D-dag: Qbuzz in Zuid-Holland Noord (ZHN)

De nieuwe halteborden van Qbuzz stonden er vorige week al

D-Dag

Heden: concessiewisseling in Zuid-Holland Noord (ZHN), de thuisregio van ondergetekende. Op D-dag ( Dienstregelingsdag, zondag 15 december 2024, de dag dat dit stuk online gaat) maakt de bus van Arriva na 12 jaar plaats voor die van Qbuzz. De komende 12 à 13 weken ga ik met Qbuzz op reis in ZHN, en daar hieronder verslag van doen.

Parallel aan dit ‘QBlog’ komt er ook nog ook een pagina over de wijzigingen in het spoorboekje van NS en van enkele regionale spoorwegmaatschappijen; wijzigingen die ook vandaag ingaan. Beide blogs zullen me regelmatig weglokken achter de geraniums vandaan, totdat ergens in het voorjaar mijn Interrail-reisseizoen van start gaat.

Qbuzz kondigt ingrijpende verbeteringen aan ten opzichte van de jaardienstregeling 2024 van Arriva. Als opwarmertje hieronder alvast een opsomming van een paar beloften waar wij, reizigers de nieuwe concessiehouder graag aan zullen houden.

Maar eerst even netjes afscheid nemen van Arriva. Hun concessie startte een dozijn jaar geleden. HIER vindt je de zeer lange pagina die ik erover schreef in de winter van 2012 / 2013.

Die concessie had zullen lopen t/m 2020, met mogelijke verlenging tot/met 2022. In dat laatste jaar werd in verband met corona-perikelen besloten tot nog eens een verlenging met 2 jaar, tot december 2024.

‘Aan alle goede dingen komt een eind’, luidt een bezonken, realo- pessimistische tegeltjeswijsheid. Aan alle slechte dingen gelukkig ook, en ook aan alle matige dingen komt een eind. Het laatste is wel van toepassing op 12 jaar stads- en streekvervoer door Arriva.

Afkomstig uit een geslacht van onderwijzers, strooi ik graag met rapportcijfers. Bij Arriva kom ik uit op 6’jes. Een heel doorsnee-busbedrijf, beoordeeld op aspecten als punctualiteit, materieel, klantvriendelijkheid en betrouwbaarheid. Vrij saai, zelfs. Bij Arriva’s voorganger Connexxion en voor-voorganger ZWN hing ik zo ongeveer 2 keer per maand aan de klachtentelefoon, maar bij Arriva kwam dat veel minder vaak voor.

Dat zou ook kunnen komen doordat ik milder ben geworden in de loop der jaren. Op een gegeven moment berust een mens in wat er mis is met de maatschappij, waaronder matig openbaar vervoer. Verder heb ik in 2020 een elektrische fiets aangeschaft voor mijn mobiliteit in de omgeving, en was ik met ingang van dat jaar ook OV-forens af. Minder reizen met Arriva, dus sowieso al minder klachten.

Echt om over naar huis te schrijven, of om blogs over te schrijven, waren de prestaties van Arriva doorgaans niet. Ook deze vervoerder had bijvoorbeeld als nawee van corona veel last van rituitval door personeelsgebrek. Maar zo bont als EBS maakten ze het dan ook weer niet. De bus kwam meestal wel opdagen, zij het zelden op tijd.

Ook de haltevertrekstaten hingen er hier en daar al een week van te voren

In juli 2023 gunde de provincie Zuid-Holland het vervoer in ZHN aan Qbuzz en gaf daarmee het nakijken aan de zittende vervoerder Arriva. Ook de andere inschrijvers: EBS en Transdev, grepen ernaast.

De provincie hoopt met Qbuzz het voorzieningenniveau van vóór corona terug te laten keren, en daarmee ook de passagiersaantallen wat op te krikken. In 2019 pakten in de regio ZHN ca. 70.000 mensen per werkdag de bus. Het jaar daarop halveerde dat aantal, maar daarna kroop het langzaam omhoog tot 55.000 instappers in 2023. Die legden per rit gemiddeld 8 km af, in totaal van Leiden tot aan even voorbij de maan.

55.000, een Johan Cruyff ArenA vol, Is dat veel? Het is meer dan in de 2 andere streekvervoerconcessiegebieden van de provincie bij elkaar (Hoeksche Waard / Goeree Overflakkee en Drechtsteden, Molenlanden, Gorinchem). Maar op een bevolking van ca. 750.000 mensen in ZHN valt het lichtelijk tegen. Er is zeker ruimte voor verbetering.

De nieuwe concessie loopt tot eind 2032, met de mogelijkheid tot verlenging tot eind 2037.

Beloften, beloften

Archief De digitale reiziger 2023

nu geschiedenis: Arriva-bus in ZHN (hier: Noordwijk)

Hoe denken Qbuzz en de provincie de ZHN’er weer de bus in te krijgen? Met legio aanlokkelijk klinkende maatregelen! Ik licht er een paar uit.

* Frequentieverhoging

‘Meer zitplaatsen’, zo formuleert Qbuzz het wat ongelukkig. Dat wil niet zeggen, dat er in één bus meer stoelen komen te staan dan vroeger. Nee, er gaan 25% meer bussen rijden vergeleken met de dienstregeling van 2023.

Zo krijgen bijvoorbeeld de stadsdiensten van Leiden, Gouda en Alphen aan den Rijn eindelijk weer eens een acceptabel voorzieningenniveau. Dat was dramatisch afgekalfd. Uurdienst in de avonduren, de weekenden en de vakantieperioden: compleet onwaardig voor toch redelijk (middel-)grote steden.

Vanaf nu is halfuurdienst het minimum in die 3 steden, 18 uur per dag en 7 dagen per week.

* Betere aansluitingen op de treinen.

Bij de Sprinterstations Bodegraven, Boskoop, Hillegom, Nieuw-Vennep, Sassenheim, Voorhout, Woerden en Zoetermeer Lansingerland komen er strakke aansluitingen van trein op bus en vice versa.

Een poosje geleden las ik een beleidsstuk waarin zelfs sprake was van aansluitgarantie: de bus zou wachten op een vertraagde trein. Dat lijkt me lastig te organiseren. Ik heb er ook niets meer over gehoord; een losse flodder van een overijverige provinciale ambtenaar of Qbuzz-medewerker, denk ik.

Archief De digitale reiziger 2023

Bushalte Voorhout Station

* Meer rechtstreekse verbindingen

Bijvoorbeeld in en om Leiden, waar de aloude ‘doorkoppeling’ gedeeltelijk in ere is hersteld. Tot/met 2008 reden de bussen uit de Duinstreek (Kat- en Noordwijk) na aankomst op Leiden Centraal via het centrum door naar Leiden Zuid-West en Leiderdorp. Daardoor waren er rechtstreekse verbindingen tussen het centrum van Leiden en de kust.

Toen was dat ineens afgelopen: al deze doorgekoppelde streeklijnen eindigden voortaan bij Leiden Centraal (zie dit stukje op mijn site). Met ingang van heden rijden er weer wat lijnen vanuit de streek naar bestemmingen in Leiden. Waaronder deze:

* Hoogwaardig OV op de as Zoetermeer – Katwijk

Een heel oude belofte wordt ingelost: een doorgaande R-netverbinding Zoetermeer– Katwijk, mét doorkoppeling, dus. Lijn 400 (Zoetermeer – Leiden Centraal via Leiden Centrum) wordt gekoppeld aan de lijnen 430 en 431 (van Leiden Centraal resp. naar Katwijk ESTEC en Katwijk Boulevard).

De lijnnummers worden nu 400, resp. 401. Op het gemeenschappelijk traject tussen Zoetermeer Centrum-West en Katwijk Gemeentehuis rijdt in de spits elke 5 minuten een bus en in de dal-uren elke 7½ minuut. Hoogwaardig hoogfrequent vervoer!

Archief De digitale reiziger, 2022 en 2014

R-netten bij Valkenburg ZH en Stompwijk

* Bio Science Park

Ook meer rechtstreekse verbindingen naar het grote universitaire- en bedrijventerrein Bio Science Park in Leiden. Dat gaat qua busvervoer steeds meer lijken op Utrecht Science Park (Ja, Engels is de voertaal onder wetenschappers en ook op hun parken!). Bio Science Park is nu vanuit alle windrichtingen bereikbaar zonder overstappen. Een stuk of 10 lijnen rijden over het terrein of er rakelings langs.

* Stadsbussen op de Breestraat

Een heel verrassende ontwikkeling verder in het centrum van Leiden, de stad waar ik al 61½ jaar import ben. Dit artikel begint nu wel een erg Leids verhaal te worden, maar in en om die stad ligt wel het zwaartepunt van de regio ZHN.

De Breestraatkwestie is al vaak besproken op deze site. Veel buslijnen, waaronder stadslijnen, zijn in de loop van de jaren weggepest uit deze winkelstraat, en omgeleid langs de periferie van het centrum. Zonder dat ik snap hoe het komt, is er nu plotseling een kentering opgetreden. Alle stadsbussen en enkele streekbussen rijden nu weer over de Breestaat.

Een paar instanties en belangenclubs hebben er een meloen voor moeten doorslikken, maar die bussen zijn nu weer in genade aangenomen. Vast geen jubelstemming heerst er nu bij de Vereeeniging Oudt Leyden. Mijn lidmaatschap van die club heb ik enkele jaren geleden opgezegd na een scheldkanonnade van hun zijde in het Leydfch Dagblad over die lelijke bussen in de Breestraat.

Archief De digitale reiziger, 2023

Halte Pelikaan in Leiden. De in 2023 in gebruik genomen Centrumroute blijft het terrein van o.a. de R-netten Zoetermeer – Katwijk en van bus 45 die vanuit de regio Haaglanden op visite komt in Leiden. De laatste valt niet onder de concessie ZHN.

* Betaalbaarheid

Al het hierboven opgesomde moois zal niet leiden tot hogere ritprijzen, afgezien van een geringe tariefsverhoging om gelijke tred te houden met de inflatie. De meeste R-net- en snelbuslijnen hadden tot nu toe een zeer pittig tarief van ca. 20 cent per km. Maar de prijs wordt nu voor alle lijnen gelijkgetrokken naar 16,1 cent - plus uiteraard het instaptarief van 1,12 euro dat in het hele land gelijk is.

Afgelopen woensdag maakte Qbuzz bekend dat hun bussen in ZHN de eerste 8 dagen, dus van 15 t/m 22 december, gratis rijden, bij wijze van kennismakingsgeschenk. In dank aanvaard!

En last but not least:

* Nul uitstoot

Dat is vooral aantrekkelijk voor voetgangers en fietsers die nu niet meer bedwelmd worden met uitlaatgassen, als er een bus passeert. Bij Arriva reden alleen de stadsbussen op stroom, dat sinds 2019. Maar bij Qbuzz zal er op den duur geen gifwolkje meer uit de uitlaat komen.

Wie nu denkt, dat er op de dag van heden, 15 december 2024, meteen een hele vloot e-bussen klaar staat, die moet ik teleurstellen. Dat is bijna bij geen een concessiewisseling het geval; er is altijd wat met de elektrische bussen. Ik viel dan ook niet omver van verbazing, toen ik in een mededeling van de provincie las dat het merendeel van die bussen nog niet geleverd was.

Al een jaar geleden heeft Qbuzz maar liefst 252 elektrische bussen besteld voor ZHN, waarvan 112 bij het Vlaamse Van Hool en 140 bij de Italiaanse busbouwer IVECO. Nu is het zo, dat Van Hool eerder dit jaar failliet is gegaan, en IVECO de bussen momenteel nog niet kan leveren.

Met andere woorden: er ontbreekt niets aan de busconcessie ZHN, behalve de bussen. Maar dat is ook wel wat kort door de bocht gezegd. Er komen vervangende diesels, waaronder, net als vorig jaar in de Zaanstreek, ouwe karren uit Berlijn, en er komen touringcars. Verder loopt er een grote bestelling van elektrische bussen van Yutong uit China, in de plaats van die van het failliete Van Hool. En nu maar hopen dat Qbuzz voldoende materieel bij elkaar heeft kunnen schrapen om vanaf maandagmorgen een volledige dienstregeling te kunnen rijden (vandaag, zondag, zal het wel lukken).

Ik voorzie weer eens een hausse aan uitgevallen ritten. Dat is wel even een domper op de feestvreugde. Ik ga de komende maanden op pad met de Qbuzzen die wél rijden, om te ervaren hoe het allemaal in de praktijk gaat uitpakken. Binnenkort meer!

Frans Mensonides
D-dag 15 december 2024

Archief De digitale reiziger 2018

Bergambacht ligt in het zuidoosten van de provincie, maar ziet wel een bus uit Zuid-Holland Noord rijden

Bonte vlootschouw van bussen

Het is altijd hetzelfde liedje, en toch verbaast het me iedere keer weer: wat een onbeschrijflijke puinhoop wordt het toch steevast bij de overgang van een concessie naar een andere vervoersmaatschappij! De komst van Qbuzz naar de regio Zuid-Holland Noord (ZHN) kón ook gewoonweg niet goed gaan. Zoals hierboven uiteengezet, heeft Qbuzz een ernstig tekort aan bussen, en dan wordt het lastig om een busbedrijf te runnen.

De busreiziger uit deze streek krijgt deze weken dan ook het volle pond van de ellende over zich heen: heel erg veel rituitval, bussen zonder lijnnummer of bestemming, niet-elektrische bussen die nieuw gewéést zijn, chauffeurs die de weg moeten vragen aan de passagiers, digitale reisinformatie bij de halte of in de app die niet klopt…

Maar ‘Jmegpnidbk’, zoals staat in mijn digitale aantekeningen waaruit ik dit stukje gebrouwen heb. Wat bedoelde ik ook alweer met die afkorting? Oh ja: je mag een gegeven paard niet in de bek kijken.

Qbuzz vond zelf ook wel dat ze met goed fatsoen geen geld konden vragen voor de wanprestatie die ze aan het leveren waren. Men bepaalde dat het vervoer tot / met zondag 5 januari 2025 gratis zou zijn. Het leverde Qbuzz een strop op van naar mijn grove schatting zo’n ton aan gederfde inkomsten per dag. Dat wordt dus circa 2 miljoen voor die 3 weken.

Daar komt vermoedelijk nog een fikse boete bovenop van de provincie Zuid-Holland, wegens het rijden met dieselbussen in plaats van uitstootloze. Verder heeft de provincie aangekondigd dat ze de uitgevallen ritten niet gaan vergoeden; terecht, vanzelfsprekend.

Echt door de ondergrens zakte de busmaatschappij toen er een of meer bussen (de verhalen erover spreken elkaar tegen) van de weg gehaald werden door de politie, dan wel de Rijksdienst voor het wegverkeer (RDW). Er zouden bussen rondrijden met vervalste kentekenplaten, meerdere bussen met hetzelfde kenteken, en / of er zouden ongekeurde en te oude bussen ingezet zijn. Qbuzz weigert elk commentaar in de media.

Die hele concessiewissel zadelt mij op met heel gemengde gevoelens. Als openbaar vervoer-voorvechter zie ik het liefst dat het busvervoer soepeltjes verloopt voor iedereen die ervan gebruik van wil maken. Maar als OV-hobbyist en -fotograaf geniet ik al wekenlang van een bonte vlootschouw van bussen. Je ziet oude en nieuwe, rode, blauwe, gele, witte en groene, diesel uitwalmende en elektrieke bussen langsparaderen, als je een halfuurtje bij Leiden Centraal staat te kijken.

Tegen gratis ritjes heb ik ook geen enkel bezwaar. Bij het genoemde busstation pak ik soms bij impuls ineens een bus die er wel aardig uitziet of misschien een plaats als bestemming heeft waar ik normaliter zelden kom. Zo ben ik de afgelopen 3 weken gesignaleerd in Roelofarendsveen, Alphen aan den Rijn, Hillegom en ook in oorden waarvan je onmogelijk kunt beweren dat ze in Zuid-Holland Noord liggen: Haarlem en Schoonhoven.

Het voelt wel raar om in te stappen zonder te betalen. Maar in Luxemburg, waar het OV altijd gratis is, wen je er ook heel snel aan, is mijn ervaring. Luxemburg heeft verder nog vóór op ZHN, dat het OV daar wél naar behoren functioneert.

Sommige reizigers lezen geen mededelingen, kijken niet uit hun doppen en blijven gerust in- en uitchecken bij chipzuilen met teksten erop: VANDAAG GRATIS REIZEN.

Verrassingstochten maak ik ook wel eens. Ik stap in een bus zonder nummer of bestemming, en waar we heen gaan, Jelle zal wel zien! Wie zich nu afvraagt wie Jelle is of was… zal wel jonger zijn dan ik.

Wat een lol, hè? Maar die is er wel af als ik eens een keer ergens op tijd moet wezen, en m’n bus blijkt uitgevallen te zijn. Dus laat deze ellende toch maar gauw voorbij zijn!

Er bestaat alle kans dat een artikel over een chaotisch busbedrijf ook chaotisch gaat uitpakken. Wat ik maar niet ga doen is: al die pretritjes beschrijven, met een uitputtende opsomming van alles wat er mis ging.

Nee, laat ik maar wat foto’s met onderschriften plaatsen, en hopen dat er zo een beetje lijn komt in het verhaal. Voordat er ook lijn komt in het busvervoer in ZHN, zal er nog heel wat water door Rijn, Vliet, Gouwe, IJssel, Lek en Spaarne stromen.

12 winters geleden, toen Arriva ZHN overnam van Connexxion, duurde het tot na half januari voordat er weer wat regelmaat in de dienstuitvoering was te onderkennen. Indertijd had je ‘busbrullers’ op Leiden Centraal, zoals ik ze gedoopt had; hier te zien op archieffoto.

Busbrullers waren Arriva-medewerkers met hesjes, die bij donker op de perrons dingen stonden te roepen als: ‘Perron A, lijn 5 naar Voorschoten Starrenburg!!’ Zo vervingen ze de informatie op de bussen en boven de halteperrons, die het had laten afweten.

Anno 2024/5 zie je helemaal geen functionarissen van Qbuzz op het Stationsplein aan wie je iets zou kunnen vragen. Alhoewel: één keer heb ik er een Hesje gezien die het busverkeer stond te observeren en een lijst in de handen had. Die zou van Qbuzz geweest kunnen zijn. Maar het ook net zo goed een andere bushobbyist geweest kunnen zijn, een concullega van mij.

Na maandag 6 januari zag ik bij het busstation soms duo's van Qbuzz-hesjes die informatie gaven aan reizigers.

Of er buiten het zicht van de reiziger wel enige coördinatie plaatsvindt bij Qbuzz, betwijfel ik ook. Ergens, zou je denken, moet toch een verkeersleider achter een beeldscherm zitten om bijvoorbeeld de schaarste eerlijk te verdelen. Maar nee, soms vallen er op één verbinding 2 à 3 ritten achterelkaar uit. Zo lopen de wachttijden wel op.

Qbuzz weet het niveau te evenaren dat EBS een jaar geleden liet zien in de Zaanstreek. Door de bank genomen valt zo’n kwart van de ritten uit (de situatie in de periode tussen kerst en nieuwjaar); 5 stuks alleen al op dit scherm dat ik zag op maandag 30 december. Bus 169 laat de reizigers in onzekerheid; hij wordt wel ‘verwacht’, maar er staat toch een streepje achter. Nee, je krijgt in het leven niet altijd wat je verwacht.

‘Over een halfuurtje ben ik thuis hoor; tot zó, lieverd!’, hoor ik een optimist zeggen door zijn telefoon. Ik hoop dat hij niet naar Noordwijk hoeft, want ik zie in een halfuur tijd alle bussen in die richting uitvallen. Ook de bus 23 die heel lang boven aan de lijst staat, verschijnt niet.

Op de vele zondagen de afgelopen weken vielen er net zoveel bussen uit als door de week. Daaruit maak ik op dat Qbuzz niet alleen een tekort heeft aan bussen, maar ook aan personeel. Op zondagen staat immers altijd zo’n 60% van de bussen buiten dienst, dus is er materieel voldoende voorhanden.

Het pièce de résistance van het busnet in ZHN wordt gevormd door de doorgaande bussen Zoetermeer – Katwijk op de R-netlijnen 400 / 401. Die ritten worden nu al allemaal gereden met het paradepaardje van Qbuzz, de Yutong. Dit zijn de Chinese elektrische bussen die in allerijl besteld zijn na het faillissement van Van Hool. Ook op andere R-netlijnen zie je de Yutongs al rijden.

De fabriek van die bussen staat in Zhengzhou, een stad waarvan ik nog nooit gehoord had toen ik dit stukje begon te tikken. Yutong was al in 2012 actief op de markt van elektrische bussen. In de loop van de jaren hebben ze er een stuk of 50.000 geleverd over de hele aardkloot. In Zhengzhou ( dit tussen haakjes, maar het is wel een OV-feitje) heeft men in 25 jaar tijd een metronet van 450 km aangelegd. In Amsterdam zou zo’n project minstens 600 jaar kosten.

De Yutong-bussen dragen de nummers 8701-8750 en tellen 49 heel comfortabele stoelen, zetels, bijna, en 5 klapbankjes. Ranke, lange bussen, die iets smaller en langer zijn dan hun voorgangers, en ook wel wat moeilijker manoeuvreerbaar zijn voor de chauffeurs. De bochten op het busstation bij Leiden Centraal zijn nét iets te krap opgezet voor die Yutongs.

Op die corridor Zoetermeer – Katwijk heb ik in de eerste week van de nieuwe concessie een paar ritten gemaakt. De gecombineerde 5-minutendienst in de spits was in werkelijkheid vaak zoiets als: 20 minuten helemaal niets en daarna 3 bussen vlak achter elkaar.

Wén daar maar aan: het is het noodlot van veel lijnen met een hoge frequentie, een grote lengte en matige doorstroming. Deze eerste week viel me op deze lijn op dat ‘negenogen’ vaak precies op rood sprongen bij de nadering van een bus.

Laat op de middag een Yutong bij de halte Woonhart in Zoetermeer. Grote drukte; de voorganger van deze bus filmde - zoiets meende ik te zien in het tweeduister - : ‘Sorry, bus is vol’, en stoof door.

Ik had het over Haarlem. Daar was ik verzeild geraakt per trein na mijn rit met de Airport Sprinter (zie het treinblog, dat parallel loopt aan dit bus-blog).

Er kwam een opvallend barrel van een gelede bus voorrijden op lijn 250, Haarlem – Leiden. Die bus overschrijdt na Bennebroek de grens van Noord-Holland Zuid met Zuid-Holland Noord. Daar ik die middag niet echt iets belangrijks te doen had, besloot ik, de hele rit van 84 minuten in de bus uit te zitten. Met de trein was ik in 20 minuten in Leiden geweest.

Helaas heb ik alleen een foto van het interieur. Hij leek wel wat op de gele gelede bus hierboven, maar die bus, met een Utrechts verleden, is toch een iets ander model.

In Leiden heb ik hem nooit meer teruggezien (door het RDW van de weg geplukt??). Het was een goorwitte bus, fanatiek ronkend. Het is een van de 2 Mercedes-Benz Connecto’s die bij Qbuzz ZHN rijden. Ze lijken ouder dan de 11 jaar die ze op de teller hebben, komen oorspronkelijk uit Polen en zijn geleend van Oostenrijk. Eh, dat wil zeggen: ze komen uit het land Polen, en zijn geleend van de touringcarfirma Oostenrijk. Dat, en veel andere dingen in dit artikel, weet ik dank zij de onvolprezen OV in Nederland Wiki.

Met een voor mij ongewoon geduld en gemoedsrust onderging ik een saaie, ellenlange rit door dorpen en langs met stro afgedekte bollenvelden. Na Sassenheim kwam de vaart er ineens in. We namen de A44 en stopten niet meer voordat de universiteitsgebouwen van Leiden in zicht kwamen.

Het lijnnummer 250 is nieuw, maar de verbinding Haarlem – Leiden (met talloze routewijzigingen in de loop der decennia) is een van de oudste streeklijnen van Nederland. De stoomtram tussen die 2 plaatsen ging rijden in 1881. Aan de exploitatie van deze ‘Bollenlijn’ met elektrische trams (1932-1949) heb ik in 2010 een hele reeks gewijd. Die was doordrongen van ‘nostalgie over de wieg heen’, zoals ik het noem, terugverlangen naar tijden die ik zelf niet heb meegemaakt.

R-netlijn 497 Gouda- Schoonhoven nam ik op deze site rond de jaarwisseling 2018 / 2019 feestelijk in gebruik. Laatst nam ik hem opnieuw, louter om erachter te komen hoe het eindpunt bij de veerpont over de Lek er nu uitziet; dat was in 2019 nog niet af, en plek was er volgens mij ook niet voor.

De bus stopt nu ruim 100 meter ten oosten van die pont naar Gelkenes, en neemt op de terugweg naar Gouda een draai bij de veerstoep. Behendig slalomt de bus daar langs de file met wachtende auto’s voor de pont, om te belanden tussen die van auto’s die er net vanaf komen.

Het oude tramstation van Schoonhoven heeft afgedaan als bus-eindpunt. Het was het eindstation van de tramlijn Gouda – Schoonhoven (1914-1942). De voormalige busgarage naast het station ligt er verlaten bij.

Schoonhoven, de zilverstad in Zuid-Holland Zuid-Oost, is in warmere maanden een drukbezochte toeristische trekpleister. Maar op een mistige, nevelige, kille decembermiddag is de stad het terrein van die ene winterharde fotograferende wandelaar.

Naast de Yutong’s zijn er ook elektrische Stadsbuzz’en ingestroomd. Onder de nummers 8051-8073 heeft Qbuzz toch een aantal Iveco-bussen in dienst kunnen nemen. Het zijn de achterneefjes van de Heuliez-bussen die rijden in onder andere Groningen en Utrecht, met die markante bolle achterkant. Ook deze bussen rijden heel soepel.

De niet zo erg oude elektrische stadbussen van Arriva kun je nog steeds aantreffen op de stadsdienst van Leiden (en vast en zeker ook op die van Alphen en Gouda; daar ben ik nog niet geweest).

Helaas heb ik nog geen ritje kunnen maken in de elektrische Streekbuzz’en. Ze waren altijd net weg, of reden me tegemoet aan de overkant van de weg, als ik in een oudje zat.

Deze is maar een diesel. Hij heeft jarenlang gereden helemaal in Berlijn. Voor Qbuzz rijdt hij nu op lijn 182 naar Alphen aan den Rijn via Ter Aar.

‘How can I make this about me?’, dat is de opgave waar je altijd weer voor staat, als je een autobiografische site drijft. Maar het is in dit geval niet zo moeilijk.

Die lijn had namelijk zonder mijn persoonlijke bemoeienis vermoedelijk niet bestaan. Ik werkte aan het eind van de vorige eeuw bij de gemeente Ter Aar, en dat niet eens als beleidsmedewerker verkeer en vervoer. Maar ik was voor mijn woon-werkverkeer afhankelijk van de bus. En door een ‘vervoersarchitect’ van het toenmalige busbedrijf ZWN, plus een provinciale verkeersambtenaar, werd het busverkeer naar Ter Aar grondig gesloopt. Het dorp was slechts met extreme omwegen bereikbaar vanuit Leiden en Alphen, waar veel Ter Aarders winkelen, dokteren, studeren of de trein nemen.

Ik haalde een plan voor een bus Leiden – Ter Aar - Alphen uit de bureaulade waarin het terecht was gekomen. Het gemeentebestuur van Ter Aar wist ik achter het plan te krijgen. De gemeente slaagde er op haar beurt in, de provincie in beweging te zetten; op zich al zoiets als een Herculeswerk. De wethouder van Ter Aar was op zijn zachtst gezegd een markante persoonlijkheid, maar ze kreeg wel dingen voor elkaar.

Lijn 182 verscheen in 1999 voor het eerst in de dienstregeling van Connexxion, zoals het busbedrijf sinds dat jaar heette. De lijn overleefde 2 concessiewisselingen en nu al 26 nieuwe jaardienstregelingen. In de dienstregeling 2025 is het aantal ritten op lijn 182 zelfs nog uitgebreid. In de dal-uren wordt nu ook om het halfuur gereden, tegen voorheen om het uur.

Een bijzonder verhaal van die buslijn, met een paar verrassende plotwendingen. Zie wat ik er in 2012 over schreef bij de komst van Arriva naar onze regio.

Frysk Ferfier. Op maandag 16 december zag ik op het Stationsplein in Leiden deze Fryske bus. Had die misschien vroeg in de morgen bij donker bij knooppunt Joure een verkeerde afslag genomen? Hij verliet de fabriek in 2012 en heeft sindsdien dienst gedaan op de stadsdienst van Ljouwert. Later zag ik nog een paar ander bussen uit het Heitelân.

Ook alweer een vreemd verhaal. Friesland kampt met dezelfde makke als ZHN. Ook daar is de concessie overgegaan van Arriva naar Qbuzz, en ook in Friesland kampt Qbuzz met een bustekort. Maar daar is sprake van een soort vechtscheiding, met rechtszaken en al. Uit wraak over het verlies van de concessie heeft Arriva geweigerd, bussen te verkopen of te verhuren aan Qbuzz Fryslân.

Maar waarom dan wel aan Qbuzz ZHN? Om de Friezen te pesten? Of is hier sprake van een of andere schimmige tussenhandelaar? Hier klopt iets niet!

Ik dacht een sappig schandaal op het spoor te zijn, maar een Twitteraar (X'er, bedoel ik) wist te melden dat deze bussen al in een eerder stadium door Arriva verkocht waren.

Dit stukje typte ik op maandag 6 januari 2025, de eerste dag na de kerstvakantie. Qbuzz nam op die dag de stap die ik al zag aankomen: uitkleden van de dienstregeling. Ze schrappen op voorhand al ritten, in de hoop dat ze de rest van de ritten dan wel kunnen rijden.

Dat gaat duren tot maandag 27 januari. Tot dan toe zijn er geen verbeteringen te verwachten. Ik ga in februari wel weer eens kijken hoe de vlag er dan voorstaat.