dat werd een klein uurtje.

Ook stond ik toen even stil bij natuurbegraafplaats Heidepol, waar de beheerster, al te voortvarend, meteen een offerte wilde uitbrengen op mijn graf; ze kon nauwelijks wachten om me onder de zoden te stoppen. Ook langs die plekken liep die oude handelsweg.

Daarna ging hij onder de naam Harderwijkerweg verder in de richting van het landgoed Warnsborn, om uit te komen op wat nu de Bakenbergseweg heet, waar tegenwoordig trolleybus 2 rijdt. Arnhem kwam hij binnen bij de Janspoort. Die bestaat niet meer, maar zijn naam leeft nu nog voort in de Jansbuitensingel en de Jansbinnensingel.










Op de laatste zaterdag van september start ik mijn fietstocht bij station Arnhem, waar de nieuwe bemande fietsenstalling te vinden is naast het ook nieuwe trolleybusplein. Het plan: de Hanzeweg naar Harderwijk volgen tot Oud-Reemst.

Op landgoed Warnsborn - dat tegenwoordig een recreatieve functie heeft, met een camping en een hotel – raak ik de weg kwijt en beland in een gebied dat niet geschikt is om te fietsen. Het mag daar vast ook niet; ik ben weer eens verdwaald. Ik weet met de fiets aan de hand het park uit te komen en blijk me dan ineens te bevinden op de Amsterdamseweg, bij restaurant De Leeren Doedel, in plaats van de Harderwijkerweg. Bij een vintage-wegwijzer, een paar kilometer verder, hervind ik het juiste spoor, en daarna zelfs weer die begraafplaats.

Toch al weer bijna twee jaar voortgeleefd, sinds de vorige keer dat ik hier was en die kordate beheerster me er al onder wilde hebben. Ja, je gaat allerlei dingen krijgen als je tegen de 60 loopt. Ik heb een paar spreekkamers van binnen gezien, de afgelopen 2 jaar. Maar dat heeft me niet het vooruitzicht ontnomen op mijn 88ste verjaardag, die ik van plan ben te halen.

´De ouderdom komt met gebreken´, hield mijn oma me vroeger al voor. Dat geloofde ik niet zo. Ik dacht in de eerste plaats dat ze overdreef (want dat deed ze wel vaker) en in de tweede plaats dat er inmiddels wel iets tegen ouderdomskwalen uitgevonden zou zijn tegen de tijd dat ik zelf op leeftijd zou raken. Ach, ach… Het tegendeel is natuurlijk het geval. We worden steeds ouder, en hoe ouder we worden, hoe meer gebreken. Maar: ´Krakende wagens lopen het langst´ was ook zo´n stuk levenswijsheid van oma.

Bij Oud-Reemst laat ik de handelsweg de weg. Met een omweg via Heelsum, kasteel Doorwerth, Heveadorp en Oosterbeek keer ik terug in Arnhem. Nu echt het einde van het fietsseizoen?

 

De oude handelsweg heet hier Harderwijkerweg



Uitzichtpunt Oud-Reemst, ook per fiets bereik- en beklimbaar.

 

Kasteel Doorwerth

 

 

Op mijn tocht rond Putten schoot ik ook nog een foto bij het Nulderstrand aan het Nuldernauw.

Frans Mensonides
12 oktober 2016
Laatste wijziging 22 oktober 2016
Er geweest: Zutphen zaterdag 10 september 2016, Putten en omstreken: zaterdag 17 september, Arnhem en omstreken: zaterdag 24 september.

 

 



 


Toegift: ook actievoerende conducteurs onzichtbaar

De maandag daarop eindigde het weekend zoals gewoonlijk om 3:59 uur, en begon een minuut later een door de FNV georganiseerde ´publieksvriendelijke´ actie van de conducteurs die bij die vakcentrale zijn aangesloten. Hun grief: NS weigert, op gerenoveerde zesbaks-DDZ-dubbeldekkers een tweede conducteur in te zetten. De conducteurs willen dat uit oogpunt van veiligheid – en ook wel omdat het met een collega erbij een stuk gezelliger zit in de eersteklas of de cabine, al zeggen ze dat er nooit bij.

Die actie bestond uit het weigeren om plaatsbewijzen te controleren. De volgende ochtend reisde ik in de spits naar Castricum, als forens, en nu eens niet als pretrijder. Ik werd inderdaad niet gecontroleerd. Net als op normale doordeweekse ochtenden, als er geen publieksvriendelijke FNV-actie is.

Dus was de vraag: zit er een FNV-conducteur op de trein, of een verstandige collega, die zijn geld aan iets nuttigers besteed dan vakbondslidmaatschap? Ik meende: het laatste, want de FNV had ons ook een folderactie in de treinen beloofd, om de actie uit te leggen. En ik heb geen FNV-folder in mijn handen gedrukt gekregen.

Maar dat kwam dan misschien weer doordat de dienstdoende conducteur geen zin had om met al die folders trap op, trap af te lopen in die tweedekstreinen. Want dat is ook een bezwaar dat leeft bij conducteurs die dienst doen op een dubbeldekker: daar zitten trappen in, en dat is slecht voor hun knieën. Tsja, ik heb eens een archivaris gekend die allergisch was voor oud papier… Een twitteraar in mijn tijdlijn suggereerde al, trapliften in te bouwen in dubbeldekstreinen.

Op de terugweg, in de avondspits, werd mijn kaartje ook niet gecontroleerd. Maar dat lag niet meer aan de FNV-actie, want die was afgelopen om 15:00 uur. Op zo’n manier merk je weinig van de publieksvriendelijkheid van het gebeuren.

Daarom van de zijde van De digitale reiziger een lumineus idee voor een écht publieksvriendelijk optreden van conducteurs. NIET afzien van controles, maar eens een poosje consequent WEL doen waarvoor een conducteur niet in de laatste plaats is aangenomen: vervoersbewijzen controleren.

Het mes snijdt dan aan meerdere kanten. Fatsoenlijke reizigers krijgen niet het gevoel dat zij de enige sukkels zijn die nog betalen voor hun reis, terwijl anderen wegkomen met zwartrijden. Dat zwartrijden zal ongetwijfeld afnemen bij een stringente controle. En daarmee de agressie die ermee samengaat. En die agressie komt dan ook niet meer alleen terecht op het hoofd van de weinige conducteurs die nog WEL hun werk doen.

Sfeerverbetering alom in de treinen! Mochten er dan nog conducteurs ontevreden zijn over hun arbeidsomstandigheden, dan zouden die moeten doen wat ik in zo´n geval zelf een paar keer heb gedaan: een andere werkgever zoeken. En dan wens ik ze alle succes bij het vinden van één die het normaal vindt dat je het grootste deel van de dag op je krent zit te niksen en dat je jammert over arbeidsomstandigheden die inherent zijn aan je werk.

De digitale reiziger dixit.


Lees verder in deel 15 > > > > >



Eerder verschenen afleveringen:

augustus 2016: Per trein langs Wouw - Per fiets door Wouw - Langs de Wouwse Plantage - Rijen-Gilze - Netelige kwesties: Emplacement Utrecht Centraal, IC in Harderwijk, en meer - Wolderwijd; Zeewolde - Nuldernauw; ´s Heeren Loo - Intermezzo: het oor en de gekte van Vincent van GoghLaatste fietszomerzaterdag: Spangen, Waalhaven en verder - Het KasteelSpotter gespot; Maastunnel en WaalhavenPernis en BeneluxtunnelAnderhalf nieuw station: Utrecht Vaartsche Rijn en Amsterdam RAI - juli 2016 BUCHNaar Schoorl - Inkoppertje: Groet uit Groet - Toch nog het Klimduin -‘Dikke lijnen worden dikker, dunne lijnen verdwijnen’; van deur tot deur in de Randstad - Vlag uit: Tilburg Noord uit isolement! - Oisterwijkse vennenOisterwijk, Heukelom en Berkel-Enschot - Hallo Bandoeng, hier Radio Kootwijk - Halte Assel, Echoput, Julianatoren en verder - Terug in BUCH: Uitgeest - Nieuwe worsteling met fietskluizen - ‘Geniet van dit zicht voordat er een snelweg ligt’; in en om Uitgeest - Ouddorp: per bus naar trams - juni 2016 Een verrassende wending - OV-Fiets - Putten - Knap Goor! - Enschede, Boekelo en Lonneker - Intermezzo: Fluiten = niet meer instappen - Naar Ede(n) - Aanfietsen - Rond Ede(n) - Brunch en Brexit - In en uit een Zelfservicestalling - De Zak van Zuid-Beveland mei 2016: Waarom ik ook deze keer pas helemaal tegen het eind van de middag ter plaatse was - Syntus’ plannen met Woudenberg, Scherpenzeel en Renswoude - Lijn 80: Amersfoort – Wageningen - Wolkom, een mooie kille pinksterdag in het Heitelân (1) -Museum Dr8888, onverw8s pr8ig! (100 jaar Dada) -Wy binne los, een mooie kille pinksterdag in het Heitelân (2) - Brug in Weener kaputt: spoor naar Leer gestremd - Jans Pommerans van Bad Nieuweschans - Weener per vervangende bus - Aanpassen, meedoen, verzetten: Verzetsmuseum Amsterdam - Zeeburgereiland - april 2016: Bussen in de Neus van Noord-HollandWervershoof en Andijk: ‘If only you were here’ - Zwaag / Blokker: langs het (vermeende) heksenpad en verder - Uitwaaien op Zuid-BevelandWemelend in WemeldingeHeinekenszand Heinkenszand - Een zaterdag met atmosferische omstandigheden - Het storp Leusden: autospoortje en drive-inwoningen - Leusden: hoe versjteer je een busnet?Kamp Amersfoort: de laarzen van een beul - Zwijndrecht – Dordrecht (door omstandigheden) - maart 2016: Een dag met een tijdslot; Den Bosch – Nijmegen, w/o Rosmalen - Open-jassendag in Wezep - Salto mortale van een toetsenist: Keith Emerson overleden - Elburg: Admiraal Kinnenbak - Deurne, soort van eindpuntDeurne, Hét Dorp - De Wieger: ‘Langs het tuinpad van mijn vader.’- Hoekse lijn (3) - MerwedeLingeLijn, NL-Alert en een winter(?)jas van V&D - Onderweg langs de Onderweg: Hoogblokland en Arkel - Via Baflo naar Bowie - 'Baffelder'- David Bowie was februari 2016: Waar je nooit uitstapt - Vechtdal - Dalen; (g)een verdacht pakketjeWederom: Emmen ZuidZonder gram in Gramsbergen - Driehuis en Amsterdam Muiderpoort - Zaankanters - Van Zaandam Kogerveld naar Koog aan de Zaan - Kilometers makenDe meest kletsgrage conducteur van NS -Arriva SpurtTerborg en Silvolde: in het rijk van de Tonater - Huet; De dichteren van Doetinchem januari 2016: Stadsbussen, met voorbedachten rade of op de bonnefooi -  Breda Princenhage: ontdekking van het tweede Den Haag -  Roermond: gekte in de Outlet - Met de ICE niet over de Valleilijn - Enschede Kennispark - Stokhorst revisited - Microdienst van Deventer - Schiphol Airport - Stadsbus Lelystad - In het voetspoor van de Maharishi - Museum Nieuw LandStrijp-S: het ‘nieuwe’ station en de nieuwe wijkHOV en Phileas-sof in Eindhoven8 met achtbaan door Acht - Flehite, land van de vele waterlopen - Vathorst, wederom -  Nog een keertje de Valleilijn  december 2015: Rotterdam - Tilburg / Tilburg: verrassende contrasten - Museum De Pont Apeldoornse roots - CODA - Oss, of wat gebeurde er met de halteloze bus? - Oss, de stad en Museum Jan Cunen - Maassluis aan de Hoekse lijn   november 2015: Boven het Noordzeekanaal - Blindganger: Sprinter Hoofddorp – Hoorn KersenboogerdWognum; Scheringa geschoren -  Bastaard van Holland; Schagen schimmig in de schemer (Skagen skimmig in de skemer) - Leiden versus Deventer - Cultureel weekendZwaan op het spoor: Sloterdijk-Hoorn - Power to the pieper: Opperdoes - Met de blik op Medemblik - Toegift: Geestlijn exit  oktober 2015:  1e klas-maand  - IRM - SLT - 'Berliner'- Sprinter - Twello - Protos - Van Boxtel: kip zonder kop - Koploper - IC Direct - Plan V - Station Breda verbouwt zich - De Evangelist van de Lichtstad - Venlo - Velios - DDZ en DDAR - Assen - Arriva-Vechtdallijn - Buffelen naar Kampen - Bilthoven-Lage Vuursche- Den Dolder: herfstkleuren - de 'Panwag', ICE, de 1e der 1e klassen - MerwedeLingeLijn - Wolfheze en Oosterbeek - Achterhoekse Spurt - Twents/Syntus-LINT - And da winner izzzzz:  - september 2015: Hoekse Lijn vermetrood (of: verlightraild?) - Harderwijk; architectuur en moraalStation Zwolle zonder dolle (en zonder winkels)Utrecht Centraal mag best wat meer kosten - Culemborg, waar dode schrijvers voortleven / Weeshuis: van weldoenster tot helleveeg; juli-augustus 2015: Introductie - Een dag met gegeven omstandigheden (zomerstorm)  - Veenboemel Alphen a/d Rijn-Gouda - Op Papland  - Doesburg: goed geconserveerd - Nijmegen Lent  en De Oversteek -  Westerscheldetunnel - Terneuzen, waar het licht bijna te zout is voor het oog - Museum Schooltijd: zwijmelen in nostalgie -  Haagse School in Dordrecht - Oudenbosch: de koepel in de kop  -  Boheemse Rapsodie, of: haat-liefdeverhouding met RandstadRail  

© Frans Mensonides, Leiden, 2016