Fotograferen: je kunt er heel moeilijk en interessant over
doen, er cursussen in volgen, boeken erover bestuderen. Maar het is en blijft
gewoon een kwestie van: kijken en klikken. De ene keer is het resultaat beter
dan de andere. De beste foto´s, rijp voor het jaaroverzicht, zijn
toevalstreffers.
Een kleine 10.000 foto´s heb ik de afgelopen 52 weken
gemaakt op mijn omzwervingen per OV door Nederland en omstreken. Slechts zo´n
stuk of 2000 daarvan haalden de website, al was het maar als deel van zo´n
vakjesfoto met miniatuurtjes. En daarvan haalden maar een stuk of 50 de
jaaroverzichten. Op oudejaarsdag verscheen dat van de OV-foto´s; hieronder
volgen ze in de categorie: Overig (wat foto’s zijn waar niets opstaat wat te
maken heeft met het openbaar vervoer). Ik kwam meestal wel ter plaatse met het
OV, dat wel.
Ondanks de
klimaatopwarming komen er in dit land soms toch
nog wel kortstondige koudegolfjes voor. We hadden er dit jaar twee keer
last
van, in januari en december. Deze eendvogel (wat het ook maar is) in
Breda
wacht geërgerd totdat zijn woning ontdooid is. Ik was helemaal niet van
plan om naar Breda te gaan, maar liep hier, al even geërgerd, omdat ik met
mijn trein gestrand was. Dus ook dit is in wezen een OV-foto.
De Drommedaris van Enkhuizen. Overdags krijg je die grimmige,
plompe, uit de middeleeuwen daterende stadspoort er nou nooit eens goed op;
altijd staat de zon net verkeerd of is er een akelige lichtval. Dan maar gewacht
tot na donker; bij duisternis toont hij zijn voordeligste kant.
Over grimmig gesproken… Maar dit beeld is eerder luguber. De
monnik Walfridus regeert al 1000 jaar met harde hand over het Groningse dorp Bedum, zelfs als spook waarvan alleen de mantel zichtbaar is.
Het is het lot van vele dorpen, waarover ook gezongen wordt
in de nummer-1 van de Evergreen top-1000: ‘Hét dorp’. Het is begonnen als
rustiek kerkdorpje en geëvolueerd tot forenzendorp met doorzonwoningen. Hier: Oerle,
onder de rook van Eindhoven – en bereikbaar met een elektrische bus.
Twee keer een van Nederlands beroemdste beeldhouwwerken, ‘De
verwoeste stad’ van Ossip Zadkine. Je ziet het als je in Rotterdam van de
koopgoot via de Blaak naar de Markthal loopt.
De gebeeldhouwde reus heeft geen hart en wordt daarom in
Rotterdam ook wel Jan Gat genoemd. Het beeldt de stad Rotterdam uit die door
het bombardement van 1940 van zijn hart was beroofd, en laat tegelijkertijd de
ontzetting zien over die inktzwarte bladzijde in de geschiedenis van de stad.
Tegenwoordig heft de reus zijn handen ten hemel tussen de
hoogbouw die inmiddels verrezen is; ‘De herrezen stad’, zo zou je het beeld
kunnen omdopen.
Niet te versmaden: 36 uur met de ondernemingsraad op de hei,
ofwel in de bossen van de Utrechtse Heuvelrug. Landgoed Zonheuvel tussen Maarn
en Doorn.
Fotograferenswaardheden zijn schaars in de Duitse industrie-
en winkelstad Oberhausen. Maar dit is er een van, een spiraal-wandelbrug op
landgoed Oberhausen, de naamgever van de stad.
Het stevige Gravensteen in Gent diende niet om de stad te
beschermen, maar om de burgers eronder te houden. Het staat er al 800 jaar en
houdt het vast ook nog wel eens 8 eeuwen uit.
Een paar kilometer verderop in dezelfde stad deze
kantoorburcht, het Maaltecenter. Malen ga je vast wel, als je er 40 uur per
week verblijft.
Benrath bij Düsseldorf en het slot overleefden WOII.
‘Ja, en op wie staan
we allemaal weer te wachten?’, luidde het onderschrift van deze foto-van-de-week,
die ik schoot op 100 meter van mijn huis, na de hele dag weer honderden
kilometers door Nederland gereisd te hebben.
Slotscene van het toneelstuk ‘Droomland’ van PS|Theater,
opgevoerd in de Leidse Fortuinwijk. Ik deed mee als figurant, een bijzonder
toneeldebuut. Daarnaast was ik een van de buurtbewoners die de verhalen over de
buurt hebben verteld aan de theatermakers.
‘Droomland’ valt niet in één alinea uit te leggen, maar op FHM’s heb ik een poging gedaan. Als ik terugkijk, is ‘Droomland’ vooral het
verhaal van de buurtkinderen, de Syrische broer en zus die de show en ieders
hart stalen, de Poolse, de Jamaicaanse, het meisje dat moest wennen aan haar nieuwe
stiefbroertjes, allemaal in deze doorsneebuurt verzeild geraakt door wendingen
van hun levenslot.
En het verhaal van het jongetje die deze wijk in aanbouw
verkende op zijn step, het verhaal van de te jong gestorven vader en van de auto die er nooit
kwam. Dat was mijn eigen verhaal, dat verteld werd en dat ik gelukkig zelf niet
hoefde te spelen. Ik kreeg de meer bij mijn grijze haren passende rol van
demente bejaarde die zijn auto liep te zoeken – maar vergeten was dat hij daar
al jaren niet meer in mocht rijden en dat hij al lang verkocht was.
Hoe heet de koning van Wesel?
Het Overijsselse stadje Diepenheim telt 6 kastelen waarvan
er een Diepenheim heet.
Opvallend rijtje huizen in de Zwolse wijk Westenholte.
Die 10.000 foto’s per jaar, daar zitten vanzelfsprekend ook
een hoop missers tussen. Die komen normaliter niet op de site en zeker niet in
het jaaroverzicht. Deze blooper wilde ik de lezer toch niet onthouden. Ik wilde
het Reinaldahuis in Haarlem panoramiseren maar vergat dat je dan bewegende
objecten buiten beeld moet houden. Dat moet je feitelijk altijd met auto’s.
De Suikerfabriek van Puttershoek verschafte in zijn
bloei-jaren brood aan de arbeiders in de Hoekse Waard en aan de tandartsen in
heel Nederland. Veel meer dan deze schoorsteen is er niet meer van over.
Na de bevrijding van Susteren
in januari 1945 bleef dit Duitse anti-tankkanon op
het slagveld achter. Rond 2000 werd het verroeste gevaarte opgeknapt.
Nu staat
het voor het gemeentehuis als symbool van overwinning en bevrijding. Ik
weet niet of het opzet of toeval is, maar de loop staat nu gericht op
Duitsland dat nog geen 2 km hiervandaan begint.
Vreten en gevreten worden, daar komt het bestaan kort gezegd
wel op neer. In Sealife in Blankenberge doet een otter zich tegoed aan een
eendagskuiken.
Een grauwe regendag en een minder vrolijk onderwerp:
oorlogsgraven bij het Militair Ereveld op de Grebbeberg bij Rhenen. De rode
paraplu´s vormen het enige kleurrijke element in deze foto.
Opnieuw een dag- en een avondfoto. De watermolen van
Opwetten, in de buurt van Nuenen, werd ooit geschilderd door Vincent van Gogh.
Ook weer zo’n toevalstreffer. Deze vingerwijzing van een
evangeliste op een akelig winkelpleintje in Veghel zag ik thuis achter mijn
beeldscherm pas. Opgedragen aan minstens één orthodox-christelijke lezer die
deze site van een even orthodoxe atheïst
week aan week bijleest.
Het Friese Wommels, aan gene zijde van de Afsluitdijk, waar mijn oud-oudoom ooit een
agentschap van de PTT dreef.
Bij het Duitse Kaldenkirchen, 5 km van Venlo, verlieten
mijn kleine broertje en ik in 1970 voor het eerst het vaderland voor een
buitenlandse reis. Op een zaterdag in november besloot ik, er eens uit te
stappen. Na het gruwelijk lelijke station ontrolde zich een on-Duits
vriendelijk plaatsje.
Tot slot opnieuw een minimalistische weerfoto, deze keer met
een wipkip die als enige het zwartwit onderbreekt. Net als de zwanenfoto niet
ver van huis gemaakt.
En dat was het dan voor wat betreft 2017. Over drie weken
verschijnt er weer een nieuwe foto-van-de-week op mijn Thuispagina.
Frans Mensonides
7 januari 2018
Eerdere jaaroverzichten:
© Frans Mensonides, Leiden, 2017